Μια στιγμή απόλυτου κακού και μια στιγμή απόλυτου καλού, απ’ τα χρόνια της Κατοχής + Συν η αποκάλυψη ενός μαγικού μυστικού: Ποιο είναι το απόλυτο αντικαταθλιπτικό;;;

Ενας φίλος που έφυγε από κοντά μας, μας είχε εμπιστευτεί ένα μοναδικό μυστικό. Ενα μαγικό. Ηταν κάτι, και συγκεκριμένα ένα μικρό κομματάκι χαρτί, με μαγικές ιδιότητες. Οπως έλεγε, περνούσε από χέρι σε χέρι επί 70 χρόνια, για να φτάσει τώρα εδώ σε μας και στο μπλογκ μας. Ο μύθος λέει πως όλ’ αυτά τα χρόνια, όποιος τυχερός το είχε το χαρτάκι στην κατοχή του και το κοιτούσε, ανεξάρτητα πόσο στεναχωρημένος ήταν, ανεξάρτητα αν ήταν στα down του και σε κατάθλιψη, πάντα -μα πάντα- αυτό το χαρτάκι θα του έφτιαχνε τη διάθεση, θα τον έκανε να χαμογελάσει (ή να γελάσει) και θα τον γέμιζε αισιοδοξία. Με εγγυημένη απόδοση 100%.
Απίστευτο, σωστά; Πως να πιστέψει κανείς κάτι τέτοιο, έτσι δεν είναι;

Κι όμως, είναι αλήθεια 1.000%, είναι μια πραγματικότητα και μπορούμε να βρούμε δεκάδες μάρτυρες από τους φίλους και τους γνωστούς μας που μπορούν να το επιβεβαιώσουν.

Ομως, πως έφτασε αυτό το χαρτί σε εμάς; Ποια είναι η διαδρομή του; Και ποιες οι μαγικές του ιδιότητες;
Θα πρέπει, πρώτα, να πάμε 70 χρόνια πίσω, μέσα στην Κατοχή, και να θυμηθούμε τα ‘Αετόπουλα’.

Ο Δεκάλογος των Αετόπουλων (1944).

 

Στα χωριά της ορεινής Ευρυτανίας και όλης της Ελλάδας του 1941-1944, τα παιδιά δεν πήγαιναν σχολείο σ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής. Πολλά απ’ αυτά τα παιδιά κυκλοφορούσαν ξυπόλητα, κρύωναν και βρέχονταν. Και πεινούσαν. Αν η πρώτη προτεραιότητα είναι η επιβίωση, τότε η μόρφωση μάλλον έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Οχι όμως και για τους υπεύθυνους της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ, που μαζί με τον αγώνα ενάντια στον κατακτητή, μαζί με τον αγώνα ενάντια στην πείνα, είχαν στην ίδια υψηλή προτεραιότητα και τη μόρφωση και τη φροντίδα των παιδιών. Ετσι, με πρωτοβουλία της Γραμματείας Παιδείας της ΠΕΕΑ (ξανα)φτιάχτηκαν και (ξανα)λειτούργησαν τα σχολεία σ’ όλη την Ελεύθερη Ελλάδα. Ιδρύθηκαν ακόμη και Παιδικοί Σταθμοί. Στην Ευρυτανία μόνο, λειτούργησαν 35 Παιδικοί Σταθμοί/Παιδικές Χαρές/»Φωλιές για τ’ Αετόπουλα». Το έργο αυτό των οργανώσεων του ΕΑΜ ήταν πραγματικά τεράστιο. Μπορεί να έκαναν μάθημα στην ύπαιθρο, επειδή τα σχολεία τα είχαν κάψει οι Γερμανοί, μπορεί η διατροφή τους να μην ήταν επαρκής, αλλά οι δάσκαλες σαν την Ναυσικά και την Μαργαρίτα των Αετόπουλων όπως ο Παναγιώτης ή/και ο Καπετάν-Γαρίδας (βλέπε παρακάτω), με την καθοδήγηση μεγάλων παιδαγωγών όπως η Ρόζα Ιμβριώτη, ο Μιχάλης Παπαμαύρος, ο Κώστας Σωτηρίου κ.ά. και υπό την εποπτεία του Γραμματέα Παιδείας της ΠΕΕΑ, καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη, έσωσαν αυτά τα παιδιά και τους έδωσαν ελπίδα και μόρφωση και τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον.

Για το ιστορικό πλαίσιο, αντιγράφουμε από ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο με τίτλο ‘Η εκπαίδευση κατά την περίοδο της Κατοχής – Η εκπαίδευση κατά την Αντίσταση’

«[…] Το 1937-1938, το ποσοστό των μαθητών που εγκατέλειψαν το σχολείο, χωρίς να φοιτήσουν στις δυο τελευταίες τάξεις, κυμάνθηκε ανάμεσα σε 57-65%. Οσο για το Γυμνάσιο, έγινε οκτατάξιο, (με υποδιαίρεση σε ημιγυμνάσιο και γυμνάσιο και υποχρεωτικές εξετάσεις για το πέρασμα από τη μια βαθμίδα στην άλλη), ενώ οι τάξεις έγιναν υπερπληθωρικές (40, 60, 80 μαθητών),  με χωρίς δασκάλους και εποπτικά μέσα. Τέλος, σύμφωνα με επίσημη έρευνα, το ποσοστό των αναλφάβητων στη χώρα μας, εκείνη την περίοδο έφτασε το 40,91% και μεγάλωσε τα επόμενα χρόνια.

Με την κατάρρευση του Μετώπου και την είσοδο των στρατευμάτων κατοχής στη χώρα μας τα πράγματα στην παιδεία χειροτέρεψαν, αφού οι κατακτητές επιτάξανε για τις ανάγκες τους 8345 σχολικά κτίρια, αφήνοντας μόνο 719 απείραχτα. (Πολλά κάηκαν, άλλα γκρεμίστηκαν ή έπαθαν σοβαρές ζημιές και τα πιο πολλά ρημάχτηκαν). Επίσης, το σχολικό έτος 1940-41 κράτησε μόνο 3 μήνες και το 1941-42, μόνο 20 μέρες! Μέσα σε τέτοιες συνθήκες πως μπορεί να γίνει λόγος για μόρφωση; Υπολογίζεται ότι 600.000 παιδιά δεν φοίτησαν καθόλου στο σχολείο, ενώ αρκετά ορφανά στάλθηκαν σε αγροτικές οικογένειες, με τη φροντίδα του Ερυθρού Σταυρού και του ΠΙΚΠΑ.
Και να που στα βουνά μας, όπου άρχισε να βροντάει το αντάρτικο τουφέκι κι ο Αρης Βελουχιώτης «να σφυρίζει κλέφτικα», από τις αρχές του 1943 άρχισε να δημιουργείται η Ελεύθερη Ελλάδα, απαλλαγμένη από τη φασιστική μπότα, ελπίδα και καταφύγιο των κατατρεγμένων Ρωμιών, λημέρι και ορμητήριο των αγωνιστών της λευτεριάς. Τα παιδιά δεν φοβούνται εδώ κι οι δάσκαλοι πιάνουν δουλειά. Με πρωτοβουλία των αντιστασιακών οργανώσεων της Εθνικής Αλληλεγγύης και της ΕΤΑ (Επιμελητείας του Αντάρτη) ιδρύθηκαν στο Καρπενήσι και τα χωριά μας Παιδικοί Σταθμοί, όπου τα εξουθενωμένα Ελληνόπουλα έβρισκαν ζεστό φαγητό και τη θαλπωρή της αγάπης. (Στην Ευρυτανία, σύμφωνα με την υπεύθυνη Ναυσικά Φλέγγα-Παπαδάκη, λειτούργησαν 35 τέτοιοι Παιδικοί Σταθμοί, με τη βοήθεια των Επονιτισσών και των οργανωμένων στην Εθνική Αλληλεγγύη γυναικών του τόπου). χαρούμενα κι ενθουσιασμένα τώρα τα παιδιά ξαναβρίσκουν τα ενδιαφέροντά τους και το ρόδινο χρώμα της υγείας επανέρχεται στα μαγουλά τους. Και σιγά – σιγά το σχολεία ανοίγει τις πόρτες του, ζωντανεύει και αποκτά στοιχειώδη οργάνωση, μετά από δυο χαμένα χρόνια […]»

Για την συνέχεια, εδώ:

Παναγιώτης ο ανταρτούλις

Σ’ έναν απ’ αυτούς τους Παιδικούς Σταθμούς φοιτούσε και ο Παναγιώτης, ένα μικρό Αετόπουλο.
[Σ.Σ. Για τα Αετόπουλα και για το ομώνυμο αναγνωστικό, έχουμε γράψει στο άρθρο μας «Ενα αθησαύριστο ποίημα του Γιώργου Κοτζιούλα από το αναγνωστικό ‘Τα Αετόπουλα για την Γ’ και Δ’ τάξη (‘του βουνού’), 1944»,
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/03/19/kotzioulas-ellinopoula/].

Γι’ αυτόν τον διαολάκο, λοιπόν, οι απόψεις των ιστορικών διίστανται. Πρέπει να είναι τούτος εδώ, στη φωτογραφία, ο αριστερά στην πρώτη σειρά. Λέγεται ότι ανήκε στο θρυλικό ηρωικό Σύνταγμα Αετόπουλων του ξακουστού Καπετάν-Γαρίδα (Αετόπουλο κι αυτό, όχι πάνω από 8 ετών). Αλλοι ιστορικοί λένε ότι ο Παναγιώτης και ο Καπετάν-Γαρίδας ήταν το ίδιο πρόσωπο. Οτι ξεκίνησε, δηλαδή, σαν απλός ανταρτάκος Παναγιώτης και έφτασε να διοικεί ολόκληρο Σύνταγμα, οπότε ήταν επιβεβλημένο να πάρει και το λεγόμενο «αγωνιστικό του ψευδώνυμο» κι έτσι διάλεξε το ‘Καπετάν-Γαρίδας’.

 

Παιδικός Σταθμός Καρπενησίου, Αετόπουλα, Μάιος 1944

 

Μισό λεπτό, όμως. Εδώ υπάρχει κάτι παράξενο.
Πως είναι δυνατόν ένα νήπιο σε κάποιο ορεινό χωριό της κατοχικής Ευρυτανίας να διαλέξει ένα τέτοιο ψευδώνυμο;;;
‘Γαρίδας’;
Είχε φάει ή είχε δει πολλές γαρίδες στη ζωή του; Στα χρόνια της μεγάλης πείνας;
Μήπως είχε ακούσει τους μεγαλύτερους του να μιλάνε για γαρίδες, κι έτσι του κόλλησε να διαλέξει αυτό το όνομα;
Είχε δει έστω ποτέ στη ζωή του θάλασσα;

Οι απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα, μάλλον είναι όλες αρνητικές, αλλά ας μην ξεφεύγουμε απ’ το θέμα μας. Υποσχόμαστε ότι θα το ερευνήσουμε το ζήτημα και αν βγάλουμε άκρη και συμπεράσματα, θα σας ενημερώσουμε γι’ αυτό το παράξενο θέμα.

Ξαναγυρνάμε στον Παιδικό Σταθμό. Τον Μάιο του 1944, η δασκάλα η Ναυσικά, απόφοιτη των Παιδαγωγικών Σχολών της ΠΕΕΑ (‘Φροντιστηρίων’) που ήθελε να εμφυσήσει στα παιδιά αυτών των (πραγματικών) «κρυφών σχολειών» τον πόθο της γνώσης, την ανθρωπιά και τη χαρά της ζωής, τους έβαλε να γράψουν μια Εκθεση. Εγραψε κι ο Παναγιώτης. Αυτό είναι το μαγικό χαρτάκι, που λέγαμε στην αρχή, και σε λίγο θα καταλάβετε γιατί.

Αυτή είναι η έκθεση που έγραψε ο Παναγιωτάκης μας τον Μάιο του 1944, εδώ στο πρωτότυπο [Σ.Σ.: προσέξτε την υπογραφή ‘Παναγιώτης ο ανταρτούλις’]:

Παναγιώτης ο ανταρτούλις – Τα παπουτάκια μου Εκθεσι 1944-05-14 [1944] – Αυθεντική

Χμμμ, μπορεί κάποιοι να δυσκολεύονται να την διαβάσουν ή να μην βγάζουν τα γράμματα του μπόμπιρα. Ας την μεταγράψουμε με τυπογραφικά στοιχεία, στην τότε και εκεί ‘καθομιλουμένη’:

Παναγιώτης ο ανταρτούλις – Τα παπουτάκια μου Εκθεσι 1944-05-14 [1944] – Μεταγραφή

Δεν πιστεύω να δυσκολεύεται κανείς να την διαβάσει την έκθεση, σωστά;
Τέλος πάντων, ας την μεταγράψουμε στην σημερινή καθομιλουμένη:

Παναγιώτης ο ανταρτούλις – Τα παπουτάκια μου Εκθεσι 1944-05-14 [1944] – Απόδοση

Ακόμα;;;
Ε, τότε, ας την γράψουμε την έκθεση του μικρού Αετόπουλου σε κείμενο text, «κανονικό, για τον υπολογιστή»:
[Σ.Σ.: Νομίζουμε είναι περιττό να πούμε «με την ορθογραφία του παιδιού»]:

«Έ κ θ ε σ ι
15 Μαϊο 1944
Τα παπουτάκια μου
Σίμερα στο σταθμό μας ινε μεγάλι χαρά, βάνουμε καινούργια παπούτσια τάφερε η κιρά δασκάλα η Ναυσικά μας τάφτιασαν ι τσαγκάρηδες οι αντάρτες γιατί ίμασταν με σγαρόνια κε μούσκεμα τα ποδαράκια μας ίταν. Εμένα ίνε λίγο μεγάλα άλλλα η μάνα μου θα μου πλεξ τσουράπια κι θάχω αρβίλα πρώτις τάξη, νάνε καλα ι Μαργαρίτα η δασκάλα που κι τ’Παναγιώτ παπούτσια γατί ίνε καλο πιδί κι λέϊ κι τραγούδια στα πιδιά – Ιγώ ξέριτι πόσα τραγούδια κι παραμίθια ξέρου απ’τι μανιά μ’ -ου πολά, κι μη βάζνε ι δασκάλες τ πεδικού σταθμού να τα λέου στου τραπέζ απ τρώμε κι όσα πιδακια δεν έχνι όρεξ του τρων’του φαι τς, πονηρούλς ιγώ ε; χι, χι, χι, νάνε καλά ι ανταρτις π’μας αγαπάνε κι δασκάλες που μας μαθένι τόσα πράγματα».
Π α ν α γ ι ώ τ η ς
ο ανταρτούλις»

Ε, όλα κι όλα· μη μας πει κανείς τώρα ότι δεν χαμογέλασε 🙂

Είναι απίστευτα συγκινητική η αθωότητα του παιδιού, μαζί με τη χαρά και την ευτυχία -όλα βγαίνουν αυθόρμητα μέσα από τα γράμματά του, για να πιάσουν άγκυρα στην καρδιά και την ψυχή ημών των αναγνωστών, μετά 70 χρόνια. Εσείς τι λέτε;;; -Δεν σας άγγιξε η μαγεία του παιδιού;;;

Και που να πρωτοσταθεί κανείς;;; Τι να πρωτοδιαλέξει;;;

# Τη ‘μεγάλι χαρά’, που επιτέλους θα φορέσει ‘παπουτάκια’, καθώς όλο τον προηγούμενο καιρό ήταν ‘με τα σγαρόνια’;

# Την ανείπωτη χαρά του -παρότι τα παπουτάκια τ’ είναι λίγο μεγάλα- για τα ‘τσουράπια που θα του πλεξ’ η μάνα του’, κι έτσι ‘θάχει αρβίλια πρώτις τάξης’;

# Τον λυγμό του, όταν σπάει η φωνή του, για να βάλει στο τέλος της φράσης το ρήμα «ίταν», όταν θέλει να πει το παράπονό του, πως όλο αυτόν τον καιρό ‘κε μούσκεμα τα ποδαράκια μας ίταν’;

# Τη ‘μανιά τ», δηλαδή τη μάνα του, που την αναφέρει, μάλιστα, δυο φορές;

# Το καμάρι του, επειδή -ου- ήξερε ‘ου πόσα τραγούδια κι παραμίθια ξέρου απ’τι μανιά μ’ου πολά’ και τον βάζανε απάνω στο τραπέζι να τα λέει, ‘[…] κι μη βάζνε ι δασκάλες τ πεδικού σταθμού να τα λέου στου τραπέζ απ τρώμε’;

# Την αθώα πονηράδα του, ‘χι, χι, χι’, όταν τ’ άλλα παιδάκια δεν έχνι όρεξ’ και τους τρώει το φαΐ τους, ο πονηρούλης, ‘όσα πιδακια δεν έχνι όρεξ του τρων’του φαι τς, πονηρούλς ιγώ ε; χι, χι, χι’;

# Και φυσικά το μεγάλο ευχαριστώ στους αντάρτες και στις δασκάλες -δεν ξεχνάει κανένα ο 7χρονος ανταρτάκος-διαολάκος!

Οσο για την «κιρά δασκάλα μας την Ναυσικά» που έφερε τα παπουτάκια να βάνουν τα πιτσιρικάκια σαν τον Παναγιώτ’ τν’ανταρτούλι, ήταν η Ναυσικά Φλέγγα-Παπαδάκη, με το τεράστιο έργο της στους Παιδικούς Σταθμούς-Παιδικές Χαρές και ‘Φωλιές για τ’ Αετόπουλα’.

Ναυσικά Φλέγγα Παπαδάκη

 

Εδώ μερικές φωτογραφίες απ’ τα σχολεία και τους Παιδικούς Σταθμούς για τα παιδιά, κι απ’ τις δραστηριότητες τους, όλες από εκείνη την περιοχή, όλες από το 1944. Συσσίτιο, μάθημα, παιχνίδια, τραγούδια, μελέτη έστω και στην ύπαιθρο, αλλά και ασκήσεις ‘με όπλα’, ξύλινα ή πραγματικά, για τα μεγαλύτερα Αετόπουλα:

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

 

Οι περιγραφές των 14 φωτογραφιών:

1944-04-23-Ευρυτανία Εδρα της ΠΕΕΑ – Αετόπουλα με πανό
1944-05-xx-Καρπενήσι – Υπαίθριο σχολείο Αετόπουλα
1944-05-xx-Καρπενήσι Παιδικός Σταθμός – Αλέκα Μυριαλή + Αετόπουλα
1944-05-xx-Παιδικός Σταθμός Καρπενησίου – Αετόπουλα – Μπροστά ο Καπετάν Γαρίδας
1944-05-xx-Πετρίλο – Αετόπουλα σε συσσίτιο στο χωριό Πετρίλο – Φωτογραφία Σπύρος Μελετζής
1944-09-10-Παιδαγωγικό Φροντιστήριο Καρπενησίου – Αποδεικτήριο σπουδών της Κατσιμάνης Ελένης
1944-09-15-Παιδαγωγικό Φροντιστήριον Τύρνας – Πτυχίο του διδασκαλείου της Τύρνας για την Παπά Ευγγελία
1944-xx-xx- Αετόπουλα στη Ζίτσα σε οπλοασκήσεις υπό την εποπτεία του ΕΛΑΣίτη εκπαιδευτή
1944-xx-xx- Αετόπουλα στη Θεσσαλονίκη – Το πλακάτ γράφει Αγωνιστείτε για τη λαϊκή κυριαρχία και για τη δημοκρατία
1944-xx-xx-Αετόπουλα στη Ζήτσα σε οπλοασκήσεις
1944-xx-xx-Αετόπουλα του ΕΛΑΣ σε πόζα με όπλα
1944-xx-xx-Κορίτσι σε μάθημα με τον ΕΛΑΣίτη δάσκαλό της ενώ το χωριό της κάηκε από Γερμανούς και Ταγματασφαλίτες
1944-xx-xx-Παιδικός σταθμός Καρπενησίου – H EΠΟΝίτισσα Αλέκα Μυριαλλή μαθαίνει παιχνίδια στα αετόπουλα
1944-xx-xx-Υπαίθρια μαθήματα μετά το κάψιμο του σχολείου στο χωριό Σύδεντρο

 

… και η άλλη όψη του νομίσματος: Το Απόλυτο Κακό

Ομως, ταυτόχρονα, αυτά τα έργα χαλούσαν τα σχέδια της άλλης πλευράς, της ‘αντίδρασης και της καθεστηκυίας τάξης’. Η οποία δεν έμεινε άπραγη. Κάπου παραδίπλα, λοιπόν, την ίδια περίοδο, σε ένα άλλο χωριό ζούσε μια γριούλα, ας πούμε η κυρά-Μαρούλα, που είχε τα παιδιά της στ’ ανταρτικά. Η κυρά-Μαρούλα δεν ήξερε τίποτε άλλο στη ζωή της, παρά μόνο τις ασχολίες του σπιτιού και τις δουλειές στα χωράφια και στα ζώα. Ούτε από πολιτική καταλάβαινε ή ρωτούσε να μάθει, ούτε τι γινόταν έξω απ’ τα όρια του χωριού ή του σπιτιού της. Μια καλοκάγαθη μάνα και νοικοκυρά, με ανοιχτή καρδιά και με έναν καλό λόγο για όλους.

Μια μέρα, εκεί που έκανε τις αγροτικές δουλειές της, και με τον μεγάλο καημό να δει ξανά τα παιδιά της που βγήκαν στο βουνό να πολεμήσουν για την Ελευθερία της πατρίδας, την επισκέφτηκε ο τοπικός ταγματασφαλήτης με το απόσπασμά του, όλα διαλεχτά καθάρματα, ένας κι ένας: Πλιατσικολόγοι, εγκληματίες, αλλά πάνω απ’ όλα προδότες και δωσίλογοι.

– Που είναι ο γιος σου, γιαγιά;;;
– Δεν ξέρω, πιδί μ’, λείπει καιρό και τον αποθύμησα κι εγώ.
– Ωστε έχει καιρό να ‘ρθει;;; Μήπως είναι με τους αντάρτες και κατεβαίνει για προμήθειες;;;
– Δεν ξέρω πιδί μ’, δεν ξέρω τίποτα.
– Καλά γιαγιά, εμείς θα κάνουμε μια βόλτα εδώ στο κτήμα, για να δούμε αν έχεις τίποτα να μας φιλέψεις, κι αν πάρουμε τίποτα πράματα, θα σου δώσουμε απόδειξη ότι τα πήραμε λόγω διαταγών, για να σε ξεπληρώσουμε αργότερα. Κι αν δεις τον γιο σου, να του πεις να έλθει να μας βρει. Δεν είναι για κακό, μόνο να μιλήσουμε θέλουμε.
– Καλά, πιδί μ’, πάρτε ό,τι θέλετε να κάνετε τη δουλειά σας.

Αυτός ήταν πάνω-κάτω ο διάλογος.

Οι τ/αλήτες έκαναν το πλιάτσικό τους, κι έφυγαν απ’ το χωριό, αφού πρώτα απείλησαν Θεούς και δαίμονες πως όποιος τροφοδοτεί τους αντάρτες θα βρει τον μπελά του, και πως οι Γερμανοί δεν αστειεύονται μ’ αυτά τα πράγματα.

Την άλλη μέρα, το τ/αλήτικο απόσπασμα έπιασε επαφή με το ανταρτικό τμήμα. Χτυπήθηκαν, και οι αντάρτες έχασαν τη μάχη αυτή τη φορά.

Οι τ/αλήτες ξαναγύρισαν στο χωριό να υπερηφανευτούν για τη νίκη τους και για να νουθετήσουν τους κατοίκους. Τους φώναξαν όλους να κατεβούν στην πλατεία του χωριού και όταν κατέβηκε και η γιαγιά-Μαρούλα, ο επικεφαλής πήγε και την βρήκε, την πλησίασε και της είπε:

– Γιαγιά, καλά μας φίλεψες εσύ προχτές. Τώρα είναι σειρά μας για φίλεμα.
– Δεν είναι ανάγκη παιδί μ’, δεν θέλω τίποτα, καλά είμαι εγώ.
– Οχι γιαγιά, στο οφείλουμε -και για τον γιο σου. Μην είσαι ακατάδεχτη.
– Μάθατε τίποτα για τον γιο μου;;; Είναι καλά;;;
– Αστα αυτά τώρα, γριά!!! Απλωσε την ποδιά σου για το φίλεμα.

Η δύστυχη η γιαγούλα, μέσα στην άγνοια και την αθωότητά της, τράβηξε απ’ τις άκρες με τα δυο της χέρια την ποδιά και την άπλωσε μπροστά στο κάθαρμα.

– Να το δώρο μας, γιαγιά! Πάρτο!

Και της πέταξε στην ανοιγμένη ποδιά, το κεφάλι του παιδιού της!!

Μετά απ’ αυτήν την ανείπωτα σαδιστική και απάνθρωπη πράξη, η γιαγιά τρελάθηκε, έχασε τα λογικά της.

***

Αυτή ήταν η άλλη πλευρά της εποχής εκείνης. Κι αν επιμένουμε να τα γράφουμε αυτά, είναι γιατί τότε -όπως και τώρα- υπάρχει μια αντιπαράθεση δύο κόσμων. Ο κόσμος της δασκάλας με τα παιδάκια κι ο κόσμος του απάνθρωπου τέρατος.

Τότε υπήρξε μια τομή: Η ΕΑΜική τομή. Που έκανε τους δυο κόσμους να φαίνονται πεντακάθαρα και με μεγάλη ευκρίνεια. Από τη μια οι δυνάμεις της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της ισονομίας, της αλληλεγγύης, του έρωτα, της γνώσης και όλων εκείνων των αξιών που θα συντελέσουν κάποτε στον τελικό στόχο: Και τελικός στόχος δεν είναι άλλος παρά μια κοινωνία με ευτυχισμένα παιδιά. Αν σε μια κοινότητα ανθρώπων δεν υπάρχουν ευτυχισμένα παιδιά, δεν μπορεί να λέγεται υγιής και δίκαιη. Δεν μπορεί να λέγεται καν ανθρώπινη.
Κι από την άλλη οι δυνάμεις του θανάτου, της μαυρίλας και της χυδαιότητας: Το κέρδος, ο φιλοτομαρισμός, οι διακρίσεις, η πείνα, η βία, ο πόλεμος, η απαιδευσιά, ο ανορθολογισμός, οι δεισιδαιμονίες και όλα ακείνα που βοηθάνε το ανθρώπινο είδος να εξοντωθεί μια ώρα αρχίτερα.

Μπορεί η ΕΑΜική τομή να μην κράτησε πολύ, αλλά η διαχωριστική γραμμή δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει. Από τη μια οι εκπρόσωποι και οι συνεχιστές της παράδοσης της δασκάλας Ναυσικάς κι από την άλλη οι όμοιοι του απάνθρωπου τέρατος, του ταγματασφαλήτη.

Και βρισκόμαστε πάλι σε μια εποχή, όπου η διαχωριστική γραμμή είναι πάλι έντονα πεντακάθαρη και παρασέρνει ανθρώπους και αξίες -την κοινωνία ολόκληρη.

‘Which side are you on?’, δεν λέει το τραγούδι;

 

Καπετάν-Γαρίδας

Ομως, δεν θέλουμε να μείνει ο αναγνώστης με την πικρή γεύση απ’ την απίστευτη σκληρότητα της απάνθρωπης πράξης του τ/αλήτη.

Γι’ αυτό, ας κλείσουμε με τη λύση του μυστηρίου (και μην ξεχάσετε να βγάλετε φωτοτυπία την έκθεση με τα παπουτάκια του Παναγιώτ’ τ’ ανταρτούλι, για να σας συντροφεύει κάθε φορά που νιώθετε down):

– Πως συνέβη και ο μπομπιράκος-αετόπουλο διάλεξε για ‘αγωνιστικό/αντάρτικο’ ψευδώνυμο το όνομα ‘Καπετάν-Γαρίδας’;

Η λύση του αινίγματος είναι απλή. Και οφείλεται στη δουλειά ενός άξιου ΕΑΜίτη καλλιτέχνη, του Νίκου Ακίλογλου. Ο πολυτάλαντος αυτός καλός άνθρωπος, με την ομάδα του, έδινε παραστάσεις κουκλοθέατρου στο Θέατρο του Βουνού, με χειροκίνητες κούκλες και με όσα λιγοστά μέσα είχε στη διάθεσή του, κουρέλια και κόλλα. Στα θεατρικά του έργα είχε 5 βασικούς χαρακτήρες: Ο Μπαρμπα-Γιώργος, ο Μισελίνης, ο Χιτλερίνης, ο Χάνος (ο χαζούλης ήρωας) και –σωστά το σκεφτήκατε– ο θρυλικός Καπετάν-Γαρίδας!

Νίκος Ακίλογλου – Οι 5 κούκλες, ο Μπαρμπα-Γιώργος, ο Μισελίνης, ο Χιτλερίνης, ο Χάνος και ο Γαρίδας, 1943 [Από το Μουσείο Μπενάκη]

Δείτε τις σχετικές εικόνες, μερικές από τότε, μερικές από την εποχή μας:

Οι περιγραφές των 5 εικόνων:

Νίκος Ακίλογλου – Αφίσα για την παράσταση μαριονετών Τσαρουχοναυμαχία του Νίκου Ακίλογλου για τα αετόπουλα
Νίκος Ακίλογλου – Ο κουκλοπαίχτης + οι 5 κούκλες Χιτλερίνης + Μισελίνης + Μπαρμπα-Γιώργος + Χάνος + Γαρίδας [1995]
Νίκος Ακίλογλου – Οι 5 κούκλες Μπαρμπα-Γιώργος + Μισελίνης + Χιτλερίνης + Χάνος + Γαρίδας [1943]
Νίκος Ακίλογλου – Οι 5 κούκλες Μπαρμπα-Γιώργος + Μισελίνης + Χιτλερίνης + Χάνος + Γαρίδας [1943] – Από Μουσείο Μπενάκη
Νίκος Ακίλογλου – Οι 5 κούκλες Χιτλερίνης + Μισελίνης + Μπαρμπα-Γιώργος + Χάνος + Γαρίδας [1943]

 

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Ο Νίκος Ακίλογλου και οι 5 κούκλες του, ο Μπαρμπα-Γιώργος, ο Μισελίνης, ο Χιτλερίνης, ο Χάνος και ο Γαρίδας, 1943. Από το Μουσείο Μπενάκη.

 

Κι εδώ, αυτοπροσώπως, ο ίδιος ο καπετάν-Γαρίδας ο ΕΛΑΣίτης ο Καπετάνιος .

 

Ο Γαρίδας Καπετάνιος ΕΛΑΣίτης, η κούκλα του Νίκου Ακίλογλου

 

Αξίζει τον κόπο να ακούσετε τον ίδιο τον Ακίλογλου να περιγράφει μια σκηνή με τις αντιδράσεις των παιδιών όταν παρακολουθούσαν τις παραστάσεις του κουκλοθέατρου. Είναι εκπληκτική η ιστορία που διηγείται ο παππούς -πλέον- Ακίλογλου, με πρωταγωνιστές κάποια νήπια σαν τον Παναγιωτάκη.
Διόλου απίθανο, σε μια τέτοια παράσταση να διάλεξε ο μπομπιράκος μας το ηρωικό ψευδώνυμο της ατρόμητης κούκλας με το όνομα ‘Καπετάν-Γαρίδας’!

http://www.hprt-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=8132&mst=00:35:36:00&autostart=1

Προέρχεται από την σειρά των 18 ντοκιμαντέρ για την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης, που είχαν φτιαχτεί με τη βοήθεια της dream-team των ιστορικών μας, τη δεκαετία του 1980.
Αντιγράφουμε τις λεπτομέρειες από τα info του φιλμ:

Κεφάλαιο 67
00:35:36:00 – 00:35:49:24 :: |Δ:00:00:13:24|
Φωτογραφία του ΝΙΚΟΥ ΑΚΙΛΟΓΛΟΥ να δίνει παραστάσεις κουκλοθέατρου στο Θέατρο του Βουνού, με χειροκίνητες κούκλες. Ο ΑΚΙΛΟΓΛΟΥ ανέβηκε στην ελεύθερη Ελλάδα, σαν κλιμάκιο του Τμήματος Επιμόρφωσης και διαφώτισης της ΕΠΟΝ. Ο αφηγητής κάνει τις σχετικές αναφορές.

Κεφάλαιο 68
00:35:50:00 – 00:36:02:24 :: |Δ:00:00:12:24|
Φωτογραφία με τον ΝΙΚΟ ΑΚΙΛΟΓΛΟΥ και τον συνεργάτη του ΜΕΜΑ ΣΤΑΥΡΟΥ, στο κατεστραμμένο Καρπενήσι.

Κεφάλαιο 69
00:36:03:00 – 00:39:08:24 :: |Δ:00:03:05:24|
Ο ΝΙΚΟΣ ΑΚΙΛΟΓΛΟΥ, καταθέτει την εμπειρία του από το Καρπενήσι και την Αράχωβα, όπου έπαιξε κουκλοθέατρο, μιλά για τις εκεί δυσμενείς συνθήκες και για το διπλό συσσίτιο που έλαβαν για ανταμοιβή. Παρεμβάλλονται φωτογραφίες με τον ΑΚΙΛΟΓΛΟΥ και μέλη του θιάσου και αντάρτες και φωτογραφίας με παιδιά που παρακολουθούν τις παραστάσεις κουκλοθέατρου. Στο τέλος παίζει και λίγο κουκλοθέατρο θυμούμενος κάποιο έργο που έπαιξε τότε.

 

Παράρτημα Α: Βιβλιογραφία και περαιτέρω διάβασμα:

1. Χάρης Σακελλαρίου, Η Παιδεία στην Αντίσταση, εκδόσεις Φιλιππότης, Αθήνα, 1984
http://alfeiosbooks.com/

2. Χάρης Σακελλαρίου, Η παιδική λογοτεχνία στην Αντίσταση, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1984
http://www.rhodes.aegean.gr/atlas/writers/sakellariou.htm

3. Γιάννης Κατσαντώνης, Εκπαιδευτικοί και Εθνική Αντίσταση, εκδόσεις Καρανάση, Αθήνα, 1984
http://www.oldbooks.gr/books/cc/book/29602?catid=37

4. Χρονοπούλου Χρύσα, Ρόζα Ιμβριώτη. Της ζωής και του σχολείου, εκδόσεις Εμπειρία εκδοτική, Αθήνα, 2011, 256 σελ, ISBN 978-960-417-312-9

book

5. Τα Αετόπουλα, Αναγνωστικό της Γ’ και Δ’ τάξης, έκδοση Ελεύθερης Ελλάδας, 1944, Ανατύπωση από το Ελληνικά Θέματα: Κατοχή-Αντίσταση-Εμφύλιος, αρ. #17
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/03/19/kotzioulas-ellinopoula/

6. Ελεύθερη Ελλάδα, Αναγνωστικό της Ε’ και Στ’ τάξης, του Μιχάλη Παπαμαύρου με τη συνεργασία και άλλων εκπαιδευτικών, έκδοση ΠΕΕΑ, 1944, επανέκδοση Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1983
http://alfeiosbooks.com/eleutheri-ellada

7. Ζωίδης Γιώργος,Αντιστασιακά. Μελέτες, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1985

8. (Ρόζα Ιμβριώτη), Σχέδιο μιας λαϊκής παιδείας, Εισήγηση του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ στή Γραμματεία Παιδείας τής ΠΕΕΑ, [Αθήνα], 1944, Σειρά: Ελληνικά Θέματα: Κατοχή – Αντίσταση – Εμφύλιος #10
http://62.103.28.111/askibib/rec.asp?id=19563

9. Ιμβριώτη, Ρόζα & Παπαμαύρος, Μιχάλης, Δύο αναγνωστικά της αντιστασιακής παιδείας, Επιθεώρηση Τέχνης, τχ#87-88, 1962, σσ. 472-473

10. Χρίστος Αλεξίου, Η προσφορά των κορυφαίων παιδαγωγών Δημήτρη Γληνού, Κώστα Σωτηρίου, Μιχάλη Παπαμαύρου και Ρόζας Ιμβριώτη στο έργο της ΕΠΟΝ, Περιοδικό Ουτοπία ΤΧ#054, σσ. 185-196, Ελληνικά Γράμματα, 2003

Τα Αετόπουλα, Αναγνωστικό της Γ’ και Δ’ τάξης, έκδοση Ελεύθερης Ελλάδας, 1944

 

Παράρτημα Β: Το τραγούδι των Αετόπουλων

Χρήστος Χριστοδουλάκης & Γεωργία – Είμαστε Αετόπουλα

 

Τα Αετόπουλα (ηχογράφηση ντοκουμέντο 1945)

Η ηχογράφηση είναι από το 1945. Κυκλοφόρησε πρώτη φορά, μαζί με άλλες ηχογραφήσεις με αντάρτικα τραγούδια από τον Μίκη Θεοδωράκη το 1972 στο Παρίσι, σε ένα δίσκο με τον τίτλο «Chants de la resistance grecque«, που κυκλοφόρησε μέσα στη χούντα στο εξωτερικό, μάλλον στη Γαλλία και στην Ιταλία, όπως προκύπτει από την ετικέτα του δίσκου.

---

Δείτε επίσης:

# Ενα αθησαύριστο ποίημα του Γιώργου Κοτζιούλα από το αναγνωστικό «Τα Αετόπουλα» για την Γ’ και Δ’ τάξη («του βουνού»), 1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/03/19/kotzioulas-ellinopoula/

# Ενα βιβλίο για τη Ρόζα Ιμβριώτη και το πρώτο Πανελλαδικό Συνέδριο Γυναικών το 1946
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/18/ena-biblio-gia-ti-roza-imbrioti/

# Δημήτρης Γληνός – Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο ΕΑΜ [Ο Ρήγας 1944]
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/17/dimitris-glinos-ti-einai-to-eam/

# «Δεν μας φτάν’ η φτώχεια μας …», απάντησε η γιαγιά στον ΕΑΜικό αντιπρόσωπο
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/08/31/giagia-ftoxia-kommounismos/

# Ολα τα άρθρα μας με ετικέτα ‘Αετόπουλα‘, με ετικέτα ‘ΠΕΕΑ‘ και με ετικέτα ‘Ρόζα Ιμβριώτη‘

 

Ο Δεκάλογος των Αετόπουλων (1944).

Παιδικός Σταθμός Καρπενησίου, Αετόπουλα, Μάιος 1944

Παναγιώτης ο ανταρτούλις – Τα παπουτάκια μου Εκθεσι 1944-05-14 [1944] – Αυθεντική

Παναγιώτης ο ανταρτούλις – Τα παπουτάκια μου Εκθεσι 1944-05-14 [1944] – Μεταγραφή

Παναγιώτης ο ανταρτούλις – Τα παπουτάκια μου Εκθεσι 1944-05-14 [1944] – Απόδοση

Ο Γαρίδας Καπετάνιος ΕΛΑΣίτης, η κούκλα του Νίκου Ακίλογλου

Τα Αετόπουλα, Αναγνωστικό Γ και Δ τάξης Δημοτικού, ΠΕΕΑ, 1944

1944-xx-xx-Υπαίθρια μαθήματα μετά το κάψιμο του σχολείου στο χωριό Σύδεντρο

Αετόπουλα του ΕΛΑΣ σε πόζα με όπλα

Αετόπουλα στη Ζήτσα σε οπλοασκήσεις

Αετόπουλα στη Θεσσαλονίκη – Το πλακάτ γράφει Αγωνιστείτε για τη λαϊκή κυριαρχία και για τη δημοκρατία

Αετόπουλα στη Ζίτσα σε οπλοασκήσεις υπό την εποπτεία του ΕΛΑΣίτη εκπαιδευτή

Παιδαγωγικό Φροντιστήριον Τύρνας – Πτυχίο του διδασκαλείου της Τύρνας για την Παπά Ευαγγελία

Παιδαγωγικό Φροντιστήριο Καρπενησίου – Αποδεικτήριο σπουδών της Κατσιμάνης Ελένης –

Πετρίλο – Αετόπουλα σε συσσίτιο στο χωριό Πετρίλο – Φωτογραφία Σπύρος Μελετζής

Ευρυτανία Εδρα της ΠΕΕΑ – Αετόπουλα με πανό

Καρπενήσι – Υπαίθριο σχολείο Αετόπουλα

Καρπενήσι Παιδικός Σταθμός – Αλέκα Μυριαλή και Αετόπουλα

Παιδικός σταθμός Καρπενησίου – H EΠΟΝίτισσα Αλέκα Μυριαλλή μαθαίνει παιχνίδια στα αετόπουλα

Κορίτσι σε μάθημα με τον ΕΛΑΣίτη δάσκαλό της ενώ το χωριό της κάηκε από Γερμανούς και Ταγματασφαλίτες

Ναυσικά Φλέγγα Παπαδάκη

Γιώργος Κοτζιούλας – Ελληνόπουλα – Ποίημα στο Αναγνωστικό Γ + Δ τάξης Αετόπουλα, 1944

 

---

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

 

ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ: Εκτελέσεις και απαγχονισμοί από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Ορισμένες φωτογραφίες ενδέχεται να μην προέρχονται από την Ελλάδα. Για περιγραφές και χρονολογίες, κάντε κλικ, θα βοηθήσουν οι τίτλοι των αρχείων (όχι επιμελημένες λεζάντες, λόγω έλλειψης χρόνου κυρίως, αλλά το νόημα βγαίνει).

 

Ιωάννης Ράλλης, Απόστολος Παπαγεωργίου (Φιλώτας) Αρχηγός Πυροσβεστικής και αρχηγός προδοτικού ΕΔΕΣ, έμας Αξιωματικός από τα Ταγμάτα Ασφαλείας και ένας Αξιωματικός της Αστυνομίας το 1944.

Εκτωρ Τσιρονίκος και ένας Γερμανός στρατηγός και στο βάθος Γερμανοτσολιάδες Εύζωνοι Τάγματα Ασφαλείας, το 1944

Ο δωσίλογος Ζακ Αλμπάλα.

Ο Γεώργιος Τσολάκογλου με τη λευκή επίσημη θερινή στολή του, το 1941. Το σημαντικό στη φωτογραφία αυτή είναι στο πηλίκιο. Διακρίνεται το ιδιότυπο εθνόσημο που είχε η Ελληνική Πολιτεία όπως λεγόταν το κατοχικό κράτος.

Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος.

Ο δωσίλογος Ιωάννης Πασαδάκης σε ομιλία του στα Χανιά, Ιούνιος 1944

Πλήθος με πλακάτ ‘Κάτω οι ταραξίαι και οι αναρχικοί’ σε ομιλία του Ιωάννη Πασαδάκη στα Χανιά τον Ιούνιο του 1944.

Τάγματα Ασφαλείας και συλληφθέντες στο μπλόκο της Καλογρέζας, 15/03/1944. Δημοσιεύτηκε πρώτη φορά το 1946 στο λεύκωμα «Για σένα Ελλάδα» που εκδόθηκε στα πέντε χρόνια του ΕΑΜ.

Τάγματα Ασφαλείας και Γερμανοί στο μπλόκο της Καλογρέζας, 15/03/1944. Δημοσιεύτηκε πρώτη φορά το 1946 στο λεύκωμα «Για σένα Ελλάδα» που εκδόθηκε στα πέντε χρόνια του ΕΑΜ.

Νικόλαος Χριστοφοράκος (κέντρο), Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος, κατοχικός πρωθυπουργός (δεξιά), στη δίκη των δωσιλόγων

Μια μοναδική και άγνωστη φωτογραφία. Ο Ιωάννης Ράλλης ενθαρρύνει μικτό απόσπασμα από αξιωματικούς της Ειδικής Ασφάλειας, αστυφύλακες και Ταγματασφαλήτες (διακρίνονται στο βάθος), ίσως λίγο πριν ή λίγο μετά από κοινή επιχείρηση ‘επιβολής του Κράτους και του Νόμου»‘εναντίον των ΕΑΜικών πληθυσμών.

Εφημερίδα Λαρισαϊκός Τύπος, 22/06/1944, Ανακοίνωση ΕΑΣΑΔ για απαγχονισμό Αλεξόπουλου

Ριζοσπάστης, 23/06/1945, Με μάρτυρες ταγματασφαλίτες και προδότες των ΕΣ-ΕΣ, Δικάζουν σήμερα λαϊκούς αγωνιστές, Οπως οι Κασιδιάρηδες που δολοφόνησαν 15 πατριώτες αγωνιστές

Ριζοσπάστης, 27/06/1945, Πράκτορες των ΕΣ-ΕΣ χρησιμοποιούνται για μάρτυρες στη δίκη των Πειραιωτών, Ο Σαραντάρης και οι Κασιδιαραίοι στο μπλόκο της Κοκκινιάς

Ριζοσπάστης, 30/06/1945, Η επαίσχυντη σκηνοθεσία της δίκης των δικαζομένων πατριωτών της Κοκκινιάς, Κατηγορούμενοι Ξηροτάγαρος και Νίκος Γόδας, Ψευδομάρτυρες οι αδελφοί Κασιδιάρη.

Nationale und Sozialistische Partei Griechenlands – Τρία Εψιλον ΕΕΕ – Πινακίδα στα γραφεία

Περιοδικό SIGNAL (Σύνθημα), Μάιος 1941. Η λεζάντα λέει «

Προκήρυξη Λοχαγού Γούιστεντ, 04/10/1944 προς τα Τάγματα Ασφαλείας και τα ΕΕΣ για να παραδοθούν. Κάποιοι ήταν αμετανόητοι.

Θάρρος, 30/01/1944, Ελληνικός Στρατός Λακωνίας, Λεωνίδας Βρεττάκος, Ανακοίνωσις, Τρεις κομμουνισταίς εξετελέσθησαν

… και η άλλη προδοτική εφημερίδα της περιοχής, Φιλοξενεί ανακοινώσεις από τον «Ελληνικό Στρατό Λακωνίας», τον Λεωνίδα Βρεττάκο και τον Παναγιώτη Δεμέστιχα

Η εφημερίδα των Ταγμάτων Ασφαλείας Λακωνίας, Λακωνικός Αγών, Εβδομαδιαία αντικομμουνιστική εφημερίς, Οργανον των τιμίων και αγνών Ελλήνων

Θάρρος, 29/01/1944, Ελληνικός Στρατός Λακωνίας, Λεωνίδας Βρεττάκος, Παναγιώτης Δεμέστιχας

Μαδρίτη, στο σπίτι του Leon Degrelle (Λεόν Ντεγκρέλ), Χρήστος Παππάς και Παναγιώτης Ζουμπούλης, Φωτογραφία από το Vice.gr

Τσερνίδης Κωνσταντίνος Μέλος Ταγμάτων Ασφαλείας Μακεδονίας – Τάφος με γερμανικό κράνος

Τηλέμαχος Βρεττάκος

Τάκης Μακεδόνας – Ο αρχηγός του ΕΑΣΑΔ

Οπλισμένος Τουρκόφωνος χωρικός με το σήμα της Νίκης, τη σβάστικα και την ελληνική σημαία στο περιβραχιόνιο

Οι ταγματασφαλίτες μαζί με τους ναζί στα ελληνικά βουνά

Μιχάλαγας ή Μιχαήλ Παπαδόπουλος (Κοζάνη), Γεώργιος Πούλος (Θεσσαλονίκη, Δυτική Μακεδονία), Κισάμπατζακ ή Κυριάκος Παπαδόπουλος (Πιερία, Κούκος), Κώστας Παπαδόπουλος (Κιλκίς), υποδεικνυόμενος με βέλος), Γεώργιος Μπαντουβάκης (νομός Σερρών) και Φραγκίσκος Κολάρας (Εορδαία-Φλώρινα)

Κώστας Παπαδόπουλος

Ενας από τους άνδρες των ταγμάτων ασφαλείας του Ι. Ράλλη υποβάλλει σε σωματική έρευνα, για λογαριασμό των Γερμανών, Ελληνα πολίτη στην Αθήνα, αφού πρώτα τον διέταξε «ψηλά τα χέρια»

Εθνικό Σώμα Αιτωλοακαρνάνων με αρχηγό κάποιον Παπαγεωργίου

Διονύσιος Παπαδόγκωνας – Ανώτατος Διοικητής Ταγμάτων Ασφαλείας Πελοποννήσου

Γρηγόρης Σούρλας Εφιππος

Γιώργος Τζουλιάς (Καπετάνιος) από Σώμα Κυνηγών Σούμπερτ στο Τζερμιάδο Λασιθίου

Γεώργιος Παπανδρέου – Δηλώσεις στη γαλλική εφημερίδα Μαρσεγιέζ το Δεκέμβριο του 1946 για Τάγματα Ασφαλείας

Βόλος, η Κίτρινη Αποθήκη Η καπναποθήκη της Αμερικανικής Εταιρείας Καπνού χρησιμοποιήθηκε ως κρατητήριο και ως προσωρινό γκέτο των Εβραίων [2014]

Αντώνιος Δάγκουλας στα τελευταία του

Αντόν Τσαούς Φωστερίδης

Η δίκη του Πούλου, 23/05/1947

Προκήρυξη της ΕΠΟΝ Φαρσάλων η οποία κατηγορεί το 1945 τον Σούρλα για μια επιδρομή του στην περιοχή, 1945

Λαϊκή Φωνή – Ελληνες δωσίλογοι του συνταγματάρχη Γεωργίου Πούλου ορκίζονται μπροστά σε γερμανούς αξιωματικούς στην κεντρική Πλατεία της Κατερίνης ότι θα είναι πιστοί στον Αδόλφο Χίτλερ, 15/12/1945

Τάγματα Ασφαλείας Τσολιάδες Δοσίλογοι του Ιωάννη Ράλλη συνοδεύουν Ελληνες κρατούμενους πατριώτες που έπιασαν σε μπλόκο της Αθήνας για να τους παραδώσουν στα SS, 1944

Τάγματα Ασφαλείας Τσολιάδες Δοσίλογοι συλλαμβάνουν χωρικούς, 1944

Τάγματα Ασφαλείας Τσολιάδες, Σκοπός στον Αγνωστο Στρατιώτη, 1944

Τάγματα Ασφαλείας Τσολιάδες – Σκοποί στον Αγνωστο Στρατιώτη, 1944

Τάγματα Ασφαλείας Τσολιάδες – Σε παρέλαση Πανεπιστημίου, 1944

Τάγματα Ασφαλείας Τσολιάδες – Οδηγούν Ελληνα αγωνιστή στους Γερμανούς για εκτέλεση, 1944

Πουλικοί στους δρόμους της Κρύας Βρύσης

Πλατεία Συντάγματος, Ιωάννης Ράλλης, Σχης Πλυτζανόπουλος, Η σημαία των Ταγμάτων Ασφαλείας, 1944

Πλατεία Συντάγματος, Ιωάννης Ράλλης, Σχης Πλυτζανόπουλος, 1944

Τρικάκι που έριχναν οι Βρετανοί – Τα Τάγματα Ασφαλείας είναι κορόιδα των Γερμανών, 1944

Τάγματα Ασφαλείας Τσολιάδες – Σε παρέλαση, 1944

Τάγματα Ασφαλείας σε παράταξη

Τάγματα Ασφαλείας + Γερμανοί αξιωματικοί σε κοινές επιχειρήσεις

Τάγματα Ασφαλείας + Γερμανοί αξιωματικοί + Σιμάνα σε κοινές ασκήσεις

Τάγματα Ασφαλείας, Γερμανοί αξιωματικοί, Βάλτερ Σιμάνα

Τάγματα Ασφαλείας και Γερμανοί αξιωματικοί

Τάγματα Ασφαλείας και Γερμανοί αξιωματικοί

Τάγματα Ασφαλείας και Γερμανοί αξιωματικοί

Τάγματα Ασφαλείας σε συσσίτιο

Σώμα Γεώργιος Πούλος, Γερμανοί Αξιωματικοί και Τουρκόφωνοι ένοπλοι

Σώμα Γεώργιος Πούλος, Αξιωματικοί έφιπποι, ιερέας και δύο σαλπιγκτές

Παπάδες ένοπλοι παρακρατικοί, σε παραστρατιωτικά τάγματα θανάτου, ρασοφόρες μονάδες των ΜΑΥ Τρίκαλα-Γρεβενά, 1948.

Μια πραγματικά εμπνευσμένη σύνθεση από το περιοδικό Αντί, στο αφιέρωμά του για τα 40 χρόνια ΕΑΜ, λίγες μέρες πριν την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, τχ #187, 25/09/1981. Για όσους δεν έπιασαν το υπονοούμενο, όπως ο πατέρας Ράλλης παρέδωσε στον πατέρα Παπανδρέου το 1944, έτσι κι ο υιός Ράλλης παραδίδει στον υιό Παπανδρέου το 1981. Καταπληκτικό.

 

Φωτογραφικό υλικό, έγγραφα, δημοσιεύματα εφημερίδων και άλλα ντοκουμέντα από τη δράση ταγματασφαλητών, γερμανοτσολιάδων, δωσιλόγων, ενόπλων συνεργατών των κατακτητών και άλλων πολλών καθαρμάτων. Μέσα υπάρχει και ένας σύγχρονος δωσίλογος που φωτογραφίζεται με υψηλόβαθμο ναζιστή. Βρείτε τον 🙂

 
 

---

 

Δείτε επίσης παλαιότερα άρθρα με θέμα Τάγματα Ασφαλείας και Δωσίλογοι

 

# Η ιστορία του αρχιφύλακα Γεώργιου Μιχαλολιάκου: Πρόδωσε το ΕΑΜ για να πάει στα Τάγματα Ασφαλείας, μένοντας πιστός στον όρκο του προς τον Χίτλερ μέχρι το τέλος
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/02/19/georgios-mix-drvda-father/

# Μετά 69 χρόνια, η μοναδική ανφάς χαμένη φωτογραφία με το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη από τον φανοστάτη της πλατείας στα Τρίκαλα + Βιβλιογραφία
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/02/17/

# Γειά σας ταγματασφαλίτες, χωροφύλακες και χίτες
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/04/26/tagmatasfalites-xorofylakes-kai-xites/

# Ονομα: Μπαρμπαρούσης – Βαθμός: Ανθυπασπιστής (ΠΖ) – Μονάδα: …
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/07/29/mparmparousis/

# Καρατζαφέρης ο ΕΛΑΣίτης, ο «κομμουνιστοληστοσυμμορίτης ΕΑΜοβουργαροσλάβος ψειροκατσαπλιάς» μπάρμπας του Γεώργιου Καρατζαφέρη
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/02/karatzaferis-o-katsaplias/

# Το δελτίο προγραφών και καταγγελιών με τους στοχοποιημένους από την ΟΠΛΑ προδότες – Η «κόκκινη βία» [*] της εφημερίδας «Κατηγορώ», έκδοση της ΚΟΑ του ΚΚΕ, Αθήνα, 1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/06/03/deltio-prografon-opla-katigoro/

# Συζήτηση για τα γεγονότα στο Μελιγαλά το 1944, και περί «μαύρης βίας» VS «κόκκινης βίας»
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/09/20/syzitisi-meligalas-athens-voice/

# Μια στιγμή απόλυτου κακού και μια στιγμή απόλυτου καλού, απ’ τα χρόνια της Κατοχής + Συν η αποκάλυψη ενός μαγικού μυστικού: Ποιο είναι το απόλυτο αντικαταθλιπτικό;;;
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/05/04/katoxi-apolyto-kalo-kako/

# Μιχάλης Νικολινάκος – Ο σεμνός ζεν πρεμιέ και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, από το μπλόκο της Κοκκινιάς στη μεγάλη οθόνη
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/08/18/nikolinakos/

# Οι δωσίλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης – 1942: «Αρκετά εβραϊκά όντα έμειναν στον τόπο» – 1943: «Αι ελληνικαί γεννεαί θα εορτάσουν όταν αποκαθαρθή η γάγγραινα με τους κίτρινους αστέρας» (Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, το «Μαύρο Σάββατο» της 11ης Ιουλίου 1942)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/01/13/mavro-sabbato/

# «Με πιάσανε τα ΕΣ-ΕΣ αλλά εγώ τους γράφω στ’ αρχίδια μου» – Ή μια απάντηση στα ακροδεξιά μυθεύματα πως δήθεν «οι γερμανικές απώλειες από την Εθνική Αντίσταση ήταν μόνο 376 Γερμανοί νεκροί»
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/08/24/me-piasane-ta-ss-apoleies-nazi-apo-antartiko/

# Τέσσερα συν ένα επίκαιρα αποκαλυπτικά εκλογικά κουίζ: Ο υπερ»πατριώτης» βουλευτής που καλεί ξένο στρατό + Το ζεύγος νεοδημοκρατών που ηράσθησαν εντός της ΕΠΕΝ + Ο βασιλικός φίλος των Γλύξμπουργκ περιφερειάρχης + Ο δημοσιογράφος που βοήθησε το δικαστήριο της 17Ν + Το χειρότερο είδος ταγματασφαλήτη
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/05/27/tessera-syn-ena-quiz/

# Αγνωστο σπάνιο φιλμ από τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, Οκτώβριος 1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/03/05/spanio-film-liberation-athens/

# Ιάσονας Χανδρινός – «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-Πολυτεχνείο», «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-Μελιγαλάς»: Το ΕΑΜ στην πολιτική μνήμη και συνθηματολογία (άρθρο στον «Δρόμο της Αριστεράς» 2011-09-17) και μια παραπομπή στο ιστολόγιό μας
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/09/17/iasonas-xandrinos-eam-elas-meligalas/

# Πως βγήκε το σύνθημα «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-Μελιγαλάς»
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/08/23/synthima-eam-elas-meligalas/

# Πλαστές ταυτότητες που έσωσαν ζωές, στην κατεχόμενη Αθήνα (Συνεργασία του ιστολογίου μας με τα «Ενθέματα» της κυριακάτικης «Αυγής», 2012-01-29)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/01/29/synergasia-me-enthemata-ebraioi-athinas/

# Η έκλυσις των ηθών και η ανηθικότητα των μπολσεβίκων – Συκοφαντίες κατά των ΕΠΟΝιτισσών
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/14/eklysis-ton-h8on-ton-mpolsebikon/

# Οι «Εικόνες Κατοχής» του Βάσου Μαθιόπουλου, και το ολοκαύτωμα στο χωριό Κοντομαρί Χανίων τον Ιούνιο του 1941.
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/11/oi-eikones-katoxis-tou-basou-mathiopoulou/

# Ο Νικόλαος Χριστοφοράκος (πατέρας του Μιχάλη Χριστοφοράκου) στη δίκη των δωσιλόγων
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/01/24/

# Επιστολή προς Χίτλερ και τον «ευκλεή ηρωικό στρατό του», 10 Απριλίου 1941, από τον Επίσκοπο Πατάρων Μελέτιο και τον Δήμαρχο Αλεξανδρούπολης Αναστάσιο Πέντζο
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/04/14/meletios-pataron-epistoli-pros-hitler/

# Οι Ελληνες κουΐσλιγκ – Ιωάννης Ράλλης – Το βιβλίο Γεώργιος Ράλλης – Ο Ιωάννης Δ. Ράλλης ομιλεί εκ του τάφου, 1947
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/22/oi-ellines-quisling-rallis/

# Οι Ελληνες κουΐσλιγκ – Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος – Ιδού η αλήθεια, 1948
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/20/oi-ellines-quisling-logothetopoulos/

# Οι Ελληνες κουΐσλιγκ – Γεώργιος Τσολάκογλου – Απομνημονεύματα, 1959
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/19/oi-ellines-quisling-tsolakoglou/

# Ενας καθηγητής, ο Ζουράρις, κι ένας δικηγόρος, ο Πλεύρης (αλλά τη δεκαετία του 1940, στην Κατοχή)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/01/28/

# Ελληνες τσιγγάνοι στην Εθνική Αντίσταση και στα χρόνια της κατοχής
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/01/23/

# Οι μαρτυρίες – Ελληνες τσιγγάνοι στην Εθνική Αντίσταση και στα χρόνια της κατοχής
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/14/oi-martyries-ellines-tsigganoi/

# Λεύκωμα Συλλογικό – «Θυσιαστήριο της Λευτεριάς, Πρωτομαγιά», εκδόσεις Ο Ρήγας, 1945
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/16/lefkoma-syllogiko-protomagia/

# Μια μικρή περιήγηση στο περιβόλι των ΜεταΑναθεωρητών του Φερόμενου και Λεγόμενου ΝΕου Κύματος (aka ρεύμα Καλύβα-Μαραντζίδη)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/07/11/neo-kyma-maflenek-kondylia/

# Σόλων Ν. Γρηγοριάδης – Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, 1941-1974, ή 12.141 ημέρες Ιστορίας
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/04/06/solon-grigoriadis-istoria/

# Εκατό χρόνια φασιστικές οργανώσεις: Μικρή συμβολή στην περιοδολόγηση + Κάποιες σκέψεις για τις αιτίες της εκτίναξης της Χρυσής Αυγής
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/05/16/fasistikes-orgs-100-xronia/

# Η Χρυσή Αυγή, το φασιστικό κρατικοπαρακράτος και οι κρυφές χρηματοδοτήσεις: Νέα στοιχεία – Εννιά συν μία άγνωστες σκηνές από την ιστορία της ελληνικής ακροδεξιάς που ρίχνουν φως στην άγνωστη Χρυσή Αυγή – Μια ακτινογραφία της μεταμφίεσης του ναζιστικού ζόμπι [Σειρά άρθρων: Χρυσή αυγή: Οσα θέλει να κρατήσει κρυφά #04]
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/10/11/kryfa-04-parakratos-nazistiko-zombi/

# Σκηνή Δεύτερη #02: Ιούλιος 1964, ΕΚΟΦ, Εβραϊκή Συναγωγή, Παγκράτι (Από τις Εννιά συν μία άγνωστες ακτινογραφίες του ναζιστικού ζόμπι)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/10/02/skini-02/

# Σκηνή Ενατη #09: Από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου στο Σήμερα, Connecting the dots (Από τις Εννιά συν μία άγνωστες ακτινογραφίες του ναζιστικού ζόμπι)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/10/09/skini-09/

Advertisement

• Εθνική Αντίσταση
• Θέατρο
• Ιστορία
• Κατοχή
• Κοινωνικά κινήματα
• Ντοκουμέντα
• Σκελετοί στη ντουλάπα
• Τέχνες και πολιτισμός