![[XYZ Contagion] - Logo in Twitter with 9+1 plus Together Against Antisemitism Λογότυπο Twitter XYZ Contagion [27 Ιαν 2019] + Facebook+Site [20 Απρ 2023]](https://xyzcontagion.files.wordpress.com/2023/04/xyz-contagion-logo-in-twitter-with-91-plus-together-against-antisemitism-ce9bcebfceb3cf8ccf84cf85cf80cebf-facebook-ce9acebbceadcf89cebd-ce99cf89ceb1cebdcebdceafceb4ceb7cf82-twitter-xyz-c.jpg?w=270){kind=logo}
[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου -ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].
Οι άγνωστες φωτογραφίες του Jean Lieberg από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, 30 Οκτωβρίου 1944:
ΕΠΟΝίτες και Αετόπουλα στην Πλατεία Αριστοτέλους, άνδρες του ΕΛΑΝ και Εφεδροελασίτες στη Λεωφόρο Νίκης και Ινδοί Σιχ στο λιμάνι
Στις 30 Οκτωβρίου του 1944 απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τους Ναζί κατακτητές. Η προσπάθεια φορέων της Θεσσαλονίκης να γιορτάζουμε πλέον την απελευθέρωση της πόλης, –δηλαδή το τέλος του πολέμου κι όχι την αρχή– έχει αποδώσει, (βλ. λ.χ. ‘Ετοιμη να γιορτάσει για πρώτη φορά η Θεσσαλονίκη την απελευθέρωση της από τους ναζί‘, ThessNews, 09/09/2016), συνεπώς μια μικρή συνεισφορά με μια σειρά μάλλον άγνωστων -τουλάχιστον διαδικτυακά- φωτογραφικών ντοκουμέντων θα είναι, υποθέτουμε, ευπρόσδεκτη.
Πρόκειται για τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του Jean Lieberg (καθηγητής και τελωνειακός επιθεωρητής, 1897-1985), του Σουηδού εκπροσώπου της ‘Ελληνικής Επιτροπής’ του Ερυθρού Σταυρού και διευθυντή των γραφείων του στην κατοχική Θεσσαλονίκη, από τον Μάιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1944. Προέρχονται από το βιβλίο ‘Θεσσαλονίκη 1944, Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του Jean Lieberg’ (Φωτογράφιση: Jean Lieberg, Επιμέλεια: Mats Lieberg & Ευάγγελος Χεκίμογλου), εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1999, 139 σελ., ISBN 960-12-0758-9
Σπάνιο φωτογραφικό υλικό του Jean Lieberg, εκπροσώπου του σουηδικού Ερυθρού Σταυρού στη Θεσσαλονίκη του 1944, παρουσιασμένο και σχολιασμένο από το γιο του και τον Ευάγγελο Χεκίμογλου. Το υλικό του συνοδεύουν τρία γραπτά ντοκουμέντα: μία αναφορά στον Ερυθρό Σταυρό, αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Lieberg και ένα κείμενο από την επίσκεψή του στο Αγιο Όρος.
Η ‘Ελληνική Επιτροπή’ του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού ήταν μια σουηδική πρωτοβουλία για το ‘σπάσιμο’ του αποκλεισμού που είχε επιβληθεί απ’ τους συμμάχους την πρώτη περίοδο της Κατοχής. Οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία ζήτησαν από την Σουηδία εχέγγυα ώστε η αποστολή τροφίμων και ανθρωπιστικής βοήθειας να μην ευνοήσει τις κατοχικές δυνάμεις. Οι Γερμανοί δεν είχαν κάποια αντίρρηση, όμως οι Ιταλοί δεν ήθελαν να αναλάβουν το έργο αποκλειστικά μόνοι τους οι άνθρωποι της σουηδικής κυβέρνησης. Οι Σουηδοί πρότειναν να συμπεριληφθούν στη διοίκηση της ‘Ελληνικής Επιτροπής’ και κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Ελβετίας, συμφώνησαν όλοι σε αυτό, κι έτσι η κοινή σουηδο-ελβετική οργάνωση ήταν γεγονός, με έδρα τη Γενεύη, με 30 Σουηδούς και Ελβετούς αντιπροσώπους στο ελληνικό έδαφος, και με πάνω από 5.000 Ελληνες εργαζόμενους, συνολικά, μέχρι τη λήξη του πολέμου, η προσφορά της στην αντιμετώπιση της πείνας και στη σωτηρία χιλιάδων ζωών ήταν πολύ σημαντική.
Για εκπαιδευτικούς και μόνο σκοπούς -ούτως ή άλλως καμία σχέση δεν είχε ποτέ το παρόν ιστολόγιο με διαφημίσεις και άλλες εμπορικές σκοπιμότητες-, μια μικρή επιλογή από την παραγνωρισμένη αυτή συλλογή φωτογραφικών ντοκουμέντων:
Για τις περιγραφές, κλικ σε κάθε εικόνα για μεγέθυνση.
Λεωφόρος Νίκης, 30 Οκτωβρίου 1944: Διαδηλώσεις και χαρούμενος κόσμος με σημαίες στα χέρια. Η λήψη γίνεται από το μπαλκόνι του γραφείου του Jean Lieberg και εικονίζεται η οικονόμος του Βέτα. Φωτογραφία Νο #15.
Τα Αετόπουλα σε πρώτο πλάνο, η ΕΠΟΝ και ο Εφεδρικός ΕΛΑΣ με ελληνική και αμερικανική σημαία στην Πλατεία Αριστοτέλους, 30 Οκτωβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #17.
Ο Εφεδρικός ΕΛΑΣ παρελαύνει στην Πλατεία Αριστοτέλους, 30 Οκτωβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #16.
Αντάρτισσα του ΕΛΑΣ και κόσμος στη Λεωφόρο Νίκης, 30 Οκτωβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #18.
Θεσσαλονίκη, Λεωφόρος Νίκης, Λιμάνι, 30 Οκτωβρίου 1944: Οι Γερμανοί έχουν μόλις ανατινάξει ένα μικρό τορπιλοβόλο. Φωτογραφία Νο #43.
Ο διοικητής του λιμανιού Hanz Pauk ανατίναζε το ένα πλοίο μετά το άλλο κατά μήκος της Λεωφόρου Νίκης για να εμποδίσει τους Βρετανούς να αποβιβαστούν από τη θάλασσα. Θεσσαλονίκη, 30 Οκτωβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #13.
Θεσσαλονίκη, 30 Οκτωβρίου 1944: Η στήλη του καπνού από την πυρπόληση των εγκαταστάσεων και των γερμανικών υλικών στο λιμάνι έκαιγε ολόκληρο τον Οκτώβριο. Ο διοικητής του λιμανιού Hanz Pauk ανατίναξε τις μεγάλες ναυτικές αποθήκες. Φωτογραφία Νο #44.
Ο Αυστριακός Πλωτάρχης Hans Paul, διοικητής του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, φωτογραφημένος από τον Jean Lieberg, τέλη του Οκτωβρίου του 1944. Είχε διαταγές να κάψει τα πάντα μέσα στο λιμάνι, να βυθίσει πλοία στην είδοσο του λιμανιού ώστε να παρεμποδιστεί η αποβίβαση βρετανικών στρατευμάτων και να ανατινάξει την παλιά παραλία κατά μήκος, μαζί με τα κτίρια και τα σπίτια της σημερινής Λεωφόρου Νίκης. Η στήλη του καπνού από το λιμάνι έκαιγε κατ’ όλο τον μήνα Οκτώβριο. Σε μία μόνο μέρα είχε κάψει 10.000 σωσίβια. Φεύγοντας, είπε στον Jean Lieberg ότι αυτός ήταν του ματαίωσε το σχέδιο ανατίναξης της παραλίας. Φωτογραφία Νο #40.
Αμερικανική Γεωργική Σχολή: Το κτίριο που στέγαζε ένα σημαντικό τηλεφωνικό κέντρο ανατινάχτηκε από τους Γερμανούς όταν εγκατέλειψαν τις εγκατστάσεις της Σχολής. Θεσσαλονίκη, 30 Οκτωβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #42.
Λεωφόρος Νίκης, 01 Νοεμβρίου 1944: Μεγάλη διαδήλωση για την απελευθέρωση. Φωτογραφία Νο #45.
Ναύτης του ΕΛΑΝ και ΕΠΟΝίτες φυλάνε τα γραφεία του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού στην οδό Λεωφόρος Νίκης 41. Στον τοίχο οι 3 συμμαχικές σημαίες, 02 Νοεμβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #19.
Θεσσαλονίκη, 02 Νοεμβρίου 1944: Συλλαλητήριο για τα θύματα της Κατοχής στην Πλατεία Αγίας Σοφίας. Διακρίνεται και το Κενοτάφιο, δημιουργία αγνώστου καλλιτέχνη, το οποίο καταστράφηκε λίγους μήνες μετά από Χίτες και εθνικόφρονες. Σύμφωνα με την μαρτυρία του ΕΑΜίτη Θεόδωρου Βαλαχά, στον τοίχο του Δημοτικού Σχολείου υπήρχε ‘όρκος των ΕΠΟΝιτών’, που έλεγε «το μνημείο που έκαψαν οι φασίστες ορκιζόμαστε να το ξαναστήσουμε, αυτή τη φορά μαρμάρινο».
Μέλη του ΕΛΑΝ φυλάνε το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, 05 Νοεμβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #20.
Μέλη του ΕΛΑΝ και ο Jean Lieberg ταξιδεύουν με σκάφος για να σώσουν την προσαραγμένη βενζινάκατο του Ερυθρού Σταυρού, 05 Νοεμβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #21.
Λιμάνι Θεσσαλονίκης, διακρίνεται το Τελωνείο και ο Επιβατικός σταθμός: Ινδοί Σιχ καθαρίζουν το λιμάνι (Λήψη από οδό Κουντουριώτη), 10 Νοεμβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #22.
Θεσσαλονίκη, 10 Νοεμβρίου 1944: Η ξύλινη εξέδρα στον Λευκό Πύργο: Τα πρώτα βρετανικά στρατεύματα με εγχρώμους φτάνουν στην πόλη. Φωτογραφία Νο #46.
Λεωφόρος Νίκης: Η συνεργάτιδά του δεσποινίς Κούπα φωτογραφημένη από τον Jean Lieberg, 10 Νοεμβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #23.
Ειδικά διασκευασμένα βρετανικά σκάφη σέρνουν τα βυθισμένα γερμανικά έξω από το λιμάνι. Στο βάθος το περίφημο βρετανικό καταδρομικό Ajax. 15 Νοεμβρίου 1944. Φωτογραφία Νο #49.
Πιθανόν στην οδό Βασιλίσσης Ολγας, 15 Νοεμβρίου 1944. Η μεγάλη στρατιωτική παρέλαση από τα βρετανικά στρατεύματα. Φωτογραφία Νο #47.
Οι τελευταίες φωτογραφίες, φτάνοντας στον Δεκέμβριο. Ο Jean Lieberg διατάχτηκε να αποσύρει την αποστολή μέχρι τις 15 του μηνός. Το αρχηγείο των βρετανικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη, 01 Δεκεμβρίου 1944 .Φωτογραφία Νο #27.
Τέλος, μια σελίδα από την αναφορά του Jean Lieberg για την ημέρα της απελευθέρωσης, για την οποία το πληρέστερο διαδικτυακό κείμενο βρίσκεται εδώ.
Υπενθυμίζουμε την προηγούμενη συλλογή με φωτογραφίες από την απελευθέρωση της πόλης και την αντίστοιχη για την Αθήνα:
# Σπάνιες φωτογραφίες από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τη ναζιστική Κατοχή, 30 Οκτωβρίου 1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/10/30/spanies-foto-uessaloniki-apelef8erosi/# Αγνωστο σπάνιο φιλμ από τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, Οκτώβριος 1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/03/05/spanio-film-liberation-athens/
Ελπίζουμε να φανούν χρήσιμες.
Δείτε επίσης παλαιότερα άρθρα με συγκλονιστικές φωτογραφίες και φιλμ
# Οι κινηματογραφιστές του ΕΛΑΣ – Ολα τα φιλμ-ντοκουμέντα
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/24/kinimatografistes-elas/# Μετά 69 χρόνια, η μοναδική ανφάς χαμένη φωτογραφία με το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη από τον φανοστάτη της πλατείας στα Τρίκαλα + Βιβλιογραφία
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/02/17/# 1976-2000 – Συλλογή φωτογραφιών από 25 χρόνια διαδηλώσεων και συγκρούσεων με τα ΜΑΤ και με τους «αγανακτισμένους πολίτες»
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/02/01/bahala-25-xronia-1976-2000-all/# Τελικά υπάρχουν δύο ταινίες για ‘την αλήθεια για τα παιδιά της Ελλάδας’ στον Εμφύλιο!
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/18/telika-yparxoun-dyo-tainies/# Αρχειακό υλικό – Αιχμάλωτοι του ΔΣΕ σε στρατόπεδο συγκέντρωσης του Εθνικού Στρατού
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/06/arxeiako-yliko-aixmalotoi-tou-dse/# Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, Ιωάννινα, 25 Μαρτίου 1944, όλη η σειρά των 19 φωτογραφιών
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/05/25/ioannina-ebraioi/# Ντοκιμαντέρ – Η άγνωστη εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Αουσβιτς τον Οκτώβριο του 1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/05/12/ntokimanter-agnosti-eksegersi-ellines-ebraioi/# Οι δωσίλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης – 1942: «Αρκετά εβραϊκά όντα έμειναν στον τόπο» – 1943: «Αι ελληνικαί γεννεαί θα εορτάσουν όταν αποκαθαρθή η γάγγραινα με τους κίτρινους αστέρας» (Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, το ‘Μαύρο Σάββατο’ της 11ης Ιουλίου 1942)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/01/13/mavro-sabbato/# Μιχάλης Νικολινάκος – Ο σεμνός ζεν πρεμιέ και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, από το μπλόκο της Κοκκινιάς στη μεγάλη οθόνη
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/08/18/nikolinakos/# Κουίζ με δέκα άγνωστες σπάνιες φωτογραφίες – Δίνοντας εικόνα στα άγνωστα πρόσωπα γνωστών ιστορικών προσωπικοτήτων
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/02/25/quiz-me-deka-spanies-fotografies/# Δύο φωτογραφίες, Θεσσαλονίκη, 1947 – Η στιγμή της εκτέλεσης αριστερών καταδικασθέντων εις θάνατον
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/06/27/dyo-fotografies-thessaloniki-1947-ektelesi/# Ενα χαμένο άγνωστο φιλμ – Πρόσφυγες του 1922, Σμύρνη, Αθήνα, Πειραιάς
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/04/10/xameno-film-1922-smyrni-athina-peiraias/# Μια συγκλονιστική (αντιπολεμική) φωτογραφία που αξίζει εκατομμύρια λέξεις
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/08/31/mia-antipolemiki-fotografia/# Μικρό καλοκαιρινό κουίζ – Ποιοι είναι οι δύο 14χρονοι;;;
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/08/05/kalokairino-quiz-14xronoi/# Τέσσερα χρόνια πόλεμος, 50 φωτογράφοι, 248 φωτογραφίες – Βοσνία 1992-1995
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/04/09/bosnia-248-photos/
Και η προηγούμενη σειρά φωτογραφιών από τις ίδιες μέρες:
Reblogged στις Ώρα Κοινής Ανησυχίας.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ που με ενημερώνετε. Οι δημοσιεύσεις σας είναι εργαλεία ιστορικής μνήμης και γνώσεως με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Διαβάζω και κοινοποιώ στο Facebook τις δημοσιεύσεις σας διότι θεωρώ ότι πρέπει να διαβαστούν από όσο γίνεται περισσότερους ανθρώπους. Και πάλι σας ευχαριστώ και να συνεχίζετε το πολύτιμο για μας έργο σας.
Ευχαριστούμε θερμά για τα καλά σας λόγια. Τέτοια λόγια είναι η μόνη μας επιβράβευση (αλλά υπεραρκετή)!
Δείτε τον σχολιασμό εδώ:
https://www.facebook.com/groups/oldthessaloniki/permalink/10153989491369599/
Αναφέρεται από σχολιαστή που φαίνεται να γνωρίζει για το ζήτημα ότι «Οι στρατιώτες όμως δεν είναι Ινδοί σιχ. Αφενός οι σιχ έχουν γενειάδα όπως επιβάλει το έθιμο, αφετέρου οι σιχ χρησιμοποιούν ως κάλυμα κεφαλής το τουρμπάνι τους το dastar. Οι εικονιζόμενοι μάλλον είναι από το Πεσαβάρ (τώρα στο Πακιστάν) και το τουρμπάνι τους είναι το pagri.»
Υπάρχει κάποιος να το επιβεβαιώσει;
(πιθανά όσοι/-ες δεν είναι χρήστες του facebook ή/και μέλη της συγκεκριμένης ομάδας, να μην μπορούν να δουν το σχόλιο)
Ο σχολιαστής φαίνεται να γνωρίζει καλά τι λέει, και κατά πάσα πιθανότητα δεν πρόκειται για Ινδούς Σιχ αλλά για καταγόμενους από το Πακιστάν. Βέβαια, ‘Ινδούς Σιχ’ τους αναφέρει ο Λίμπεργκ στο βιβλίο. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι ακριβής, βέβαια, πάντως δεν θα ήταν δύσκολο να μπερδευτεί κανείς, καθώς στην ακριβώς δίπλα φωτογραφία από αυτήν του λιμανιού, δηλαδή σε εκείνη του Λευκού Πύργου, φαίνεται κάποιος άλλος έγχρωμος στρατιώτης του βρετανικού στρατού, λογικά από άλλη φυλή, και σε μια τρίτη φωτογραφία υπάρχουν κάποιοι άλλοι πάλι, οι γκούρκας (διάσημοι και για τα παραδοσιακά μαχαίρια), συνεπώς διόλου απίθανο ο Λίμπεργκ να τους ονόμαζε όλους ‘Ινδούς Σιχ’ χωρίς κάθε φορά να κάθεται να ψάχνει τις διαφορές τους.
Δείτε κριτική παρουσίαση του βιβλίου από …
… Vivlioniki – Ντοκουμέντα και φωτογραφίες για τη Θεσσαλονίκη του 1944
https://vivlioniki.wordpress.com/2017/09/11/ντοκουμέντα-και-φωτογραφίες-για-τη-θε/
Φυσικά και δεν είναι Σιχ οι εικονιζόμενοι στη φωτογραφία. Το τουρμπάνι τους είναι διαφορετικό. Το γνωρίζω καλά, αφού ήμουν στα βαπόρια στη βάρδια με ναύτες Σιχ από Πουντζάμπ.