Δύο μαζικές εκτελέσεις Ελλήνων Εβραίων στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη, πριν ή παράλληλα με το Ολοκαύτωμα

«Θέλω να μου προσκομίσετε τα ονόματα των Καθολικών ή των Εβραίων που έπεσαν στο έπος της Αλβανίας. Είναι θέμα αίματος και θυσίας. Εμείς θα σκοτωνόμαστε και οι άλλοι θα απολαμβάνουν τις ελευθερίες; Να πάνε εκεί που είναι η πατρίδα τους» είχε δηλώσει ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (τότε Αλεξανδρουπόλεως) Ανθιμος Ρούσσας, σύμφωνα με την εφημερίδα Αυγή, 27/08/2000.

Αργότερα, μίλησε για ‘αδιάψευστα αρχεία‘, σε σχέση με το θέμα της διαρπαγής των εβραϊκών περιουσιών από την χριστιανική πλειοψηφία της πόλης («Ούτε ποτέ επί τόσα χρόνια, από την περίοδο του πολέμου και μετά, διετυπώθη ποτέ κατηγορία για την αρπαγή περιουσιών από Ελληνες χριστιανούς εις βάρος Ελλήνων Εβραίων. Η απηκριβωμένη ιστορική αλήθεια είναι αυτή για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης και επ’ αυτού τα αρχεία στην Ιερά Μητρόπολή μας είναι αδιάψευστα»), βλ. Καθημερινή, 26/08/2008.

Δεν γνωρίζουμε αν ο σεβασμιότατος άλλαξε απόψεις, βλέποντας λ.χ. τα πραγματικά ‘αδιάψευστα στοιχεία‘, όπως ‘Τα Συντάγματα Κοέν, Η ελληνοεβραϊκή συμμετοχή στον Β’ΠΠ‘, μάλλον όχι, αν κρίνουμε από την συνεχιζόμενη άρνησή του και μια ροπή σε θεωρίες συνωμοσίες, στις οποίες συνδέει μεταξύ τους άσχετα γεγονότα όπως τη φήμη για ‘μαζικές αγορές μακεδονικής γης ή την παραλιακή λεωφόρο Νίκης από Εβραίους’ με ένα … ιστορικό συνέδριο, και μάλιστα σε πανεθνικό τηλεοπτικό δίκτυο και από τον άμβωνα της Μητρόπολης..

Θα έφτανε ίσως να έριχνε μια ματιά στους καταλόγους Ελλήνων Εβραίων στρατιωτών και στις θυσίες τους (220 νεκροί και 3.743 τραυματίες, μεταξύ τους 186 ανάπηροι πολέμου) που υπάρχουν -αν και ημιτελείς- από πολύ παλιά, λ.χ. εδώ από περιοδικό Χρονικά του 1993.

Εβραίοι αξιωματικοί και οπλίτες που φονεύθησαν ή εξαφανίστηκαν κατά τπν ελληνοϊταλικό και ελληνογερμανικό πόλεμο 1940-1941, Περιοδικό ‘Χρονικά’, τχ #128, Νοέμβριος 1993, σσ 9-13.

Και, βέβαια, έχουμε και τη θυσία του ίδιου του Ολοκαυτώματος, με δεκάδες χιλιάδες θύματα. Γι’ αυτά τα θύματα, δεν είναι άραγε «θέμα αίματος και θυσίας»; Δεν ήταν η Ελλάδα η πατρίδα τους;

Εν πάση περιπτώσει, ανάμεσα στον πόλεμο της Αλβανίας και το Ολοκαύτωμα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Πολωνία, υπήρξε και ένας ακόμη σημαντικός φόρος αίματος που πλήρωσαν οι Ελληνες Εβραίοι συμπολίτες μας. Οι εκτελεσμένοι για αντίποινα ή για αντιστασιακές πράξεις, πριν (ή παράλληλα με) τις μαζικές αποστολές τρένων από την πόλη μας τη Θεσσαλονίκη. Με αυτήν την μάλλον παραγνωρισμένη πτυχή θα ασχοληθούμε σήμερα, αντλώντας στοιχεία από μια σειρά εκδόσεων που αναφέρονται στη συνέχεια, με κύρια πηγή την εργασία των Βασίλη Γούναρη και Πέτρου Παπαπολυβίου ‘Εκτελέσεις βία και ασιτία στη Θεσσαλονίκη της Κατοχής’, στο Συλλογικό ‘Ο φόρος του αίματος στην κατοχική Θεσσαλονίκη, Ξένη κυριαρχία αντίσταση και επιβίωση’, εκδόσεις Παρατηρητής, 2001.

Στην κατοχική Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με στοιχεία του Ληξιαρχείου, διασταυρωμένα με άλλες διαθέσιμες πηγές, έλαβαν χώρα 85 ‘μαζικές εκτελέσεις’ (δεν συμπεριλαμβάνονται, δηλαδή, μεμονωμένα περιστατικά), με συνολικό αριθμό θυμάτων περίπου 850, σε ένα σύνολο 1.570 νεκρών από πυροβόλο όπλο. Ανάμεσα στους 850, που ήταν ασφαλώς Χριστιανοί Ελληνες, συγκαταλέγονται και 19 Αρμένιοι και 57 Εβραίοι, ήτοι 50 άνδρες, όλοι σχεδόν γύρω στα 30, και 7 γυναίκες.

Ο πρώτος εκτελεσμένος Εβραίος (και ένας από τους 4 πρώτους εκτελεσμένους Θεσσαλονικείς), ο Ιωάσαφ Λεβή εκτελέστηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1941, μαζί με δύο ακόμα Χριστιανούς, με την κατηγορία της απόκρυψης Βρετανών, κατά την δεύτερη εκτέλεση στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη. Η πρώτη, με θύμα έναν Χριστιανό, τον Γεώργιο Πολυχρονάκη και με την ίδια κατηγορία, είχε λάβει χώρα στο Επταπύργιο, στις 19 Αυγούστου 1941.

Σημειωτέον, άλλοι 47 Εβραίοι ήταν θύματα των βομβαρδισμών του Νοεμβρίου του 1940, μαζί με 159 Χριστιανούς, σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης, του Δημοτικού Αρχείου και του αρχείου των νεκροταφείων.

Στις 27 Δεκεμβρίου 1941 δημοσιεύθηκε στη ‘Νέα Ευρώπη‘ διαταγή του στρατιωτικού διοικητή Θεσσαλονίκης-Αιγαίου Kurt von Krensky για μια εκτέλεση της ίδιας μέρας, η οποία έγραφε:

«Κατά τας τελευταίας ημέρας έλαβαν χώραν δυναμιτιστικαί απόπειραι κατα των σιδηροδρομικών γραμμών Θεσσαλονίκης-Αικατερίνης και Γευγελής. Την 23 Δεκεμβρίου 1941 έλαβε χώραν δυναμιτιστική ενέργεια εντός της πόλεως της Θεσσαλονίκης. Οι δράσται είναι κομμουνισταί. Προς διατήρησιν της κοινής ησυχίας και τάξεως ως και δια την ασφάλειαν όλων των ατόμων των διατεθεμένων προς συνεργασίαν διέταξα βάσει της διαταγής περί εκρηκτικών υλών και προς τιμωρία και ανταπόδοσιν των ανωτέρω πράξεων τον τυφεκισμόν 12 κομμουνιστών. Η εκτέλεσις έλαβε χώραν την 27/12/1941».

Η απόδειξις παραλαβής τους απο το Στρατόπεδο ‘Παύλου Μελά’ σώθηκε στο αρχείο του Ραούλ Λειβαδά, που ήταν ο ίδιος κρατούμενος και διερμηνέας εκεί, η οποία υπογράφεται απο τον αξιωματικό της GFP 621 και περιλαμβάνει 11 ονόματα. Επτά Εβραίοι:

Σαμουήλ Αλγκάβα (ή Αγκαβά),
Αλμοσίνο Σιμαντώφ,
Σολωμών Ντάσσα,
Λάζαρος Κοέν,
Λεών Μπαρτζιλάι,
Μωυσής Ελιέζερ,
Δαβίδ Καμχή,
Ισαάκ Νισσήμ (προστέθηκε από το Ληξιαρχείο Θεσσαλονίκης)

Ακόμη, δυο Χριστιανοί, οι Δημήτριος Ζέμπρας (ή Ζέρμπας ή Ζέμπος) και Αθανάσιος Τέρρης, ένας Αρμένιος, ο Σαρκίς Τσιλιγκεριάν και ένας Σέρβος η Βούλγαρος, ο Γεώργιος Γεωργίεβιτς (ή Κασφίνωφ ή Κασμίνωφ). Το 12ο όνομα Ισαάκ Νισσήμ, ακόμη ένας Εβραίος δηλαδή, συμπληρώθηκε από το Ληξιαρχείο Θεσσαλονίκης. Η έκδοση του Τμήματος Ιστορίας του ΚΚΕ ‘Επεσαν για την ζωή’, Τόμος #2, αναφέρει (σελίδα 97) στη συγκεκριμένη εκτέλεση άλλα τρία ονόματα, Χρήστος Παπακώστας, Κομίνης Κυπραίος και μοναχός Αγίου Ορους Γαβριήλ Διονυσιάτης ή Αντώνης Γεωργιάδης. Σύμφωνα με τους Γούναρη-Παπαπολυβίου και την έκδοση του Δήμου Θεσσαλονίκης, «η εκτέλεση τόσων πολλών Εβραίων για αντίποινα, αρκετό καιρό πριν αρχίσουν οι συστηματικές διώξεις σε βάρος τους, μπορεί να συσχετίζεται με τις αθρόες συλλήψεις ενεχομένων σε μαύρη αγορά», αλλά σύμφωνα με την έκδοση του ΚΚΕ ήταν «αντίποινα για ένα μεγάλο σαμποτάζ στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης». Ολοι οι εκτελεσθέντες θάφτηκαν στο Νεκροταφείο της Ευαγγελίστριας, από όπου και τα στοιχεία.

Η απόδειξη παραλαβής των 11 κρατουμένων (οι 7 Εβραίοι) προς εκτέλεση, 17/12/1941.

 

Η δεύτερη ‘μαζική εβραϊκή εκτέλεση’ ήταν στις 9 Σεπτεμβρίου 1944. Επρόκειτο για 8 εκτελέσεις από μια ομάδα 12 Εβραίων συν ένα μωρό, οι οποίοι είχαν μείνει πίσω στα κρατητήρια των Ναζί, για διάφορους λόγους, που εξηγούνται παρακάτω. Η εκτέλεση έλαβε χώρα στον ‘συνήθη τόπο εκτελέσεων’ στον Γαλλικό ποταμό και πραγματοποιήθηκε χάρη στην ‘φιλότιμη’ όπως πάντοτε βοήθεια της συμμορίας του Αντώνη Δάγκουλα. Καλύτερα, όμως, να αφήσουμε τον Ιωσήφ Ματαράσσο να περιγράψει τα γεγονότα. Από το βιβλίο του ‘Κι όμως όλοι τους δεν πέθαναν, Η Καταστροφή των Ελληνοεβραίων της Θεσσαλονίκης κατά την Γερμανική Κατοχή’, έκδοση Α. Μπεζές, 1948, σσ 63-65:

 

Να σημειώσουμε τέλος, ότι η δική μας εν εξελίξει έρευνα δείχνει ότι τελικά δεν ήταν μόνο 57 οι εκτελεσθέντες ή δολοφονημένοι Εβραίοι στην πόλη της Θεσσαλονίκης την περίοδο 1941-1944. Ηταν και κάποιοι ακόμα, για τους οποίους θα μιλήσουμε σε μελλοντική μας δημοσίευση που ετοιμάζεται σε συνεργασία με ένα νέο ιστολόγιο, το οποίο ασχολείται διεξοδικότερα με θέματα όπως ο αντισημιτισμός και η μνήμη του Ολοκαυτώματος, αυτό εδώ.

 

---

 

Δείτε επίσης:

# Ολα τα άρθρα του ιστολογίου με θέμα το ‘Ολοκαύτωμα‘ και ‘Εβραίοι‘ και ‘Αντισημιτισμός‘

# «Το Ολοκαύτωμα δεν συνέβη ποτέ, αλλά ήταν φοβερό και οι Εβραίοι το άξιζαν!»: Οι αρνητές του Ολοκαυτώματος και η ταινία ‘Denial’ (2016)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2017/01/27/holocaust-denial/

# Οι δωσίλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης – 1942: «Αρκετά εβραϊκά όντα έμειναν στον τόπο» – 1943: «Αι ελληνικαί γεννεαί θα εορτάσουν όταν αποκαθαρθή η γάγγραινα με τους κίτρινους αστέρας» (Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, το ‘Μαύρο Σάββατο’ της 11ης Ιουλίου 1942)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/01/13/mavro-sabbato/

# Δύο μαζικές εκτελέσεις Ελλήνων Εβραίων στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη, πριν ή παράλληλα με το Ολοκαύτωμα
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/12/29/dyo-mazikes-ekteleseis-katexomeni-thessaloniki/

# Ιστορίες επιβίωσης από το Ολοκαύτωμα: Τρεις Εβραίοι αντιστασιακοί στο αεροδρόμιο Τατοΐου: Κάρολος Μορντόχ, Νικ Μενασέ, Σαμ Πεσάχ
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/08/08/mordoch-menase-pessach-three-jews-in-the-resistance/

# «Είμαστε όλοι Εβραίοι»: Ο Αμερικανός επιλοχίας που έσωσε όλους τους στρατιώτες του, Εβραίους και μη Εβραίους, με μία φράση
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/01/27/roddie-edmonds-we-are-all-jews/

# Ο ‘φυλετικός σκουπιδοτενεκές’, το ανεκπλήρωτο όνειρο του Heinrich Himmler για τα παιδιά των Πολωνών και τα γκέτο για τον ‘εβραϊκό βάκιλο’
https://xyzcontagion.wordpress.com/2017/04/29/himmler-poles-jewish-ghetto-lodz-henryk-ross/

# Complete Works: Τα άπαντα (όλα τα άρθρα του ‘Protocols Without Zion’) με αντίστροφη χρονολογική σειρά (πρώτα τα πιο πρόσφατα):
https://protocolswithoutzion.wordpress.com/completeworks/

# Είστε από τους ‘αριστερούς’ εκείνους που συμφωνούν στην ιδέα να μαζευτούν όλοι οι Εβραίοι σε έναν τόπο για να τους εξοντώσουμε πιο άνετα;
https://protocolswithoutzion.wordpress.com/2018/10/07/leftists-wish-jews-gathered-oneplace-for-easy-extermination-07-of-palestinian-lessons/

# Οι ερωτήσεις που αρνούνται να απαντήσουν οι ‘αντισιωνιστές’
https://protocolswithoutzion.wordpress.com/101-palestinian-lessons/

# Γνωρίζει η Εκκλησία της Ελλάδας ότι η Αποστολική Διακονία συνεργάζεται εμπορικά με την αποκρυφιστική, συνωμοσιολογική και αντισημιτική ‘Ελεύθερη Ωρα’;;;
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/12/27/apostoliki-diakonia-eleftheri-ora/

# Η έκθεση του State Department για τις θρησκευτικές ελευθερίες 2015: Πολλά περιστατικά αντισημιτισμού, ισλαμοφοβίας, ρητορικής μίσους και διακρίσεων λόγω θρησκείας: Δύο γεγονότα που είχε αναδείξει το XYZ Contagion
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/08/13/state-department-religious-freedom-report-2015-two-xyzcontagion-incidents/

# Η ναζιστική τρομοκρατική οργάνωση Combat 18 Hellas διαφημίζει ανενόχλητη τα εγκλήματά της, όπως εμπρησμούς και βεβηλώσεις νεκροταφείων, συχνά σε συνεργασία με τους ΑΜΕ (Ανένταχτοι Μαιάνδριοι Εθνικιστές)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/10/22/combat-18-anentaxtoi-mpogiatzides/

# Δικογραφία για τη ναζιστική τρομοκρατική οργάνωση Combat 18 Hellas και τους ΑΜΕ (Ανένταχτοι Μαιάνδριοι Εθνικιστές) μετά από δημοσίευμα του XYZ Contagion και καταγγελία του ΕΠΣΕ – Η ερώτηση στη Βουλή και οι απαντήσεις δύο υπουργείων
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/11/22/dikografia-combat18-ame/

# Ελληνες ευρωβουλευτές καταγγέλλουν Μέρκελ και Ολάντ σαν συνωμότες και ενεργούμενα του σχεδίου από τα ‘Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών’ μέσα από την Ευρωβουλή στο Στρασβούργο
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/10/10/xa-protokolla-sofon-sion-synadinos/

# Χρυσαυγίτες εγκωμιάζουν γενοκτονίες και ρατσιστικές σφαγές και υπόσχονται «Noz, zica, Srebrenica» («Μαχαίρι, Σύρμα, Σρεμπρένιτσα»)’: Ποιοι είναι οι Σέρβοι νεοναζί επισκέπτες της οργάνωσης;;;
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/03/25/golden-dawn-hymn-noz-zica-srebrenica/

# Ναζιστική Οργάνωσις Αθηνών (ΝΟΑ), μια αντισημιτική οργάνωση, παράρτημα της Κου Κλουξ Κλαν στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1960, που έκανε επιθέσεις σε εβραϊκούς στόχους και ‘προειδοποιούσε’ για «ιουδαϊκά σχέδια».
https://xyzcontagion.wordpress.com/2017/02/27/nazistiki-organosi-athinon-noa/

# Σκηνή Δεύτερη #02: Ιούλιος 1964, ΕΚΟΦ, Εβραϊκή Συναγωγή, Παγκράτι (Από τις Εννιά συν μία άγνωστες ακτινογραφίες του ναζιστικού ζόμπι)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/10/02/skini-02/

# Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, Ιωάννινα, 25 Μαρτίου 1944, όλη η σειρά των 19 φωτογραφιών
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/05/25/ioannina-ebraioi/

# ‘Καλή αντάμωσιν, Φιλιά εις τα παιδιά’, το τελευταίο σημείωμα του πατέρα, 02/04/1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/03/07/filia-eis-ta-paidia-simeioma-patera/

# Πλαστές ταυτότητες που έσωσαν ζωές, στην κατεχόμενη Αθήνα (Συνεργασία του ιστολογίου μας με τα ‘Ενθέματα’ της κυριακάτικης ‘Αυγής’, 2012-01-29)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/01/29/synergasia-me-enthemata-ebraioi-athinas/

# Ελληνική ποιητική ανθολογία για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας (έκδοση του περιοδικού του ΚΙΣ ‘Χρονικά’, 2006)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/05/27/anthologia-poiimata-olokaytoma/

# Yad Vashem – Οι Ελληνες Δίκαιοι των Εθνών: 328 ονόματα Greek Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem [έως την 01 Ιανουαρίου 2016]
http://wp.me/p1k8qz-5j

# Μωυσής Μιχαήλ Μπουρλάς (1918-2011) – ‘Ελληνας, Εβραίος και αριστερός’, ο ‘Βύρων’ του ΕΛΑΣ
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/19/moysis-mpourlas-1918-2011/

# Αννα Μαρία Δρουμπούκη – Η θεσμική μνήμη του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα (Αρθρο στο περιοδικό Books’ Journal 2012-11-ΝΟΕ ΤΧ#025)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/11/03/anna-maria-droumpouki-mnimi-olokaftoma-books-journal/

# Ντοκιμαντέρ – Η άγνωστη εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Αουσβιτς τον Οκτώβριο του 1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/05/12/ntokimanter-agnosti-eksegersi-ellines-ebraioi/

# Δημήτρης Ψαρράς – Η εξίσωση του μίσους (άρθρο στην ‘Ελευθεροτυπία’ 2011-06-23)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/06/23/dimitris-psarras-exisosi-tou-misous/

# ‘Το ολοκαύτωμα στα Βαλκάνια’, ένας νέος αξιόλογος συλλογικός τόμος
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/05/06/olokaytoma-sta-balkania-syllogikos-tomos/

# Χάγκεν Φλάισερ – Εφτασε η ώρα της πνευματικής αντεπίθεσης (συνέντευξη στην ΑΥΓΗ 2012-05-27)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/05/27/hagen-fleischer-synentefxi-avgi/

# Στατιστική του περιοδικού Τύπου (εφημερίδων) στην πολυγλωσσική Θεσσαλονίκη του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/04/04/statistiki-typou-thessaloniki/

# Μίκης Θεοδωράκης: Να διευκρινίσω ένα πράγμα, ότι είμαι αντισημίτης
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/08/mikis-theodorakis-eimai-antisimitis/

# Δημήτρης Ψαρράς – Σπίθα, Τιμή, Χρυσή Αυγή;
https://goo.gl/eycpVe

# Ενα εγχειρίδιο αντίδοτο στην ακροδεξιά προπαγάνδα: Η νέα έκδοση ‘Ας μιλήσουμε καθαρά για την ακροδεξιά’ του Κωστή Παπαϊωάννου
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/11/27/papaioannou-as-milisoume-gia-akrodexia/

# Η εισαγωγή-προοίμιο: Εκατό χρόνια φασιστικές οργανώσεις: Μικρή συμβολή στην περιοδολόγηση + Κάποιες σκέψεις για τις αιτίες της εκτίναξης της Χρυσής Αυγής
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/05/16/fasistikes-orgs-100-xronia/

# Το καινούριο βιβλίο του Umberto Eco – Το κοιμητήριο της Πράγας
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/04/14/umberto-eco-to-koimitirio-tis-pragas/

# Η Χρυσή Αυγή, το φασιστικό κρατικοπαρακράτος και οι κρυφές χρηματοδοτήσεις: Νέα στοιχεία – Εννιά συν μία άγνωστες σκηνές από την ιστορία της ελληνικής ακροδεξιάς που ρίχνουν φως στην άγνωστη Χρυσή Αυγή – Μια ακτινογραφία της μεταμφίεσης του ναζιστικού ζόμπι [Σειρά άρθρων: Χρυσή αυγή: Οσα θέλει να κρατήσει κρυφά #04]
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/10/11/kryfa-04-parakratos-nazistiko-zombi/

Βράβευση του Αγγελου Εβερτ από το Yad Vashem, 15/07/1970 στην Αθήνα, στην αίθουσα της Αρχαιολογικής Εταιρείας, μαζί με τους αξιωματικούς της Αστυνομίας Βρανόπουλο, (αείμνηστο) Γλύκα και (αείμνηστο) Βλαστάρη. Παρουσία του Ιωσήφ Λόβιγγερ, του Ραββίνου και του Διπλωματικού Εκπροσώπου του Ισραήλ ονομάστηκαν ‘Δίκαιοι των Εθνών’.

Θεσσαλονίκη, το γκέτο: Ελληνες Εβραίοι συγκεντρωμένοι με αστέρια στο στήθος.

Θεσσαλονίκη, 1943, το γκέτο: Εβραίοι με κίτρινο αστέρι.

Θεσσαλονίκη,1943: Ζευγάρι Εβραίων φωτογραφίζεται στο σπίτι του και στο γκέτο με το κίτρινο αστέρι. Τα ονόματά τους: Joseph και Rachel Hassid. Πέθαναν στο Αουσβιτς, μάλλον στις πρώτες αποστολές. Η κόρη τους Margot με τον άντρα της Henri Mallah κρύφτηκαν στην Αθήνα και σώθηκαν.

Θεσσαλονίκη Γκέτο Εβραίων Συνοικισμός Βαρώνου Χιρς, Λήψη από Σιδηροδρομικό Σταθμό

Κίτρινα αστέρια και Ταυτότητες (‘Personal Ausweis’).

M;artiow 1943, Λαγκαδάς: Εβραίοι του Λαγκαδά περνούνε μέσα από την πόλη προς το γκέττο.

Θεσσαλονίκη, 09/04/1943: Φάλαγγα Εβραίων στην Εγνατία οδό κατά την μεταφορά τους στον Σιδηροδρομικό Σταθμό.

Ελληνική Πολιτεία, Ταυτότητα Σιμίχας Αλέξανδρος από Καβάλα (Πλαστή ταυτότητα), 13/04/1943.

Zvi Koretz (Τσβι Κόρετς): Φωτογραφία σύλληψης στη Βιέννη, Ανφάς και προφίλ.

Γιομτώβ Γιακοέλ: Φωτογραφία από το Δελτίο Ταυτότητας.

Εβραϊκός γάμος στη Θεσσαλονίκη, Ζευγάρι Εβραίων και συγγενείς, 1943. Στις αρχές του 1943, πολλά ζευγάρια Εβραίων παντρεύτηκαν βιαστικά νομίζοντας ότι σαν οικογένεια θα είχαν καλύτερη τύχη.

Δημοσίευμα της εφημερίδας Νέα Ευρώπη: ‘Προσοχή Ελληνες Γένητε φρουροί του νέου συνόρου που χωρίζει τον Εβραίον από τον γηγενή’.

Νέα Ευρώπη: Επίκαιρη Σάτυρα, Συμφωνία του Ατλαντικού, Ο φαύλος κύκλος.

Ο δωσίλογος Ζακ Αλμπάλα.

Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Τσιτσικλής, Προς Πρόεδρον ΥΔΙΠ περί διορισμού μεσεγγυούχων δια της περιουσίας των αποδημούντων Ισραηλιτών, 19/03/1943.

Ισως η πιο κλασική φωτογραφία με αντάρτες του ΕΛΑΣ. Οκτώβριος 1944, στα βουνά κοντά στην Αθήνα. Ο πρώτος άνδρας δεξιά είναι ο Σαλβατόρ Μπακόλας, 1922-2012, ή ‘Σωτήρης’, ο μοναδικός από την οικογένειά του που επέζησε από το Ολοκαύτωμα.

Αυτές οι πινακίδες εμφανίστηκαν σε εβραϊκά καταστήματα ήδη από τις 21 Απριλίου του 1941, μόλις 12 ημέρες μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης απ’ τους Γερμανούς.

Νέοι Καιροί τχ#05, 14/09/1942: Ο Εβραίος Σκιά ύποπτος πανταχού παρούσα Μορφή ανθρώπινη που προκαλεί την απέχθειαν Μια ζωντανή σκιαγραφία του.

Σπύρος Κουζινόπουλος – Ο παράνομος τύπος

Η εικόνα από το περιοδικό του ΚΙΣ «Χρονικά», τχ #230, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2010, σελ. 21. Το περιοδικό υπενθυμίζει την επιστολή του κ. Παν. Ωρολογά στην εφημερίδα Καθημερινή, 11/09/2010. Ο ικανότατος ερευνητής Leon Saltiel του Πανεπιστημίου Μακεδονίας ανέδειξε το δημοσίευμα στην Facebook ομάδα «Jewish Heritage in Greece», ζητώντας παραπάνω πληροφορίες για το «αρχείο του πατέρα» του κ. Ωρολογά -το οποίο, πολύ πιθανό να ταυτίζεται με το αρχείο των κατοχικών εφημερίδων-, έκκληση την οποία επαναλαμβάνουμε και από εδώ, μήπως σταθούμε τυχεροί και αποδειχτεί στο τέλος ότι ίσως υπάρχουν κι άλλα φωτογραφικά ντοκουμέντα από εκείνες τις μέρες.

Ο Ανδρέας Ασσαέλ, συλλέκτης φωτογραφιών πολέμου και απόγονος επιζώντων, ανακάλυψε σε ένα παζάρι παλαιών ειδών το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Γερμανού στρατιώτη Βέρνερ Ράνγκε

Πλατεία Αριστοτέλους, λίγες μέρες μετά. Εβραίοι με τα μπογαλάκια τους έτοιμοι προς αποστολή σε καταναγκαστικά έργα. Ο Ανδρέας Ασσαέλ, συλλέκτης φωτογραφιών πολέμου και απόγονος επιζώντων, ανακάλυψε σε ένα παζάρι παλαιών ειδών το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Γερμανού στρατιώτη Βέρνερ Ράνγκε

Θεσσαλονίκη, 11/11/1944: Αγγλος αξιωματικός μπροστά σε γερμανικό όρυγμα από εβραϊκές πλάκες.

Στη φωτογραφία των 57 κρατουμένων αντιστασιακών από τις φυλακές Αίγινας του 1943, διακρίνονται και τρεις Εβραίοι: Ο Κάρολος Μορντόχ (32 χρονών τότε), 6ος από αριστερά στην επάνω σειρά, Νικ Μενασέ (35 χρονών τότε), 2ος από δεξιά στην επάνω σειρά, και Σαμ Πεσάχ (40 χρονών τότε), 3ος από αριστερά στην δεύτερη καθιστή σειρά, με τον μπερέ

Τέλη άνοιξης του 1943, Αουσβιτς: Το ‘τσιγγάνικο τρένο’ φτάνει στο Αουσβιτς μεταφέροντας 20.000 μελλοθάνατους τσιγγάνους.

Ο Επιλοχίας (Master Sergeant) Roddie Edmonds το 1945.

Ο Roddie Edmonds και οι άνδρες του στο πεδίο της μάχης το 1944.

Το τελευταίο σημείωμα του πατέρα Σούση, σε σελίδα σημειωματαρίου του 1937

Μωυσής Μπουρλάς: Εδώ σε ηλικία 87 ετών, εξηγεί σε ένα ντοκιμαντέρ για τη Θεσσαλονίκη, ότι προπολεμικά η κοινή γλώσσα Εβραίων και Χριστιανών λιμενεργατών ήταν τα ισπανοεβραϊκά.

Το εξώφυλλο του βιβλίου, εκδόσεις «Νησίδες», Σκόπελος, 2000

Πλαστή ταυτότητα με το όνομα Μανώλης Σελλάς (Μάριος). Πηγή: Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας

Θεσσαλονίκη, Πλατεία Ελευθερίας, Μνημείο για τους Εβραίους του Ολοκαυτώματος, Ιούνιος 2011

Advertisement

• Ακροδεξιά
• Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
• Δωσίλογοι
• Εθνική Αντίσταση
• Εις μνήμην
• Εκκλησία
• Ελληνοϊταλικός πόλεμος 1940-1941
• Ιστορία
• Κατοχή
• Μειονότητες
• Ντοκουμέντα
• Σκελετοί στη ντουλάπα