Τα τρία ‘τελευταία σημειώματα’ του Ναπολέοντα Σουκατζίδη: Δείτε τα αυθεντικά ιστορικά τεκμήρια

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

Για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Το τελευταίο σημείωμα» που έχει θέμα της την εκτέλεση των διακοσίων κομμουνιστών στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1944, και ειδικότερα την ηρωική μορφή του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, διαβάζουμε στην HuffPost:

«Ο Σουκατζίδης όμως δεν άφησε μόνο ένα σημείωμα πριν την εκτέλεσή του. Η ταινία αναφέρεται σε ένα ακόμα αποχαιρετιστήριο σημείωμα, προς τον πατέρα του, αλλά υπήρξε κι ένα τρίτο που δεν αναφέρεται στην ταινία: ο Ναπολέων το απηύθυνε στην αδερφή της αρραβωνιαστικιάς του, την πολύ αγαπητή του Μαρία Λιουδάκι, ένα είδος μέντορά του, σπουδαία μάρτυρα κι αυτή της εθνικής αντίστασης».

Εχουμε τη χαρά να παρουσιάσουμε τα δύο από τα τρία αυθεντικά σημειώματα του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, γραμμένα λίγες ώρες πριν την εκτέλεσή του, μαζί με τους 200 κομμουνιστές στη Καισαριανή, την Πρωτομαγιά του 1944:

Στην αρραβωνιαστικιά του:

«Δίδα Χαρά Λιουδάκη, καθηγήτρια Αναμορφωτικής Σχολής Θηλέων, Δρομοκαΐτιον, Αθήναι.
Η τελευταία μου σκέψη μαζί σου. Θάθελα να σε κάνω ευτυχισμένη. Να βρεις σύντροφο της ζωής σου άξιό σου άξιό μου.
Κάτι ενθύμια θα σου δώσει ο Ζήσης».

Ναπολέων Σουκατζίδης: Σημείωμα προς την αρραβωνιαστικιά του Χαρά Λιουδάκι, Πρωτομαγιά 1944.

 

Στην κουνιάδα του:

«Δίδα Μαρία Λιουδάκη. Ιεράπετρα Κρήτης.
Αδελφούλα μου, πάω για εκτέλεση. Σε λάτρευα πολύ, όσο λάτρευα και τη γυναίκα μου. Δεν μπόρεσα να σάς κάνω ευτυχισμένες. Λίγη αγάπη στον μπαμπά όσο να ζει. Γειά σου, γειά σου λατρευτή μου αδελφούλα.
Ναπολέων 1-5-44».

Ναπολέων Σουκατζίδης: Σημείωμα προς την αδερφή της αρραβωνιαστικιάς του, Μαρία Λιουδάκι, Πρωτομαγιά 1944.

 

Για το τρίτο σημείωμα, προς τον πατέρα του, βρίσκουμε το κείμενο σε ένα βιβλίο που γράφτηκε επί χούντας, αλλά μπόρεσε να κυκλοφορήσει μόνο μετά την πτώση της, φυσικά, στα τέλη του 1974:

Advertisement

ΕΠΟΝίτες και Αετόπουλα στην Πλατεία Αριστοτέλους, άνδρες του ΕΛΑΝ και Εφεδροελασίτες στη Λεωφόρο Νίκης και Ινδοί Σιχ στο λιμάνι: Οι άγνωστες φωτογραφίες του Jean Lieberg από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, 30 Οκτωβρίου 1944

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου -ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

Οι άγνωστες φωτογραφίες του Jean Lieberg από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, 30 Οκτωβρίου 1944:
ΕΠΟΝίτες και Αετόπουλα στην Πλατεία Αριστοτέλους, άνδρες του ΕΛΑΝ και Εφεδροελασίτες στη Λεωφόρο Νίκης και Ινδοί Σιχ στο λιμάνι

Στις 30 Οκτωβρίου του 1944 απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τους Ναζί κατακτητές. Η προσπάθεια φορέων της Θεσσαλονίκης να γιορτάζουμε πλέον την απελευθέρωση της πόλης, –δηλαδή το τέλος του πολέμου κι όχι την αρχή– έχει αποδώσει, (βλ. λ.χ. ‘Ετοιμη να γιορτάσει για πρώτη φορά η Θεσσαλονίκη την απελευθέρωση της από τους ναζί‘, ThessNews, 09/09/2016), συνεπώς μια μικρή συνεισφορά με μια σειρά μάλλον άγνωστων -τουλάχιστον διαδικτυακά- φωτογραφικών ντοκουμέντων θα είναι, υποθέτουμε, ευπρόσδεκτη.

Πρόκειται για τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του Jean Lieberg (καθηγητής και τελωνειακός επιθεωρητής, 1897-1985), του Σουηδού εκπροσώπου της ‘Ελληνικής Επιτροπής’ του Ερυθρού Σταυρού και διευθυντή των γραφείων του στην κατοχική Θεσσαλονίκη, από τον Μάιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1944. Προέρχονται από το βιβλίο ‘Θεσσαλονίκη 1944, Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του Jean Lieberg’ (Φωτογράφιση: Jean Lieberg, Επιμέλεια: Mats Lieberg & Ευάγγελος Χεκίμογλου), εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1999, 139 σελ., ISBN 960-12-0758-9

Το εξώφυλλο της έκδοσης: Θεσσαλονίκη 1944, Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του Jean Lieberg (Φωτογράφιση: Jean Lieberg, Επιμέλεια: Mats Lieberg & Ευάγγελος Χεκίμογλου), εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1999, 139 σελ., ISBN 960-12-0758-9.

 

Σπάνιο φωτογραφικό υλικό του Jean Lieberg, εκπροσώπου του σουηδικού Ερυθρού Σταυρού στη Θεσσαλονίκη του 1944, παρουσιασμένο και σχολιασμένο από το γιο του και τον Ευάγγελο Χεκίμογλου. Το υλικό του συνοδεύουν τρία γραπτά ντοκουμέντα: μία αναφορά στον Ερυθρό Σταυρό, αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Lieberg και ένα κείμενο από την επίσκεψή του στο Αγιο Όρος.

Η ‘Ελληνική Επιτροπή’ του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού ήταν μια σουηδική πρωτοβουλία για το ‘σπάσιμο’ του αποκλεισμού που είχε επιβληθεί απ’ τους συμμάχους την πρώτη περίοδο της Κατοχής. Οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία ζήτησαν από την Σουηδία εχέγγυα ώστε η αποστολή τροφίμων και ανθρωπιστικής βοήθειας να μην ευνοήσει τις κατοχικές δυνάμεις. Οι Γερμανοί δεν είχαν κάποια αντίρρηση, όμως οι Ιταλοί δεν ήθελαν να αναλάβουν το έργο αποκλειστικά μόνοι τους οι άνθρωποι της σουηδικής κυβέρνησης. Οι Σουηδοί πρότειναν να συμπεριληφθούν στη διοίκηση της ‘Ελληνικής Επιτροπής’ και κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Ελβετίας, συμφώνησαν όλοι σε αυτό, κι έτσι η κοινή σουηδο-ελβετική οργάνωση ήταν γεγονός, με έδρα τη Γενεύη, με 30 Σουηδούς και Ελβετούς αντιπροσώπους στο ελληνικό έδαφος, και με πάνω από 5.000 Ελληνες εργαζόμενους, συνολικά, μέχρι τη λήξη του πολέμου, η προσφορά της στην αντιμετώπιση της πείνας και στη σωτηρία χιλιάδων ζωών ήταν πολύ σημαντική.

Μπλόκο της Κοκκινιάς: Οι γερμανοτσολιάδες που μάτωσαν την πλατεία της Οσίας Ξένης, τα πτώματα στη μάντρα των εκτελέσεων και άλλες ιστορίες δωσιλογικής εθνικοφροσύνης: Φωτογραφίες

17 Αυγούστου 1944. Το μπλόκο της Κοκκινιάς. Από τις τέσσερις οργανώσεις του ΕΑΜ στον Πειραιά, το ΕΑΜ Κοκκινιάς ήταν η πιο δυνατή και η πιο μαζική. Εξι μήνες προσπαθούσαν Γερμανοί και ταγμασφαλήτες να πατήσουν πόδι, από το πρώτο μπλόκο, τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, το προσπαθούσαν, όμως ο οργανωμένος λαός με τα φρουραρχεία του ΕΛΑΣ τους απωθούσαν συνεχώς. Ετσι, χρειάστηκε μεγάλη προετοιμασία από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους, και συγκέντρωση μεγάλης δύναμης πυρός εκείνη τη μέρα του Αυγούστου για να καταφέρουν οι υποτακτικοί του Walter Schimana (Βάλτερ Σιμάνα) να πατήσουν πόδι στην Κοκκινιά.

Κάποιες σκηνές είχαμε περιγράψει στο άρθρο μας ‘Μιχάλης Νικολινάκος – Ο σεμνός ζεν πρεμιέ και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, από το μπλόκο της Κοκκινιάς στη μεγάλη οθόνη‘, και κάποιους πρωταγωνιστές στο άρθρο ‘Το δελτίο προγραφών και καταγγελιών με τους στοχοποιημένους από την ΟΠΛΑ προδότες – Η ‘κόκκινη βία’ [*] της εφημερίδας ‘Κατηγορώ’, έκδοση της ΚΟΑ του ΚΚΕ, Αθήνα, 1944‘

Ας δούμε μερικές ιστορίες από εκείνες τις μέρες.

# Αυτή η φωτογραφία δείχνει μια μονάδα των Ταγμάτων Ασφαλείας Αθηνών με τους διοικητές τους Ιωάννη Πλυτζανόπουλο και Γ. Σγούρο:

1944: Γερμανοτσολιάδες, Ιωάννης Πλυτζανόπουλος, Γ. Σγούρος και πιθανόν Θ. Σγούρος (Μπέμπης) πιθανόν πριν το μπλόκο στην Κοκκινιά.

 

Διόλου απίθανο να εικονίζονται οι συγκεκριμένοι άνδρες του Βάλτερ Σιμάνα που αιμοτοκύλισαν τη συνοικία εκείνη τη μέρα του Αυγούστου του 1944. Αντιμετώπισαν αντίσταση, όμως.

# Ενα από τα φρουραρχεία του ΕΛΑΣ στις 17 Αυγούστου 1944. Μια ταράτσα στην οδό Κυδωνιών (σημερινή Πέτρου Ράλλη). ΕΛΑΣίτες που αμύνονται στήνουν μυδράλλιο.

Φωτογραφία ντοκουμέντο: Μια ταράτσα στην οδό Κυδωνιών (σημερινή Πέτρου Ράλλη). ΕΛΑΣίτες στήνουν μυδράλλιο έτοιμοι να αμυνθούν.

«Με πιάσανε τα ΕΣ-ΕΣ αλλά εγώ τους γράφω στ’ αρχίδια μου» – Ή μια απάντηση στα ακροδεξιά μυθεύματα πως δήθεν «οι γερμανικές απώλειες από την Εθνική Αντίσταση ήταν μόνο 376 Γερμανοί νεκροί»

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

«Με πιάσανε τα ΕΣ-ΕΣ αλλά εγώ τους γράφω στ’ αρχίδια μου» – Ητοι μια απάντηση στα ακροδεξιά μυθεύματα πως δήθεν «οι γερμανικές απώλειες από την Εθνική Αντίσταση ήταν μόνο 376 Γερμανοί νεκροί»

 

[Σ.Σ.: Το σημείωμα αυτό δεν διεκδικεί δάφνες ακρίβειας, επιστημονικής, ιστορικής ή άλλου τύπου. Απλά, επιχειρεί να δώσει μια εικόνα, μια τάξη μεγέθους].

Υπάρχει ένα διαδικτυακό μύθευμα, που συνήθως διακινείται από ακροδεξιούς και χρυσαβγίτες, σύμφωνα με το οποίο, όποτε κάποιος κάνει την ερώτηση ‘Πόσες ήταν οι απώλειες των Γερμανών λόγω της δράσης της Εθνικής Αντίστασης στην Ελλάδα την περίοδο 1941-1944‘, όλο και κάποιος θα βρεθεί να απαντήσει ‘376, το λένε τα γερμανικά αρχεία‘. Κατόπιν, ανά περίπτωση, ίσως να εμφανιστεί και μια γραμμή από ένα έγγραφο, που θα λέει ακριβώς αυτό:

«Σκοτώθηκαν σε μάχες με αντάρτες: 376».

Αγνωστο σπάνιο φιλμ από τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, Οκτώβριος 1944

Τα αμερικανικά Εθνικά Αρχεία (‘National Archives’), που βρίσκονται στο Μέριλαντ των ΗΠΑ, έδωσαν πρόσφατα στη δημοσιότητα ένα φιλμ του αμερικανικού στρατού, από το 1944, διάρκειας 9.54′, με ημερομηνία 29/11/1944 και περιγραφή ‘Athens Greece / Surrender of 50,000 German Soldiers, Beaugency, France (Nov. 29, 1944)’, τμήμα της συλλογής ‘WWII Archive’, και με κωδικό ‘National Archives Identifier: 17222‘.

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

 

Το δεύτερο τμήμα του τίτλου (‘Surrender of 50,000 German Soldiers, Beaugency, France, Nov. 29, 1944’) είναι βέβαια λάθος, αφού πρόκειται για ένα εντελώς διαφορετικό φιλμ με σκηνές από τη Γαλλία.

Στο ελληνικού ενδιαφέροντος φιλμ, υπάρχουν σκηνές διάρκειας περίπου 4.30′, των οποίων η λήψη είχε γίνει στην Ελλάδα, κατά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Πρόκειται, σε μεγάλο βαθμό, για σκηνές άγνωστες μέχρι τώρα.

Το φιλμ:

https://archive.org/details/ADC-3419a

 

Και με μια πρόχειρη ταυτοποίηση (κάθε προσθήκη και κάθε διόρθωση ευπρόσδεκτες) μπορούμε να κάνουμε μια σύντομη περιγραφή του τι ακριβώς βλέπουμε.

Η ιστορία του αρχιφύλακα Γεώργιου Μιχαλολιάκου: Πρόδωσε το ΕΑΜ για να πάει στα Τάγματα Ασφαλείας, μένοντας πιστός στον όρκο του προς τον Χίτλερ μέχρι το τέλος

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες. Οι σύνδεσμοι προς τις ιστοσελίδες των νεοναζί οδηγούν σε αντίγραφα αυτών· δεν τους χαρίζουμε κλικ και επισκεψιμότητα.].

 

Αρχιφύλακας Γεώργιος Μιχαλολιάκος:
Πρόδωσε την πατρίδα, πρόδωσε το ΕΑΜ, αλλά δεν πρόδωσε τους Γερμανούς και τον όρκο του προς τον Χίτλερ

Να το ξεκαθαρίσουμε, μια και καλή. Δεν υπάρχει οικογενειακή/συλλογική ευθύνη. Κανένα παιδί δεν μπορεί να είναι υπεύθυνο για τις πράξεις των γονιών του. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι ανάμεσα στα διάφορα περίεργα φαινόμενα που μας προέκυψαν το τελευταίο διάστημα, όταν το ναζιστικό τέρας σήκωσε το άσχημο κεφάλι του, με αποτέλεσμα να μαθαίνουμε, σχεδόν σε καθημερινή βάση, γεγονότα και καταστάσεις που άλλοτε θα μας φαίνονταν απίθανα και ακατανόητα, υπάρχει και ένα πολύ αξιοπρόσεκτο φαινόμενο, το οποίο -αν μη τι άλλο- θα άξιζε να μελετηθεί από ειδικούς επιστήμονες, έστω για να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα την επίδραση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί επάνω στην περαιτέρω πορεία του.

Οσοι ασχολούνται, λοιπόν, με την Ιστορία αποκλείεται να μην έχουν παρατηρήσει το εξής: Σε κάθε σκοτεινή περίοδο της Ιστορίας της νεότερης Ελλάδας, από το 1936 και μετά, πάρα πολύ συχνά, συναντάμε ανθρώπους των οποίων το επώνυμο είναι ίδιο με το επώνυμο κάποιου στελέχους της ναζιστικής συμμορίας. Από την 4η Αυγούστου, την Κατοχή και τον Εμφύλιο, τη Χούντα, την ακροδεξιά τρομοκρατία της Μεταπολίτευσης, πάντα υπάρχει σε κάθε περίοδο ανωμαλίας, κι από ένας συγγενής σύγχρονου χρυσαβγίτη.

Λογικά και μαθηματικά, κάνοντας χρήση των θεωριών των πιθανοτήτων, είναι βέβαιο πως δεν είναι όλοι συγγνείς. Κάποιοι μπορεί να είναι απλή συνωνυμία. Κάποιοι, όμως, σίγουρα θα προέρχονται από τις ευρύτερες οικογένειες τους. Και κάποιοι θα είναι στενοί συγγενείς.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα, έτσι, σαν προσφορά για όποιον ιστοριοδίφη θελήσει να το ψάξει περισσότερο:

# Την ιστορία του Νίκου Γόδα, του ΕΛΑΣίτη ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού που εκτελέστηκε με την φανέλα με τον έφηβο το 1948, λογικά την γνωρίζουν οι αναγνώστες του ιστολογίου. Αν όχι, υπάρχει εδώ κι εδώ

Ποια ήταν τα ονόματα των δύο ψευδομαρτύρων, με τις καταθέσεις των οποίων καταδικάστηκε;;;
Λουκάς και Δημήτρης Κασιδιάρης.

«O Λουκάς και ο Δημήτρης Κασιδιάρης λοιπόν, που μένανε στα Μανιάτικα του Πειραιά, ήταν δύο αδέρφια που δεν ήταν αστυνομικοί, αλλά ανήκαν στην Ειδική Ασφάλεια, που συνεργαζόταν με τους Γερμανούς επί Κατοχής για να κυνηγάει κομμουνιστές. Ο ένας ήταν πρεσσαδόρος και ο άλλος οδηγός στο επάγγελμα. Ο Βεντίκος, που έκανε τις ανακρίσεις στο Άσυλο, είχε προηγούμενα με το Λουκά Κασιδιάρη, επειδή αυτός κατά την Κατοχή ως στέλεχος της Ειδικής Ασφάλειας συνέλαβε τον αδερφό του. Έτσι, για αντίποινα ο Βεντίκος συνέλαβε τη νύφη του Λουκά Κασιδιάρη, Βασιλική Κασιδιάρη, κατά τα Δεκεμβριανά και την εκτέλεσε στο Άσυλο. Η Βασιλική ήταν σύζυγος του Δημήτρη Κασιδιάρη, ο οποίος κατέθεσε ότι ο αδερφός του Γιάννης έκρυβε το Βεντίκο στο σπίτι του κατά την Κατοχή για να μην τον πιάσουν οι Γερμανοί».
Πηγή: Ιστολόγιο Reds Against The Machine, Η δίκη του Νίκου Γόδα, 21/01/2015

Δείτε τα σχετικά δημοσιεύματα, όπου αναφέρονται τα ονόματα των αδύο αδερφών από τα Μανιάτικα του Πειραιά, και κατανομάζονται επαίσχυντες πράξεις τους επί Κατοχής, πέρα από το ίδιο το γεγονός της ψευδορκίας (κλικ για μεγέθυνση):

 

Ριζοσπάστης, 23/06/1945, Με μάρτυρες ταγματασφαλίτες και προδότες των ΕΣ-ΕΣ, Δικάζουν σήμερα λαϊκούς αγωνιστές, Οπως οι Κασιδιάρηδες που δολοφόνησαν 15 πατριώτες αγωνιστές

 

Ριζοσπάστης, 27/06/1945, Πράκτορες των ΕΣ-ΕΣ χρησιμοποιούνται για μάρτυρες στη δίκη των Πειραιωτών, Ο Σαραντάρης και οι Κασιδιαραίοι στο μπλόκο της Κοκκινιάς

 

Ριζοσπάστης, 30/06/1945, Η επαίσχυντη σκηνοθεσία της δίκης των δικαζομένων πατριωτών της Κοκκινιάς, Κατηγορούμενοι Ξηροτάγαρος και Νίκος Γόδας, Ψευδομάρτυρες οι αδελφοί Κασιδιάρη.

 

# Το πιο τρομακτικό σημείο της πόλης στην Αθήνα, κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν, όπως όλοι γνωρίζουν η κομμαντατούρα στην οδό Μέρλιν/Σέκερη (έβλεπε και στους δύο δρόμους) στο Κολωνάκι.
Τόσο απειλητικό, ώστε ο Γιώργος Ζαμπέτας να του αφιερώσει ολόκληρο τραγούδι, σε στίχους Ξενοφώντα Φιλέρη, μαζί με εκείνο στην στοά της οδού Κοραή.

«Οποιος περνούσε τη στοά // τον ήλιο χαιρετούσε // στο φρουραρχείο έμπαινε // το χάρο συναντούσε. // Τη σκάλα που κατέβαινε // είκοσι μέτρα βάθος // σκαλί σκαλί μαρμάρινο // και ανοιγμένος τάφος. // Στη Μέρλιν και στη Κοραή // χτυπάνε με ζωνάρια // και πάνω στη Καισαριανή // σκοτώνουν παλληκάρια».

 

 

Πως λεγόταν ένας βασικός βασανιστής της Ειδικής Ασφάλειας, κοντόχοντρος, φαλακρός, με μούσι και με πολλές τρίχες στο στήθος [Σ.Σ.: Δείτε κάτι συμπτώσεις τώρα], κάτω από τις διαταγές του διαβόητου Παπαγιαννόπουλου και του λοχαγού Γιαννακά, στα χέρια του οποίου μαρτυρούσαν οι Ελληνες πατριώτες αντιστασιακοί;;;

Σύμφωνα με το βιβλίο του Μιχαήλ Α. Βασιλείου με τίτλο ‘Αποστολή στο Μπίμπλις, Το οδοιπορικό της τελευταίας αποστολής Ελλήνων αντιστασιακών από την Ελλάδα στη χιτλερική Γερμανία τον Αύγουστο του 1944’, εκδόσεις Το Ποντίκι, Αθήνα, 1998, σσ. 48-50, το όνομά του (επώνυμο) ήταν … Παναγιώταρος.

Ντοκουμέντο – «Πράκτορες του ΚΚΕ» – Η απόρρητη έκθεση της ΚΥΠ για τις «σχολές κατασκόπων» του ΚΚΕ στο παραπέτασμα, με την υπογραφή του Γεωργίου Παπαδόπουλου, 1964

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

‘Πράκτορες του ΚΚΕ’
Η απόρρητη έκθεση της ΚΥΠ για τις ‘σχολές κατασκόπων’ του ΚΚΕ στο παραπέτασμα, με την υπογραφή του Γεωργίου Παπαδόπουλου, 1964
Ντοκουμέντο

Ενα -πιστεύουμε- πολύ σημαντικό ιστορικό/πολιτικό ντοκουμέντο φέρνει στο φως το ιστολόγιο XYZ Contagion. Πρόκειται για την απόρρητη έκθεση (σημαντικό τμήμα) της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΚΥΠ), Κλάδος Β’, με ημερομηνία 15/02/1964 (κυβέρνηση Ενωσης Κέντρου και Γεωργίου Παπανδρέου) με θέμα ‘Πράκτορες του ΚΚΕ‘ και με συνημμένο το απόρρητο έγγραφο με τίτλο ‘Δελτίον εκπαιδευθέντων Κ/Σ (κομμουνιστοσυμμοριτών) είς διαφόρους σχολάς του Παραπετάσματος προοριζομένων να εισέλθωσιν εις Ελλάδα‘.

Το εξώφυλλο του ‘συνημμένου βιβλίου’.

 

Για τις λεγόμενες ‘σχολές κατασκοπείας’ του ΚΚΕ στην ανατολική Ευρώπη, ο Νίκος Μαραντζίδης είχε γράψει το 2009 στο ‘Βήμα’ ένα άρθρο με τον χαρακτηριστικό τίτλο ‘Οι κόκκινοι κατάσκοποι‘. Είχε βρει κάποια στοιχεία για μία εκ των σχολών αυτών, αυτήν που λειτουργούσε στην Τσεχοσλοβακία. Στο συγκεκριμένο έγγραφο, όπως θα δείτε παρακάτω, αναφέρονται δώδεκα τέτοιες σχολές, σε Αλβανία, Πολωνία, Βουλγαρία, Ρωσία, Ουζμπεκιστάν, Ρουμανία, Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία.

Στην πρώτη σελίδα, το ‘απόρρητον και επείγον’ σήμα, η πρώτη έκπληξη (ή μήπως όχι και τόσο;;;): Το όνομα του Αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού, ναι, του Γεωργίου Παπαδοπούλου:

Μια στιγμή απόλυτου κακού και μια στιγμή απόλυτου καλού, απ’ τα χρόνια της Κατοχής + Συν η αποκάλυψη ενός μαγικού μυστικού: Ποιο είναι το απόλυτο αντικαταθλιπτικό;;;

Ενας φίλος που έφυγε από κοντά μας, μας είχε εμπιστευτεί ένα μοναδικό μυστικό. Ενα μαγικό. Ηταν κάτι, και συγκεκριμένα ένα μικρό κομματάκι χαρτί, με μαγικές ιδιότητες. Οπως έλεγε, περνούσε από χέρι σε χέρι επί 70 χρόνια, για να φτάσει τώρα εδώ σε μας και στο μπλογκ μας. Ο μύθος λέει πως όλ’ αυτά τα χρόνια, όποιος τυχερός το είχε το χαρτάκι στην κατοχή του και το κοιτούσε, ανεξάρτητα πόσο στεναχωρημένος ήταν, ανεξάρτητα αν ήταν στα down του και σε κατάθλιψη, πάντα -μα πάντα- αυτό το χαρτάκι θα του έφτιαχνε τη διάθεση, θα τον έκανε να χαμογελάσει (ή να γελάσει) και θα τον γέμιζε αισιοδοξία. Με εγγυημένη απόδοση 100%.
Απίστευτο, σωστά; Πως να πιστέψει κανείς κάτι τέτοιο, έτσι δεν είναι;

Κι όμως, είναι αλήθεια 1.000%, είναι μια πραγματικότητα και μπορούμε να βρούμε δεκάδες μάρτυρες από τους φίλους και τους γνωστούς μας που μπορούν να το επιβεβαιώσουν.

Ομως, πως έφτασε αυτό το χαρτί σε εμάς; Ποια είναι η διαδρομή του; Και ποιες οι μαγικές του ιδιότητες;
Θα πρέπει, πρώτα, να πάμε 70 χρόνια πίσω, μέσα στην Κατοχή, και να θυμηθούμε τα ‘Αετόπουλα’.

Ο Δεκάλογος των Αετόπουλων (1944).

 

Στα χωριά της ορεινής Ευρυτανίας και όλης της Ελλάδας του 1941-1944, τα παιδιά δεν πήγαιναν σχολείο σ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής. Πολλά απ’ αυτά τα παιδιά κυκλοφορούσαν ξυπόλητα, κρύωναν και βρέχονταν. Και πεινούσαν. Αν η πρώτη προτεραιότητα είναι η επιβίωση, τότε η μόρφωση μάλλον έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Οχι όμως και για τους υπεύθυνους της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ, που μαζί με τον αγώνα ενάντια στον κατακτητή, μαζί με τον αγώνα ενάντια στην πείνα, είχαν στην ίδια υψηλή προτεραιότητα και τη μόρφωση και τη φροντίδα των παιδιών. Ετσι, με πρωτοβουλία της Γραμματείας Παιδείας της ΠΕΕΑ (ξανα)φτιάχτηκαν και (ξανα)λειτούργησαν τα σχολεία σ’ όλη την Ελεύθερη Ελλάδα. Ιδρύθηκαν ακόμη και Παιδικοί Σταθμοί. Στην Ευρυτανία μόνο, λειτούργησαν 35 Παιδικοί Σταθμοί/Παιδικές Χαρές/»Φωλιές για τ’ Αετόπουλα». Το έργο αυτό των οργανώσεων του ΕΑΜ ήταν πραγματικά τεράστιο. Μπορεί να έκαναν μάθημα στην ύπαιθρο, επειδή τα σχολεία τα είχαν κάψει οι Γερμανοί, μπορεί η διατροφή τους να μην ήταν επαρκής, αλλά οι δάσκαλες σαν την Ναυσικά και την Μαργαρίτα των Αετόπουλων όπως ο Παναγιώτης ή/και ο Καπετάν-Γαρίδας (βλέπε παρακάτω), με την καθοδήγηση μεγάλων παιδαγωγών όπως η Ρόζα Ιμβριώτη, ο Μιχάλης Παπαμαύρος, ο Κώστας Σωτηρίου κ.ά. και υπό την εποπτεία του Γραμματέα Παιδείας της ΠΕΕΑ, καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη, έσωσαν αυτά τα παιδιά και τους έδωσαν ελπίδα και μόρφωση και τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον.

Μετά 69 χρόνια, η μοναδική ανφάς χαμένη φωτογραφία με το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη από τον φανοστάτη της πλατείας στα Τρίκαλα + Βιβλιογραφία

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

«Γύρω από τα κρεμασμένα κεφάλια οι παρακρατικοί βάραγαν νταούλια και κέρναγαν από νταμιζάνες κρασί. Aς μην επιχαίρουν οι εχθροί του. Κανείς δεν δικαιούται να υπερηφανευτεί ότι έπιασε ζωντανό, ότι νίκησε ή ότι σκότωσε τον αρχηγό του ΕΛΑΣ. O Άρης αποχώρησε μόνος του. H αυτοκτονία είναι μια πράξη οριστική και τελεσίδικη, που ουδείς δικαιούται να κρίνει, να εξάρει ή να καταδικάσει. Είναι απολύτως προσωπική και μυστηριώδης. Και επειδή ποτέ δεν στερείται νοήματος, ήταν το ύστατο διάβημα του αυτόχειρα προς τους Έλληνες.Tα τρία χρόνια ελευθερίας στα βουνά δεν ήταν όνειρο, αλλά μια υποθήκη για το μέλλον».

Ετσι περιγράφει ο Διονύσης Χαριτόπουλος την γνωστή σκηνή στην πλατεία των Τρικάλων (από ένα πολύ καλό αφιέρωμα, εδώ), και σήμερα, που προσγειώθηκε στο γραφείο μας αυτή η χαμένη φωτογραφία, η πρώτη μας σκέψη, ασφαλώς, ήταν πως θα έπρεπε να μοιραστούμε αυτό το μοναδικό ντοκουμέντο ιστορικής/ταξικής μνήμης.

Το κομμένο κεφάλι του Αρη Βελουχιώτη. Στη φωτογραφία, φαίνεται και το οριζόντιο δοκάρι του φανοστάτη

___

Δεν έχουμε να προσθέσουμε πολλά. Γνωρίζουμε ότι είχε σταλεί γύρω στις 18-20 Ιουνίου 1945 στην εφημερίδα ‘Ακρόπολις’ από τον ανταποκριτή της, με σκοπό να δημοσιευτεί.

[UPDATE 20/03/2014:
Τελικά, όπως μάθαμε λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση του άρθρου, πράγματι η φωτογραφία είχε δημοσιευτεί στο φύλλο της ‘Ακρόπολης’ στις 21/06/1945. Να σημειώσουμε εδώ, ότι αυτό το γεγονός (πως τελικά δημοσιεύτηκε) το γνωρίζαμε, αλλά δεν το είχαμε διασταυρώσει εκείνη την στιγμή που γράφαμε το άρθρο μας, γι αυτό και προτιμήσαμε τη διατύπωση «[…] με σκοπό να δημοσιευτεί», που ισχύει σε όλα τα ενδεχόμενα.
Επίσης, θα πρέπει να σημειώσουμε πως η ποιότητα στην αυθεντική εκτύπωση του φύλλου της ‘Ακρόπολης’ είναι πολύ χαμηλή, σε σχέση με την ποιότητα της φωτογραφίας που δημοσιεύσαμε εμείς, που είναι πολύ καθαρότερη, κι αυτό διότι η ‘δική’ μας φωτογραφία προέρχεται από ΑΛΛΗ ΠΗΓΗ και ΔΕΝ ΣΥΜΠΙΠΤΕΙ στις λεπτομέρειες με εκείνη από την Ακρόπολη (Προσοχή εδώ: Λέμε ‘στις λεπτομέρειες‘ και όχι στο ίδιο το κεφάλι, που είναι 100% όμοιο). Μαζί φαίνεται η πινακίδα που είχαν κρεμάσει στο δοκάρι, όπου διαβάζουμε (η ορθογραφία διατηρείται):

– ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ Ο Αρχηδίμιος του Ελληνικού Λαού

Τέλος UPDATE]

Με επιγραφή ‘Ο αρχιδήμιος του ελληνικού λαού’.

 

Το μόνο βέβαιο είναι, πως από το 1974 μέχρι τώρα, απ’ όταν επιτράπηκαν τα βιβλία για τον ΕΛΑΣ και για την Εθνική Αντίσταση και για τον Αρη Βελουχιώτη, ποτέ δεν έτυχε να δούμε τη συγκεκριμένη φωτογραφία, ούτε σε βιβλία, ούτε σε ντοκιμαντέρ, ούτε σε φωτογραφικά αφιερώματα, και, σίγουρα, δεν υπάρχει πουθενά στο διαδίκτυο, όπως όλες οι άλλες γνωστές φωτογραφίες από εκείνη την ημέρα.

Είπε ποτέ κακό λόγο για το ΚΚΕ ο Νίκος Πλουμπίδης;;; + Βιβλιογραφία

Αντικείμενο του άρθρου είναι οι διαφοροποιήσεις Πλουμπίδη σε σχέση με τη γραμμή Ζαχαριάδη την περίοδο από τη λήξη του εμφύλιου, Σεπτέμβριος 1949, μέχρι την εκτέλεσή του, 14 Αυγούστου 1954, καθώς οι προηγούμενες περιπτώσεις ‘έντασης’ μεταξύ των δύο στελεχών είναι λίγο πολύ γνωστές. Οι κυριότερες εστίες ‘έντασης’:
[…]
Μέχρι το 1997 ήταν μάλλον αδύνατον να βρει κανείς γραπτό με την υπογραφή του Πλουμπίδη που, όχι να ασκεί αρνητική κριτική, όχι να αμφισβητεί, όχι να λέει κακό λόγο, αλλά ούτε καν να διαφοροποιείται στο ελάχιστο.

Με αφορμή ένα άρθρο της Κατερίνας Τσέκου για τον Νίκο Πλουμπίδη στην Καθημερινή, 06/10/2013, τέθηκε από έναν καλό μας φίλο σε μια κοινότητα που συμμετέχουμε η ερώτηση:

«Υπάρχουν γραπτά κείμενα, άρθρα, μαρτυρίες, παραπομπές κ.λπ. που να αποδεικνύουν ότι ο Πλουμπίδης είχε έρθει σε διάσταση με την επίσημη γραμμή του ΚΚΕ και με τον Νίκο Ζαχαριάδη;».

Σε αυτό το ελάχιστα συζητημένο ερώτημα, είπαμε να απαντήσουμε γράφοντας μερικές γραμμές σχετικές, και στο τέλος, σκέφτήκαμε ότι η απάντηση αυτή θα μπορούσε να γίνει ανάρτηση στο ιστολόγιο, για να βρίσκονται και όλα αυτά τα στοιχεία στις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου.

Θα άξιζε τον κόπο να συζητηθεί το ζήτημα αυτό, νομίζουμε, αφού πρόκειται για μια τραγική ιστορία (αλλά και πόσο ενδεικτική για την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής) μέσα σε ένα ζοφερό περιβάλλον.

Η επιστολή Πλουμπίδη, με την ανάληψη της ευθύνης, για να σωθεί ο Μπελογιάννης. Διακρίνεται και το δακτυλικό του αποτύπωμα.

 

Η απάντηση: