Ντοκουμέντο – «Πράκτορες του ΚΚΕ» – Η απόρρητη έκθεση της ΚΥΠ για τις «σχολές κατασκόπων» του ΚΚΕ στο παραπέτασμα, με την υπογραφή του Γεωργίου Παπαδόπουλου, 1964

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

‘Πράκτορες του ΚΚΕ’
Η απόρρητη έκθεση της ΚΥΠ για τις ‘σχολές κατασκόπων’ του ΚΚΕ στο παραπέτασμα, με την υπογραφή του Γεωργίου Παπαδόπουλου, 1964
Ντοκουμέντο

Ενα -πιστεύουμε- πολύ σημαντικό ιστορικό/πολιτικό ντοκουμέντο φέρνει στο φως το ιστολόγιο XYZ Contagion. Πρόκειται για την απόρρητη έκθεση (σημαντικό τμήμα) της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΚΥΠ), Κλάδος Β’, με ημερομηνία 15/02/1964 (κυβέρνηση Ενωσης Κέντρου και Γεωργίου Παπανδρέου) με θέμα ‘Πράκτορες του ΚΚΕ‘ και με συνημμένο το απόρρητο έγγραφο με τίτλο ‘Δελτίον εκπαιδευθέντων Κ/Σ (κομμουνιστοσυμμοριτών) είς διαφόρους σχολάς του Παραπετάσματος προοριζομένων να εισέλθωσιν εις Ελλάδα‘.

Το εξώφυλλο του ‘συνημμένου βιβλίου’.

 

Για τις λεγόμενες ‘σχολές κατασκοπείας’ του ΚΚΕ στην ανατολική Ευρώπη, ο Νίκος Μαραντζίδης είχε γράψει το 2009 στο ‘Βήμα’ ένα άρθρο με τον χαρακτηριστικό τίτλο ‘Οι κόκκινοι κατάσκοποι‘. Είχε βρει κάποια στοιχεία για μία εκ των σχολών αυτών, αυτήν που λειτουργούσε στην Τσεχοσλοβακία. Στο συγκεκριμένο έγγραφο, όπως θα δείτε παρακάτω, αναφέρονται δώδεκα τέτοιες σχολές, σε Αλβανία, Πολωνία, Βουλγαρία, Ρωσία, Ουζμπεκιστάν, Ρουμανία, Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία.

Στην πρώτη σελίδα, το ‘απόρρητον και επείγον’ σήμα, η πρώτη έκπληξη (ή μήπως όχι και τόσο;;;): Το όνομα του Αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού, ναι, του Γεωργίου Παπαδοπούλου:

Advertisement

Ακόμα και οι πιο σκληρόκαρδοι εξουσιοφρενείς έχουν τις ανθρώπινες στιγμές τους – Ο Στάλιν κάνει … μουτσούνες

Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε και τόσα πολλά πράγματα για την φωτογραφία αυτή. Μόνο ότι αυτός που την τράβηξε (δηλαδή αυτός στον οποίο απευθύνεται η μουτσούνα) ήταν ο σωματοφύλακας του Ιωσήφ Στάλιν.

Στο πρόγραμμά μας (σαν ιστολόγιο) έχουμε υλικό για πάνω από 40 άρθρα, -και όλα πληρούν την βασική μας προϋπόθεση: Δημοσιεύουμε μόνον πρωτότυπο υλικό και, στις περισσότερες περιπτώσεις, ιστορίες που δεν βρίσκονται εύκολα αλλού. Βρίσκονται όλα στο στάδιο της επεξεργασίας και της περαιτέρω έρευνας (ως συνήθως, εκτός Google) και έχουν πάρει τον δρόμο τους. Μας κατανοούν οι φίλοι επισκέπτες: Από τη μια, δεν θέλουμε να χάνουμε την επαφή με τους φίλους του ιστολογίου, αλλά από την άλλη, δεν μας πολυαρέσει και εκείνο το ψυχαναγκαστικό/καταπιεστικό που επιβάλλει να ανεβάζουμε καινούργια ανάρτηση κάθε x ημέρες. Οχι, εμείς μιλάμε μόνον όταν έχουμε κάτι αξιόλογο και αξιοπρόσεκτο να πούμε. Ούτως ειπείν, και καθώς, ε, άνθρωποι είμεθα και τυγχάνει να βαριόμαστε μίας στις τόσες, είπαμε να ανεβάσουμε μια φωτογραφία, για την οποία σκεφτόμαστε ότι είναι κρίμα να μην υπάρχει στην παγκόσμια εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου.

Και όμως, είναι αυθεντική.

 

Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε και τόσα πολλά πράγματα για την φωτογραφία αυτή. Μόνο ότι αυτός που την τράβηξε (δηλαδή αυτός στον οποίο απευθύνεται η μουτσούνα) ήταν ο σωματοφύλακας του Ιωσήφ Στάλιν.

Νίκος Ζαχαριάδης – Η σοβιετική ταυτότητα-άδεια παραμονής, 1973 – Απατρις, μη κομματικός και χήρος

Μετά από το άρθρο του ιστολογίου μας με τίτλο ‘Νίκος Ζαχαριάδης – Το απόρρητο αυτοβιογραφικό του σημείωμα προς την ΚΕ του ΚΚΕ, 1946‘, παρουσιάζουμε ένα ακόμη σημαντικό ντοκουμέντο για τον Νίκο Ζαχαριάδη. Πρόκειται για την ταυτότητα-άδεια παραμονής του Ν.Ζ., μάλλον το πιο επίσημο κρατικό έγγραφο που έφερε ο πρώην ηγέτης του ΚΚΕ, και προφανώς ό,τι πλησιέστερο σε ‘ταυτότητα’.

Το έγγραφο αυτό, ασφαλώς στη ρωσική γλώσσα, έχει συμπληρωθεί μετά από το θάνατο του Ν.Ζ (Αύγουστος 1973) και -πιστεύουμε- δείχνει αρκετά σημαντικά πράγματα για την στάση του σοβιετικού κράτους απέναντι στον Ν.Ζ.

Την ρωσική δεν την κατέχουμε, αλλά ευτυχώς έχουμε φίλους που την μιλούν, όπως ο αγαπητός Βασίλης Μ, και με τη βοήθειά αυτή, μπορούμε να αναδείξουμε κάποια ενδιαφέροντα σημεία:

Νίκος Ζαχαριάδης – Η σοβιετική ταυτότητα-άδεια παραμονής, 1973 (Κλικ για μεγέθυνση)

 

Με μια πρώτη ματιά:

Ονομα: Νικολάι Νικολάγιεβιτς Νικολάγιεβ.

Είναι γεννημένος στην Προύσα της Τουρκίας το 1903.

Επάγγελμα: ‘Δασονόμος‘ και λίγο πιο κάτω ειδικότητα ‘Δασάρχης‘ (στα Ρώσικα: гл(авный) лесничий).

Πάμε τώρα στα πιο σημαντικά:

Νίκος Ζαχαριάδης – Το απόρρητο αυτοβιογραφικό του σημείωμα προς την ΚΕ του ΚΚΕ, 1946

Από τις εκδόσεις Καστανιώτη έχει προγραμματιστεί να κυκλοφορήσουν δύο βιβλία για το Νίκο Ζαχαριάδη, σε επιμέλεια του Γιώργου Πετρόπουλου, τα οποία θα περιέχουν το σύνολο των δημοσιευμένων κειμένων του Νίκου Ζαχαριάδη της περιόδου 1940-1947. Οπως διαβάζουμε:

«Πρόκειται για δυσεύρετα ντοκουμέντα και άγνωστα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, από τα οποία ελάχιστα έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα στην ιστορική έρευνα. Περιέχονται γράμματα, ομιλίες, εισηγήσεις και λόγοι σε κομματικά σώματα του ΚΚΕ, δηλώσεις, συνεντεύξεις, μπροσούρες, καταθέσεις σε δίκες και υπομνήματα του ιστορικού ηγέτη».

Το πρώτο βιβλίο με τίτλο «Ιστορικά διλήμματα, ιστορικές απαντήσεις, Άπαντα τα δημοσιευμένα (1940-1945)» έχει ήδη κυκλοφορήσει (05 Δεκεμβρίου 2011) …

Το εξώφυλλο του πρώτου βιβλίου με τίτλο ‘Νίκος Ζαχαριάδης – Ιστορικά διλήμματα, ιστορικές απαντήσεις’, εκδόσεις Καστανιώτης, 2011. Πρόκειται για σκίτσο από την επιθεώρηση «Λεύτερος Μωρηάς (Όργανο της Κομματικής Επιτροπής Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ)», αρ. 65, Πάτρα, Μάης 1945

 

… ενώ το δεύτερο βιβλίο, με τίτλο «Υπέρ βωμών και εστιών, Άπαντα τα δημοσιευμένα (1946-1947)», θα κυκλοφορήσει το Μάρτιο του 2012:

Το εξώφυλλο του δεύτερου βιβλίου με τίτλο ‘Νίκος Ζαχαριάδης – Υπέρ βωμών και εστιών, Άπαντα τα δημοσιευμένα (1946-1947)’, εκδόσεις Καστανιώτης, 2012

 

Ανάμεσα στα πολύ ενδιαφέροντα κείμενα, πολλά εκ των οποίων εκδίδονται για πρώτη φορά, υπάρχει και ένα κείμενο εξαιρετικής σημασίας. Πρόκειται για το αυτοβιογραφικό σημείωμα που ο ίδιος ο Νίκος Ζαχαριάδης έγραψε τον Αύγουστο του 1946 και παρέδωσε στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ. Οπως πληροφορούμαστε, ένα δακτυλογραφημένο αντίτυπο του σημειώματος αυτού (που φυλάσσεται στα κλειστά αρχεία του Περισσού) έδωσε η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ στον γιο του ΝΖ, τον Σήφη Ζαχαριάδη.
Το ιστολόγιό μας παραθέτει το κείμενο αυτό, μαζί με κάποιες άγνωστες (ή λιγότερο γνωστές) φωτογραφίες του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ:

 

Νίκος Ζαχαριάδης – Αυτοβιογραφικό σημείωμα προς την ΚΕ του ΚΚΕ (15/08/1946)

Γεννήθηκα στις 27.4.1903 στην Αδριανούπολη. Ο πατέρας μου Παναγιώτης είταν από μικροαστική οικογένεια, τέλειωσε στην Πόλη τη Μεγ. του Γένους Σχολή, δούλεψε μερικά χρόνια καπνεργάτης, ειδικεύθηκε εξπέρ (πραγματογνώμων) στα καπνά και γίνηκε υπάλληλος στην Εταιρία Regie (Γαλλικό μονοπώλιο καπνών στην Τουρκία), όπου και δούλεψε σχεδόν όλη του τη ζωή ωσότου διαλύθηκε η Εταιρία αυτή το 1926 είτε 1927. Η καταγωγή του είταν απ’ τη Ρούμελη. Πέθανε στην κατοχή. Αντιδραστικός δε στάθηκε ποτέ, και ποτέ δε μούπε ούτε μια λέξη για το δρόμο που τράβηξα. Απτήν Πόλη ακόμα 1921-22 διάβαζε ευχάριστα τον τύπο μας, κυρίως του άρεσε η «Κομέπ». Μα ποτέ δε μπόρεσε να ξεφύγει απτήν υπαλληλική μικροα­στική ψυχολογία, απτό φόβο μη χάσει τη θέση του, μην πάθει τίποτε. Στην Ελλά­δα ήρθε το 1927 ή 1928 και δούλεψε ώσπου πέθανε σαν αποθηκάριος σε εταιρίες καπνού, και στα τελευταία του χρόνια στη Δράμα, στην αποθήκη του γαμπρού μου καπνέμπορα Μιχάλη Δρόσου. Ο πατέρας μου περιουσία δεν απόχτησε ποτέ, και όλη του τη ζωή την πέρασε σε μεταθέσεις, σαν υπάλληλος της Ρεζί, απ’ τη μιαν άκρη της Τουρκίας στην άλλη. Εμένα προσωπικά ο πατέρας μου μου στάθηκε ξένος από μικρό παιδί γιατί με χτυπούσε πολύ, εμένα εξαιρετικά, γιατί, όπως έλεγε, τούκανα αταξίες και τον έκθετα στον κόσμο. Στο σπίτι ποτέ δεν είχαμε πολυτέλεια, και ποτέ όσο έμενα στο σπίτι δε γνώρισα πείνα, αν και από μικρό παιδί θυμάμαι γκρίνια στο σπίτι γύρω απ’ τα οικονομικά. Ο πατέρας δεν έπινε ποτέ, ούτε και έπαιζε. Στα 1899, όντας, σαν υπάλληλος της Ρεζί, στα Άδανα της Κιλικίας (Μικρασία), γνώρισε και πήρε τη μάννα μου Ερατώ Πρωτόπαπα. Η μητέρα είνε και αυτή από μικροαστική οικογένεια. Η μητέρα της (γιαγιά μου) είταν απ’ τη Χίο. Ο πατέρας της (παππούς) είχε φύγει απ’ την πατρίδα του, το Καστρί της Κυνουρίας, νέος με τον αδελφό του Δημήτρη ζητώντας τύχη. Ο Δημήτρης τράβηξε για την Αλάσκα. Ο παππούς μου έφτιασε μπακάλικο, και μετά έκανε και ξενοδοχείο στα Άδανα. Τη μητέρα μου την προίκισε με μετρητά που οι γονιοί μου τ’ απόσυραν απ’ τον παππού μου λίγα λίγα όταν τα χρειαζόντουσαν. Στα 1900 γεννήθηκαν στα Άδανα οι δυο αδελφές μου Ιφιγένεια και Αλεξάνδρα (Φώφη και Σάσα), δίδυμες. Απ’ τα Άδανα μετατέθηκε στην Αδριανούπολη, όπου το 1903 γεννήθηκα εγώ. Το 1915, ξανά στα Άδανα, γεννήθηκε ο αδελφός μου Δημήτριος (Μίμης). Στα 1905 ο πατέρας μου μετατέθηκε στα Σκόπια της Μακεδονίας, πάντα σαν εξπέρ της Ρεζί. Στα Σκόπια πρωτοπήγα στο σχολείο της Ελληνικής κοινότητας. Στα 1908 πήγαμε τα παιδιά με τη μητέρα μας στα Άδανα για να δει τους γονιούς της. Εκεί έζησα την τουρκική συνταγματική μεταπολίτευση και τη σφαγή των Αρμενίων. Ξαναγυρίσαμε στα Σκόπια, όπου μείναμε ως τους Βαλκανικούς πολέμους. Απ’ τα χρόνια που μείναμε στα Σκόπια έμειναν μέσα μου πολύ ζωηρές και έντονες οι παιδικές εντυπώσεις και αναμνήσεις απτόν ένοπλο και εξοντωτικό αγώνα που έκαναν τα χρόνια εκείνα οι μακεδόνες, Έλληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι και Αλβανοί ενάντια στους Τούρκους και συναμεταξύ τους. Στα 1912 ήμουνα στη Θεσσαλονίκη όταν μπήκαν οι Έλληνες. Επειδή η Σερβία και η Ελλάδα δεν αναγνώριζαν τη Ρεζί, τον πατέρα μου τον μετέθεσαν στη Νικομήδεια στα 1913. Εκεί τελείωσα το δημοτικό εφτατάξιο σχολείο, και στα 1916-17 για 1 χρόνο πήγα στο γυμνάσιο στην Αδριανούπολη, όπου στο μεταξύ είχε μετατεθεί και βρισκότανε μόνος του ο πατέρας μας. Η μητέρα μου με τα άλλα τα παιδιά μείναν στη Νικομήδεια. Στην Αδριανούπολη στο γυμνάσιο μια παρέα από μαθητές (ανάμεσά τους και ο Τάσος ο Χαϊνόγλου [Χαΐνογλου]) πρωτομιλήσαμε για οικονομική δικαιοσύνη και σοσιαλισμό. Στα 1917 έβγαλα την 1η Γυμνασίου, και εδώ τελειώνει η σχολική μου εκπαίδευση. Γύρισα στη Νικομήδεια, όπου και έπιασα δουλειά και γω στη Ρεζί.

Η κομματική ταυτότητα του Νίκου Ζαχαριάδη

 

Τέλη 1918 με αρχές 1919 στη Νικομήδεια ένας κύπριος διερμηνέας στον αγγλικό στρατό, ο Ευριπίδης Αναστασιάδης, μου πρωτομίλησε συστηματικά για το σοσιαλισμό, τη ρούσικη επανάσταση, το Λένιν και τους μπολσεβίκους. Τότε είμουνα και αρχηγός της ομάδας προσκόπων. Παραιτήθηκα από αρχηγός γιατί δε συμφωνούσα με το θρησκευτικό προσανατολισμό του προσκοπισμού. Στα 1919 έφυγα κρυφά απτό σπίτι για να πάω εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό. Με πήρε χαμπάρι η μητέρα μου και με επέμβασή της στο στρατολογικό γραφείο ματαίωσε τη στρατολογία μου. Έτσι έμεινα στην Πόλη, όπου έπιασα δουλειά σαν υπάλληλος στον εξάδερφό μου καρβουνέμπορα Ανέστη Σεφεριάδη. Η δουλειά είταν επίβλεψη στις φορτώσεις και εκφορτώσεις στο λιμάνι, με συμμετοχή στη φυσική δουλειά. Εκεί γνώρισα τις πρώτες πείνες, γιατί η επιχείρηση ουσιαστικά χρεωκόπησε και ένα χρό­νο σχεδόν δεν πληρώθηκα.

Ενα βιβλίο για τον Κώστα Καραγιώργη (Γυφτοδήμο) – Ο άνθρωπος, ο κομμουνιστής, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής, το εξιλαστήριο θύμα

Ενα βιβλίο, που μάλλον πέρασε απαρατήρητο, καθώς δεν του έτυχε να εκδοθεί από κάποιο μεγάλο και εμπορικό εκδοτικό οίκο. Πρόκειται για μια ιδιωτική έκδοση (‘αυτοέκδοση’) της συζύγου του Μαρίας Καραγιώργη, μαζί με την Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου, με τίτλο ‘Κώστας Καραγιώργης (1905-1955), ο άνθρωπος, ο κομμουνιστής, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής, το εξιλαστήριο θύμα‘, η οποία κυκλοφόρησε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, τον Ιανουάριο του 2011. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ακόμη και η χρονολογία θανάτου του Κώστα Καραγιώργη τελεί υπό αμφισβήτηση -ίσως ήταν το 1954, ίσως ήταν το 1955, ίσως ήταν το 1956, ίσως και το 1953.

Μαρία Καραγιώργη & Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου – Κώστας Καραγιώργης (1905-1955) Ο άνθρωπος, ο κομμουνιστής, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής, το εξιλαστήριο θύμα, Αυτοέκδοση, 2011.

 

[Σ.Σ.: Στο τέλος του άρθρου υπάρχουν οι σύνδεσμοι για να διαβάσετε ή/και να κατεβάσετε την πλήρη έκδοση του βιβλίου σε μορφή pdf, εντελώς δωρεάν και ελεύθερα].

Ας δώσουμε το λόγο στον καλό δημοσιογράφο της εφημερίδας ‘Ελευθεροτυπία’, Νϊκο Κιάο, σε ένα άρθρο του-παρουσίαση του βιβλίου, της Τρίτης 29 Μαρτίου 2011, με τίτλο ‘Αυτός ήταν ο Καραγιώργης, Μαρτυρία για «επτασφράγιστα μυστικά» της Ιστορίας‘.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ «ΕΠΤΑΣΦΡΑΓΙΣΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ» ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Αυτός ήταν ο Καραγιώργης

Παρουσίαση του ΝΙΚΟΥ ΚΙΑΟΥ

Κι όμως. Εχουν περάσει 56 (ή 58;) χρόνια και δεν ξέρουμε -ούτε η σύζυγός του ξέρει ακριβώς- πότε πέθανε ο Κώστας Καραγιώργης, πού πέθανε, πώς πέθανε, υπό ποίες συνθήκες.

Ο Κώστας Καραγιώργης, φωτογραφία από το εξώφυλλο του βιβλίου της Μαρίας Καραγιώργη και της Κατερίνας Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου.

 

Το βιβλίο της Μαρίας Καραγιώργη και της Κατερίνας Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου.

Το βέβαιο είναι ότι ήταν κρατούμενος στη Ρουμανία, τον βασάνιζαν, ναι ακριβώς τον βασάνιζαν άγρια, οι σύντροφοί του με εντολή τής τότε ηγεσίας του ΚΚΕ και οι Ρουμάνοι ασφαλίτες. Τα βασανιστήρια κράτησαν χρόνια και πέθανε στα βασανιστήρια.

Πού πήγαν τα οστά του, πού βρίσκονται (αν βρίσκονται ακόμα), πού είναι ο τάφος του (αν τον έθαψαν ποτέ);;; Πού είναι τα γραπτά που άφησε ο Καραγιώργης;;;

Η Μαρία Καραγιώργη, μαζί με την Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου, γράφει γι’ αυτό που την πονά και την καίει σ’ όλη τη ζωή της, για τη ζωή και το θάνατο του συντρόφου και συζύγου της Κώστα Καραγιώργη, για την προσωπικότητά του και για τη μεταχείριση που του επιφύλαξαν οι σύντροφοί του- και πρώτος ο ηγέτης του ΚΚΕ τότε, ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο στενός του φίλος από νεαρή ηλικία.

Στο βιβλίο που έγραψαν, «Κώστας Καραγιώργης (1905-1955), ο άνθρωπος, ο κομμουνιστής, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής, το εξιλαστήριο θύμα», δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα, αλλά με έκδηλο φόβο, απορία, πίκρα και οργή δεν βρίσκει απαντήσεις σε πολλά άλλα και αφήνει τον πόνο της να μιλήσει:

«Ο πιο άξιος, ικανός, πολιτισμένος, ανιδιοτελής κομμουνιστής ρίχτηκε βορά στα χέρια των λυκανθρώπων. Γιατί όλος ο συρφετός των βασανιστών του κυριολεκτικά «μετάλαβε» από το αίμα του».

«Ποιος άραγε θα θελήσει να ψάξει στα ξεχασμένα και σκονισμένα αρχεία και να φέρει στο φως κάποια ψήγματα της αλήθειας; Αλλωστε, παρά πολλά γραπτά έχουν χαθεί, όπως π.χ. τα γραπτά του Κώστα Καραγιώργη, ή, αν δεν έχουν χαθεί, ίσως να βρίσκονται καταχωνιασμένα στα υπόγεια της ρουμανικής αστυνομίας ή κρυμμένα σαν επτασφράγιστο μυστικό στα υπόγεια του Περισσού…».

Το βιβλίο της βουλευτίνας της προδικτατορικής ΕΔΑ και της κόρης του αγαπημένου φίλου του Καραγιώργη, του Γιώργου Ζωιτόπουλου (που «η ζωή του είχε μοναχικό και μελαγχολικό τέλος στο Παρίσι το 1967»), κυκλοφόρησε τον Γενάρη.

«Αφιέρωμα στον Κώστα Καραγιώργη, σε αυτοέκδοση και σε λίγα αντίτυπα, χαρίζεται σε φίλους και γνωστούς και σε όσους θέλουν να μάθουν για τη ζωή και το τέλος του…», το χαρακτηρίζουν.

Σε 180 σελίδες διηγείται, εξιστορεί και καταγράφει την πορεία της ζωής του νέου από τη Λίμνη της Εύβοιας ώς τη Ρουμανία, όπου «χάθηκαν» τα ίχνη του. Δεν είναι καθαρό πότε πέθανε. Η Μαρία Καραγιώργη εκτιμά από μαρτυρίες συναγωνιστών του, τις οποίες παραθέτει, ότι «άρα, ώς το 1955, που ετοιμαζόταν η 6η Ολομέλεια (σ.σ. της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ με την καθαίρεση του Ζαχαριάδη), ο Καραγιώργης ζούσε, έστω και σ’ αυτή την κατάσταση» (κρατούμενος, βασανιστήρια). Αλλη μαρτυρία αφήνει να βγει το συμπέρασμα ότι μπορεί να πέθανε και το 1953.

Γιατρός, με δύο ειδικότητες, καθοδηγητικό στέλεχος του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ νωρίτερα, δημοσιογράφος, διευθυντής και αρθρογράφος καθημερινός του «Ριζοσπάστη» από τον Νοέμβριο του 1944 ώς τον Νοέμβριο του 1947, οπότε η εφημερίδα έκλεισε με τα έκτακτα μέτρα, με κυκλοφορία πάνω από 100.000 φύλλα και την πρωτοποριακή Σχολή Δημοσιογραφίας, που ουσιαστικά δημιούργησε, διευθυντής του «Ρίζου της Δευτέρας», ηγετική φυσιογνωμία στο λαϊκό κίνημα, στην οργάνωση του κόμματος, στον ΕΛ.ΑΣ. και το Δημοκρατικό Στρατό, δεν έγινε, δεν τον έκαναν ποτέ, μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Στο βιβλίο αναφέρονται οι διαφωνίες του κατά καιρούς με την ηγεσία του ΚΚΕ, οι διαφορετικές απόψεις του, που του στοίχισαν πολλές φορές τη διαγραφή.

Το αφιέρωμα έχει 10 κεφάλαια, τα οποία χωρίζονται σε μικρά κείμενα με δικούς τους τίτλους και καταγράφουν, μέσα από την πορεία της ζωής τού πρωταγωνιστή, την πορεία ουσιαστικά του ΚΚΕ όλα αυτά τα χρόνια. Τα κεφάλαια και τα κείμενα δένουν μεταξύ τους και το βιβλίο γίνεται συναρπαστικό.

Ο Κώστας Καραγιώργης στα χρόνια του μεγάλου σηκωμού (Σ.Σ.: Η φωτογραφία από τα ΑΣΚΙ)

 

Διαβάζουμε για τις σπουδές του, για την ένταξή του στη νεολαία και το κόμμα, για τη Γερμανία, τη Σοβιετική Ενωση και το Παρίσι, όπου πήγε, για τις διώξεις με φυλακές και εξορίες στην Ελλάδα, για τις αποδράσεις, για την Εθνική Αντίσταση, την ελεύθερη Ελλάδα, τον Εμφύλιο, τον αδελφοκτόνο πόλεμο, την ήττα, την καταστροφή, τις ανακρίσεις και τη φυλάκιση, το θάνατο, την ««κουτσή» αποκατάσταση, το 1958, στην 9η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ, που είναι απλώς αποκατάσταση της μνήμης των συντρόφων Γιώργη Σιάντου, Νίκου Πλουμπίδη (Μπάρμπα) και Κώστα Γυφτοδήμου (Καραγιώργη)» και όχι αποκατάσταση στο κόμμα και την Κεντρική Επιτροπή.

Μαθαίνουμε γιατί αρνήθηκε να πάει στη Σχολή ΚΟΥΤΒ της Μόσχας, γιατί τον έλεγαν ειρωνικά, περιπαιχτικά, «κοσμοπολίτη», αναδεικνύοντας αρετές του.

Το επίθετό του ήταν Γυφτοδήμος και το ψευδώνυμο Καραγιώργης, το οποίο καθιερώθηκε.

Στο βιβλίο γίνονται αναφορές σε πολλά στελέχη του ΚΚΕ και περιλαμβάνονται μαρτυρίες συναγωνιστών τού Καραγιώργη.

Προδημοσίευση από το βιβλίο Φοίβος Οικονομίδης – Η επανάσταση στην Ελλάδα, Το ΚΚΕ και οι ξένοι φίλοι, Εμφύλιος 1945-1949

Μόλις κυκλοφόρησε, Μάρτιος του 2011, από τις εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη το βιβλίο του πολυγραφότατου ερευνητή Φοίβου Οικονομίδη με τίτλο «Η επανάσταση στην Ελλάδα, Το ΚΚΕ και οι ξένοι φίλοι, Εμφύλιος 1945-1949«, κλικ εδώ. Για πρώτη φορά η αλληλογραφία Τίτο-Διμιτρόφ για την κατάσταση στην Ελλάδα, και για τις σχέσεις των δύο ΚΚ με το ΚΚΕ. Μια ακόμη πτυχή φωτίζεται.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

«Το χθες θύμιζε εξαιρετικά το σήμερα. Μέσα στο 1945 ο Αμερικανός Τζέιμς Μπερνς έβρισκε το άλλοθι για την έντονη παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα τονίζοντας «την ανικανότητα των Ελλήνων ηγετών να συνεργαστούν για τις επείγουσες ανάγκες της χώρας τους. Η εντύπωση που κέρδιζε έδαφος στο εξωτερικό ήταν ότι ο εγωισμός και η φιλαργυρία των Ελλήνων δημόσιων ανδρών τους τυφλώνει σε όλα τα ευρύτερα ζητήματα και ότι ίσως η Ελλάδα είναι ανίκανη να αυτοκυβερνηθεί και να επιλύσει τα άμεσα οικονομικά της προβλήματα».
Ο διπλωμάτης και ποιητής Γιώργος Σεφέρης σημείωνε την ίδια περίοδο στο ημερολόγιό του: «… η βλακεία, η εγωπάθεια, η μωρία και η γενική αναπηρία της ηγετικής τάξης στη σημερινή Ελλάδα σε φέρνει στην ανάγκη να ξεράσεις… είμαι βέβαιος πως τούτοι οι ελεεινοί δεν αντιπροσωπεύουν τη ζωντανή Ελλάδα». Ένα χρόνο αργότερα ο Τίτο αποκάλυψε στον Διμιτρόφ ότι «έχει αρχίσει ήδη η μεταφορά στην Ελλάδα πολεμικού υλικού για τους Έλληνες παρτιζάνους».
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση η Ελλάδα υπήρξε ο πειραματικός χώρος διερεύνησης των αντιδράσεων του αντιπάλου, ένα παράδειγμα προς μίμηση ή αποφυγή.
Και το ίδιο επαναλήφθηκε τον 21ο αιώνα.»

Το εξώφυλλο του βιβλίου, έκδοση του 2011, από τις εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη.

.

Και η προδημοσίευση:

ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ Η ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΤΙΤΟ – ΔΙΜΙΤΡΟΦ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο ρόλος των γειτόνων στον Εμφύλιο

Το 1945, μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, ο Ζαχαριάδης συνέβαλε αποφασιστικά στη βελτίωση και την ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ ΚΚΕ και ΚΚ Γιουγκοσλαβίας, με στόχο την επανάσταση.

Ο Τίτο επιδίωκε ο αγώνας του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ γενικότερα να συμβάλλουν στην εδραίωση της Ομόσπονδης Γιουγκοσλαβίας υπό την ηγεσία του. Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα ενθάρρυνε τη σύγκρουση του Δεκέμβρη 1944. Το Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς ο Στέργιος Αναστασιάδης είχε επισκεφθεί τον Τίτο και παρουσία του Ανδρέα Τζήμα είχε συνομιλήσει με τον γιουγκοσλάβο ηγέτη.

Μωυσής Μιχαήλ Μπουρλάς (1918-2011) – ‘Ελληνας, Εβραίος και αριστερός’, ο ‘Βύρων’ του ΕΛΑΣ

Στις 17 Μαρτίου του 2011 έφυγε από τη ζωή ο Μωυσής Μιχαήλ Μπουρλάς, ‘Ελληνας, Εβραίος και αριστερός’, όπως ακριβώς ήταν και ο τίτλος του βιβλίου του, εκδόσεις ‘Νησίδες’, Σκόπελος, 2000.
Η ζωή του ήταν μυθιστορηματική, κυριολεκτικά.

Ορθιος, τέταρτος από αριστερά, κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, το 1940-1941. Την φωτογραφία, η οποία είναι από το βιβλίο, τη δανειστήκαμε από το blog Abravanel.

 

Με τη συγκλονιστική του αυτοβιογραφία ‘Ελληνας, Εβραίος, αριστερός‘, έδειξε ότι «το να γεννιέται κάποιος Έλληνας ή Εβραίος δεν είναι επιλογή. Επιλογή είναι η στάση ζωής». Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει. Θα τον θυμόμαστε με τη στεντόρεια φωνή του, με το πλατύ χαμόγελό του, με την επιβλητική, λεβέντικη κορμοστασιά και την απέραντη καλοσύνη του.

Το εξώφυλλο του βιβλίου, εκδόσεις ‘Νησίδες’, Σκόπελος, 2000

 

Για το βιβλίο του:

«Είναι η πρώτη φορά που παίρνω χαρτί και μολύβι […] και ίσως τούτο είναι το τελευταίο μου γραφτό»,
γράφει ο Μωυσής Μπουρλάς προλογίζοντας την ιστορία της ζωής του. Που είναι πολύ διαφορετική από όσες έχουμε διαβάσει μέχρι σήμερα: ένας Ελληνας Εβραίος αριστερός εργάτης δρα στις μεγάλες κρίσιμες στιγμές της ιστορίας της Ελλάδας -εργατικοί αγώνες κατά την μεταξική δικτατορία, πόλεμος της Αλβανίας, το αντάρτικο του ΕΛΑΣ στα βουνά του Κιλκίς, αγώνες και διωγμοί της αριστεράς, εξορία στα ξερονήσια (Αι Στράτης, Μακρόνησος, Ικαρία), μετανάστευση, προσφυγιά …
Ο συγγραφέας, που εντάχθηκε στο αριστερό εργατικό κίνημα από τα δεκαεφτά του χρόνια, βρέθηκε υπο εντελώς ιδιαίτερες συνθήκες στο Ισραήλ, μετανάστευσε απο εκεί στην τέως ΕΣΣΔ και επέστρεψε στην Ελλάδα ως ‘παλλινοστών’ στα εβδομήντα δύο του χρόνια, για να ξεκινήσει έναν νέο αγώνα για την επιβίωση και την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας. Κι ενώ λέει ότι θέλει μόνο να γράψει για τη ζωή του «στις τρείς ηπείρους, Ευρώπη, Ασία, Αφρική, και τις τέσσερις θάλασσες, Μεσόγειο, Ερυθρά, Μαύρη, Κασπία», μας δίνει ένα απαράμιλλο ντοκουμέντο για την ιστορία των απλών ανθρώπων, της καθημερινής ζωής με τις μεγάλες και μικρές στιγμές της.
Το ζωντανό και κριτικό πνεύμα και η παρατηρητικότητα του γράφοντος, που είναι πάντα στραμμένος στον άνθρωπο, κάνουν το γραπτό του όχι μόνο πολύτιμο για τον ιστορικό, τον κοινωνιολόγο και τον ανθρωπολόγο, αλλά και συναρπαστικό για τον κάθε αναγνώστη.
Ευχαριστώ και από εδώ την κ. Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, που επιμελήθηκε τη μαρτυρία του Μωυσή-Μιχαήλ Μπουρλά».

Μια κριτική στο βιβλίο του:

«Ελληνας, Εβραίος και αριστερός είναι ο τίτλος του βιβλίου του 92χρονου πια συγγραφέα Μωυσή Μπουρλά. Αφήγηση μιας ζωής., ένα βιβλίο στο οποίο ο αναγνώστης δεν θα βρει απαντήσεις, αλλά θα του γεννηθούν ερωτήματα, για το τι σηματοδοτούν η εθνικότητα, η θρησκεία και οι πολιτικές επιλογές στη ζωή ενός ανθρώπου. Εβραϊκής καταγωγής ο συγγραφέας, γεννημένος στην Αίγυπτο. Η χαρτοπαιξία του πατέρα οδηγεί την οικογένεια στην οικονομική καταστροφή. Ο ερχομός στην Ελλάδα επιβεβλημένος ύστερα απ’ αυτό. Από τον πλούτο στη φτώχεια. Οι δυσκολίες πολλές, και οι αναμνήσεις επίσης. Το 1936 επίσημα γίνεται ενεργό μέλος του ΚΚΕ Ακολουθούν η στρατιωτική θητεία, ο Πόλεμος, η γερμανική Κατοχή, η αντίσταση με τον ΕΛΑΣ, ο Εμφύλιος, η εξορία. (Εντελώς λιτά περιγράφονται οι στιγμές των μαχών, της μοναξιάς, της συντροφικότητας, της πείνας, των κακουχιών, αλλά και οι αναλαμπές χαράς και ανακούφισης. Πολλά χρόνια αργότερα, τορναδόρος σε εργοστάσιο της Ε.Σ.Σ.Δ., θα θυμάται στίχους που έγραψε ο Ρίτσος στην εξορία και θα τους τραγουδά, καθώς και θεατρικές παραστάσεις που οργάνωνε με τον Μάνο Κατράκη.) Από την εξορία βρίσκεται στο Ισραήλ, διωγμένος και πάλι. Παραμένει ενεργό μέλος του κόμματος, και ο αγώνας για την επιβίωση συνεχίζεται. Η ζωή και οι συνθήκες τού επιφυλάσσουν ένα γάμο, ένα γιο κι ένα χωρισμό. Με τη δεύτερη γυναίκα του, Ρωσίδα, αφού περιπλανιούνται σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, καταλήγουν στη Σοβιετική Ενωση. Τα χρόνια περνούν, η επιθυμία για γυρισμό έντονη. Η χαμένη προ πολλού ελληνική ιθαγένεια αλλά και τα πολιτικά του φρονήματα δυσκολεύουν τον νόστο του. Κι όμως, ύστερα από πολλές προσπάθειες, καταφέρνει να γυρίσει στην Ελλάδα ο 70χρονος πια Μπουρλάς. Ανεργος, χωρίς πολλούς φίλους πια, και με την οικογένεια σκορπισμένη. Η εβραϊκή κοινότητα τον αντιμετωπίζει με συγκρατημένη ευγένεια. Το κράτος πουθενά, και ο αγώνας για την ιθαγένεια μεγάλος. Έφτασε, άραγε, στην Ιθάκη του;;;. Σήμερα ζει στο Γηροκομείο «Σαούλ Μοδιάνο» στη Θεσσαλονίκη και κατάφερε να πάρει ξανά την ελληνική ιθαγένεια. Τα κατάφερε, λοιπόν;;; Ίσως. Ίσως παραφράζοντας λίγο τον τίτλο του βιβλίου -Ελληνας, Εβραίος ή αριστερός- αντιληφθούμε ότι η Ιθάκη δεν είναι μια πατρίδα ή μια θρησκεία, αλλά η ελευθερία τού καθενός να ζει όπως νομίζει και επιθυμεί. Δείχνοντας ότι το να γεννιέται κάποιος Έλληνας ή Εβραίος δεν είναι επιλογή. Επιλογή είναι ο τρόπος του ζην».
[Ελενα Δουβλέτη, Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας, 30.4.2009]

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Εχει δοθεί η άδεια να μεταφραστεί το βιβλίο στις Η.Π.Α. και στη Γερμανία. Αποσπάσματά του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευθεί στη Γαλλία.

Ο Μωυσής Μπουρλάς (στο κέντρο) μαζί με συνεξορίστους του στην Ικαρία.

 

Η μαρτυρία του από τα γεγονότα του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη:

«Στις 9 του Μάη η φάλαγγα ξεκίνησε από την πλατεία Βαρδαρίου μέσω Κολόμβου με πλακάτ συνθήματα και μαγιάτικα τραγούδια. Ο όγκος, που όλο μεγάλωνε, κατευθύνονταν προς τις οδούς Βενιζέλου-Αριστοτέλους. Οι αρχές, φοβισμένες από τον όγκο των διαδηλωτών, παράταξαν στρατό, πεζικό, και με στρατιωτικά αυτοκίνητα κινούνταν πάνω κάτω, ενώ οι αστυνομικοί, όπως αργότερα διαπιστώθηκε, είχαν πιάσει τα γύρω μπαλκόνια στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου. Όπως φάνηκε ήταν οργανωμένη η επίθεσή τους, και με το πρόσχημα ότι οι απεργοί λιθοβόλησαν ένα στρατιωτικό αυτοκίνητο άρχισε το πιστολίδι από τα μπαλκόνια, που απ’ αυτό σκοτώθηκαν τα πέντε θύματα εκείνης της μέρας, ενώ ο στρατός πυροβολούσε στον αέρα ακούγοντας τις φωνές του κοσμάκη: «Αδέλφια, μη μας σκοτώνετε». Όπως αργότερα αποδείχτηκε, όλα τα τραύματα των νεκρών και τραυματιών προέρχονταν από ψηλά και όχι από κατά μέτωπο πυροβολισμούς.
Είχαμε περάσει την οδό Βενιζέλου και από τους πυροβολισμούς ο κοσμάκης άρχισε να διαλύεται, γιατί δεν ήξεραν ότι ο στρατός δεν ρίχνει στο ψαχνό. Εγώ και μερικοί ακόμα τρυπώσαμε στο ξενοδοχείο «Λίντο» και κατεβήκαμε μετά από μισή ώρα περίπου και οι δρόμοι ήταν σχεδόν κενοί. Εγώ, που έμενα τότε στη Συγγρού, γυρνώντας σπίτι ούτε κατάλαβα ότι από το κάτω ψαχνό του δεξιού αυτιού μου έτρεχε αίμα και μου είχε βάψει όλο το πουκάμισο -δεν το είχα προσέξει μες στην ταραχή- και όταν από το παράθυρο με είδαν οι αδερφές μου και η μητέρα μου βάλαν τα κλάματα, και μόνο όταν μπήκα στο σπίτι με ρώτησαν αν είμαι πληγωμένος. Τότε σάστισα, και όταν μου δείξαν τα αίματα στο πουκάμισο έβαλα το χέρι στο αυτί που είχε αρχίσει να με τσούζει.
Την επομένη, στις 10 Μαΐου, που έγινε η κηδεία των αδικοσκοτωμένων, ήταν πραγματική λαοθάλασσα. Αμέτρητοι ήταν οι συνοδεύοντες τις σορούς, τραγουδώντας το «Πέσατε θύματα αδέλφια εσείς». Οι δρόμοι ήταν γεμάτοι κόσμο, τα μπαλκόνια γεμάτα, αλλά ούτε ένας χωροφύλακας ούτε στρατιώτης δεν φάνηκε ως το νεκροταφείο.
Μετά την Καμάρα, κοντά στο Σιντριβάνι, δεν ξέρω πώς βρέθηκε ένας αξιωματικός μεταξύ του λαού, τον σήκωσαν στα χέρια φωνάζοντας «Ζήτω ο ελληνικός στρατός», και όντας ψηλά στα χέρια των διαδηλωτών είπε μερικά λόγια, ότι κι εγώ είμαι παιδί αυτού του λαού και ήρθα να συνοδέψω τα αδέλφια μας στην τελευταία τους κατοικία. Ποια ήταν η τύχη του αξιωματικού αυτού, δεν μάθαμε.
Η Τούμπα έκανε την ίδια μέρα ξεχωριστή κηδεία, γιατί ένα από τα θύματα ήταν Τουμπιώτης. Δύο απ’ αυτούς ήταν Εβραίοι, ο ένας σύντροφός μου από την τριάδα μας στη νεολαία.[σ.σ.: την ΟΚΝΕ]
Αργότερα, σε κομματικές συνελεύσεις ειπώθηκε από πολλούς συντρόφους ότι η 10η Μαΐου ήταν ημέρα που μπορούσε το κόμμα να πάρει την εξουσία στα χέρια του. Εγώ ήμουνα της γνώμης ότι δεν μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο, εφόσον όλη η υπόλοιπη Ελλάδα ζούσε κάτω από καθεστώς αστυνομικό, και αν γινόταν κάτι τέτοιο, θα πνιγόταν η Θεσσαλονίκη στο αίμα».

[Μωυσής Μιχαήλ Μπουρλάς, ‘Ελληνας, Εβραίος και αριστερός’, σελίδα 36]

Εδώ σε ηλικία 87 ετών, εξηγεί σε ένα ντοκιμαντέρ για τη Θεσσαλονίκη, στο εξαιρετικό φιλμ του Paolo Poloni ‘Salonica’, ότι προπολεμικά η κοινή γλώσσα Εβραίων και Χριστιανών λιμενεργατών ήταν τα ισπανοεβραϊκά.

 

Περαιτέρω: