Οι δωσίλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης – 1942: «Αρκετά εβραϊκά όντα έμειναν στον τόπο» – 1943: «Αι ελληνικαί γεννεαί θα εορτάσουν όταν αποκαθαρθή η γάγγραινα με τους κίτρινους αστέρας» (Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, το «Μαύρο Σάββατο» της 11ης Ιουλίου 1942)

Η Απογευματινή (της Θεσσαλονίκης), εφημερίδα που στήριζε προπολεμικά το Λαϊκό Κόμμα, ήταν η μοναδική προπολεμική εφημερίδα που κυκλοφορούσε στη διάρκεια της Κατοχής, μαζί με τη Νέα Ευρώπη, η οποία στήθηκε ταυτόχρονα με την είσοδο των Γερμανών στην πόλη. Κυκλοφόρησαν ανελλιπώς επί 3,5 χρόνια, με το τελευταίο τους φύλλο να εκδίδεται στις 29 Οκτωβρίου του 1944. Το τελευταίο διάστημα της Κατοχής συγχωνεύτηκαν και κυκλοφορούσε ένα κοινό φύλλο, με πολύ παράξενο -τετράγωνο- σχήμα, λόγω έλλειψης χάρτου, προφανώς. Στις δυο εφημερίδες έγραφαν, εκτός από τους στρατευμένους στη ναζιστική υπόθεση δημοσιογράφοι, και γνωστοί ένοπλοι δωσίλογοι όπως ο Συνταγματάρχης Γεώργιος Πούλος και ο Κύρος Γραμματικόπουλος.

Συνεκδότης της Απογευματινής ήταν από το 1933 ο Αλέκος Ωρολογάς, μαζί με το Δημήτριο Τσούρκα. Μαζί με τον αδερφό του Πέτρο Ωρολογά (με τα ψευδώνυμα «Βραδυνός» και «Τριάστερος»), τον Μιχάλη Παπαστρατηγάκη, τον Νίκο Φαρδή της «Μακεδονίας» που είχε παίξει σημαντικό ρόλο στα γεγονότα του εμπρησμού του εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ το 1931 από την οργάνωση ΕΕΕ, τον Νίκο Καμμώνα, τον Ευρυπίδη Χειμωνίδη, τον Ξενοφώντα Φον Γιοσμά κ.ά. ήταν ανάμεσα στους 17 δημοσιογράφους που δικάστηκαν για δωσιλογικές πράξεις το 1945. Ολοι οι παραπάνω ήταν αρθρογράφοι και στις δύο εφημερίδες, όπως επίσης και στο βραχύβιο έντυπο «Νέοι Καιροί», ιδιοκτησία του Πέτρου Ωρολογά με διευθυντή τον Γρηγόρη Γραμματικόπουλο, που κυκλοφόρησε από τον Αύγουστο του 1942 μέχρι τον Μάρτιο του 1943.

Εχοντας την πλήρη συμπαράσταση των γερμανικών αρχών, που μέχρι και κοινές ελληνογερμανικές εταιρείες χάρτου είχαν συστήσει με τους υποτακτικούς τους δωσίλογους (όταν δεν έβαζαν από κοινού χέρι στις αντίστοιχες εβραϊκές επιχειρήσεις, όπως του Σολομών Κοέν που τον έκλεισαν οικογενειακώς στο στρατόπεδο Παύλου Μελά και μετά του απέσπασαν και σεβαστό αριθμό λιρών, για να μην τον ελευθερώσουν παρά μόνο όταν υπέγραψε ότι παραχωρεί τις αποθήκες και τα εργοστάσιά του στον Φαρδή), έτσι ώστε οι τελευταίοι να πλουτίζουν ευκολότερα, οι τρεις αυτές εφημερίδες έπαιξαν ένα σημαντικό ρόλο στη διάχυση της γερμανικής προπαγάνδας και στην εφαρμογή της «τελικής λύσης» στην Ελλάδα, τελειοποιώντας σε ελληνική μετάφραση την ναζιστική αντισημιτική παραφιλολογία, αλλά, επίσης, πρόσφεραν μεγάλες ευκαιρίες πλουτισμού σε εκδότες και δημοσιογράφους, όπως και σημαντικά απτά υλικά κέρδη και περίοπτες θέσεις για τους συνεργάτες τους στους καταλόγους των «μεσεγγυούχων» των εβραϊκών περιουσιών της Υπηρεσίας Διαχείρισης Ισραηλιτικών Περιουσιών (ΥΔΙΠ).

Η Νέα Ευρώπη στις 11 Απριλίου 1941 ανακοινώνει το κλείσιμο όλων των εφημερίδων, μεταξύ αυτών και των τριών εβραϊκών, της L’ Independant και Progres που κυκλοφορούσαν στη γαλλική και της El Messagero που κυκλοφορούσε στην ισπανοεβραϊκή. Την Κυριακή 20 Απριλίου, ημέρα των γενεθλίων του Χϊτλερ, και ενώ ήδη η ηγεσία της Κοινότητας -εκτός από τον αρχιραββίνο Κόρετς που έλειπε στην Αθήνα- έχει συλληφθεί από τις 15 Απριλίου, εμφανίζεται το πρώτο σκληρό αντισημιτικό άρθρο, στο οποίο κατηγορούνται οι Εβραίοι πως κατέστρεψαν τη φτωχή Γερμανία και δίνεται η υπόσχεση:

«[…] θα εξωσθούν από την κοινωνικήν και πολιτικήν ζωή οι εβραίοι. Και δεν θα υπάρχη πλέον πρόσφορον έδαφος δι’ αιματοχυσίας μεταξύ των λαών προς εξυπηρέτησιν πλουτοκρατικών συμφερόντων. Με τον θρίαμβο του Γερμανικού Στρατού, ο εβραϊκός δαίμων θα εξαφανισθή».

Την επομένη, εθελοντές με δική τους πρωτοβουλία αναλαμβάνουν να τοιχοκολλήσουν σε όλα τα εστιατόρια, καφενεία, ζαχαροπλαστεία και άλλα καταστήματα την δίγλωσση πινακίδα σύμφωνα με την οποία «οι Εβραίοι είναι ανεπιθύμητοι».

 

Αυτές οι πινακίδες εμφανίστηκαν σε εβραϊκά καταστήματα ήδη από τις 21 Απριλίου του 1941, μόλις 12 ημέρες μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης απ’ τους Γερμανούς.

 

Στις 12 Μαΐου, η Νέα Ευρώπη ανακοινώνει την ανασύσταση της ΕΕΕ, κάτω από την καθοδήγηση του Sonderkommando Rosenberg και της Γκεστάπο, ασφαλώς, η οποία «θα συνεχίση το έργον της εναντίον των κρυφών εχθρών της Ελλάδος» σαν οργάνωση με δυναμικά τάγματα κρούσης, με αντισημιτικό και αντικομμουνιστικό και αντισυμμαχικό χαρακτήρα.

Πλαστές ταυτότητες που έσωσαν ζωές, στην κατεχόμενη Αθήνα (Συνεργασία του ιστολογίου μας με τα «Ενθέματα» της κυριακάτικης «Αυγής», 2012-01-29)

ΕΝΘEMATA

27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ: ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΚΑΙ ΗΡΩΩΝ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ

Πλαστές ταυτότητες που έσωσαν ζωές, στην κατεχόμενη Αθήνα

Ενθέματα Αυγής, Κυριακή 29/01/2012. Πλαστές ταυτότητες που έσωσαν ζωές στην κατεχόμενη Αθήνα.

 

Αθήνα, Μάρτιος του 1944. Ένα 14χρονο τότε Εβραιόπουλο διηγείται μετά από 65 χρόνια:

«Όταν ακούσαμε στη γειτονιά πως έρχονται τα γερμανικά αποσπάσματα που μάζευαν τους Εβραίους, εγώ και ο Χριστιανός φίλος μου κρυφτήκαμε στην αυλή του σπιτιού στο οποίο έμενε τότε η οικογένειά μου. Ο Έλληνας διερμηνέας μας ρώτησε τα ονόματά μας.
-Αριστοτέλης, απάντησα
-Δημήτρης, είπε ο φίλος μου

Ο Γερμανός επικεφαλής έκανε ένα νόημα, και ένας στρατιώτης μας τράβηξε κάτω τα παντελόνια. Ο διερμηνέας περιεργάστηκε τα γεννητικά μας όργανα, και, δείχνοντας εμένα μόνο, έκανε νόημα στους στρατιώτες να με συλλάβουν [1]».

Η περιτομή «πρόδωσε» το μυστικό του παιδιού, και φαίνεται ότι το ελληνοπρεπές όνομα που είχαν δασκαλέψει το παιδί να χρησιμοποιεί, δεν ήταν αρκετό να το σώσει από τις συνέπειες της εφαρμογής της «τελικής λύσης», που ξεδιπλωνόταν πλέον σε όλη την ελληνική επικράτεια. Ήδη από το Νοέμβριο του 1942, στη Θεσσαλονίκη, η ελεγχόμενη από τους Γερμανούς εφημερίδα «Απογευματινή» φιλοξενούσε πρωτοσέλιδα τη δήλωση του Χίτλερ: «Ο διεθνής Ιουδαϊσμός θα εξαφανιστεί από την Ευρώπη [2]». Και, εάν στην Αθήνα και στις άλλες ιταλοκρατούμενες περιοχές, το σχέδιο βιομηχανικής εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων δεν είχε προχωρήσει ακόμη, αυτό οφειλόταν στην απροθυμία των ιταλικών αρχών κατοχής να συμπράξουν. Όμως, έπειτα από την συνθηκολόγηση της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 1943, ο διοικητής του SSonderkommando Άλφρεντ Ρόζεμπεργκ, κύριος ιδεολόγος του ναζιστικού καθεστώτος, θα έκλεινε οριστικά το ζήτημα της ύπαρξης «υπανθρώπων» στην Ελλάδα. ‘Ηταν η ώρα να εφαρμοστούν και στην Αθήνα οι περιβόητοι «Νόμοι της Νυρεμβέργης», εξοντώνοντας τα «ανθρώπινα παράσιτα» μέχρι ενός και διά παντός.

Η πλαστή ταυτότητα του δικηγόρου Αλφρέδου Κοέν με το όνομα ‘Παύλος Πανόπουλος’.