Ντοκουμέντο – «Πράκτορες του ΚΚΕ» – Η απόρρητη έκθεση της ΚΥΠ για τις «σχολές κατασκόπων» του ΚΚΕ στο παραπέτασμα, με την υπογραφή του Γεωργίου Παπαδόπουλου, 1964

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

‘Πράκτορες του ΚΚΕ’
Η απόρρητη έκθεση της ΚΥΠ για τις ‘σχολές κατασκόπων’ του ΚΚΕ στο παραπέτασμα, με την υπογραφή του Γεωργίου Παπαδόπουλου, 1964
Ντοκουμέντο

Ενα -πιστεύουμε- πολύ σημαντικό ιστορικό/πολιτικό ντοκουμέντο φέρνει στο φως το ιστολόγιο XYZ Contagion. Πρόκειται για την απόρρητη έκθεση (σημαντικό τμήμα) της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΚΥΠ), Κλάδος Β’, με ημερομηνία 15/02/1964 (κυβέρνηση Ενωσης Κέντρου και Γεωργίου Παπανδρέου) με θέμα ‘Πράκτορες του ΚΚΕ‘ και με συνημμένο το απόρρητο έγγραφο με τίτλο ‘Δελτίον εκπαιδευθέντων Κ/Σ (κομμουνιστοσυμμοριτών) είς διαφόρους σχολάς του Παραπετάσματος προοριζομένων να εισέλθωσιν εις Ελλάδα‘.

Το εξώφυλλο του ‘συνημμένου βιβλίου’.

 

Για τις λεγόμενες ‘σχολές κατασκοπείας’ του ΚΚΕ στην ανατολική Ευρώπη, ο Νίκος Μαραντζίδης είχε γράψει το 2009 στο ‘Βήμα’ ένα άρθρο με τον χαρακτηριστικό τίτλο ‘Οι κόκκινοι κατάσκοποι‘. Είχε βρει κάποια στοιχεία για μία εκ των σχολών αυτών, αυτήν που λειτουργούσε στην Τσεχοσλοβακία. Στο συγκεκριμένο έγγραφο, όπως θα δείτε παρακάτω, αναφέρονται δώδεκα τέτοιες σχολές, σε Αλβανία, Πολωνία, Βουλγαρία, Ρωσία, Ουζμπεκιστάν, Ρουμανία, Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία.

Στην πρώτη σελίδα, το ‘απόρρητον και επείγον’ σήμα, η πρώτη έκπληξη (ή μήπως όχι και τόσο;;;): Το όνομα του Αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού, ναι, του Γεωργίου Παπαδοπούλου:

Είπε ποτέ κακό λόγο για το ΚΚΕ ο Νίκος Πλουμπίδης;;; + Βιβλιογραφία

Αντικείμενο του άρθρου είναι οι διαφοροποιήσεις Πλουμπίδη σε σχέση με τη γραμμή Ζαχαριάδη την περίοδο από τη λήξη του εμφύλιου, Σεπτέμβριος 1949, μέχρι την εκτέλεσή του, 14 Αυγούστου 1954, καθώς οι προηγούμενες περιπτώσεις ‘έντασης’ μεταξύ των δύο στελεχών είναι λίγο πολύ γνωστές. Οι κυριότερες εστίες ‘έντασης’:
[…]
Μέχρι το 1997 ήταν μάλλον αδύνατον να βρει κανείς γραπτό με την υπογραφή του Πλουμπίδη που, όχι να ασκεί αρνητική κριτική, όχι να αμφισβητεί, όχι να λέει κακό λόγο, αλλά ούτε καν να διαφοροποιείται στο ελάχιστο.

Με αφορμή ένα άρθρο της Κατερίνας Τσέκου για τον Νίκο Πλουμπίδη στην Καθημερινή, 06/10/2013, τέθηκε από έναν καλό μας φίλο σε μια κοινότητα που συμμετέχουμε η ερώτηση:

«Υπάρχουν γραπτά κείμενα, άρθρα, μαρτυρίες, παραπομπές κ.λπ. που να αποδεικνύουν ότι ο Πλουμπίδης είχε έρθει σε διάσταση με την επίσημη γραμμή του ΚΚΕ και με τον Νίκο Ζαχαριάδη;».

Σε αυτό το ελάχιστα συζητημένο ερώτημα, είπαμε να απαντήσουμε γράφοντας μερικές γραμμές σχετικές, και στο τέλος, σκέφτήκαμε ότι η απάντηση αυτή θα μπορούσε να γίνει ανάρτηση στο ιστολόγιο, για να βρίσκονται και όλα αυτά τα στοιχεία στις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου.

Θα άξιζε τον κόπο να συζητηθεί το ζήτημα αυτό, νομίζουμε, αφού πρόκειται για μια τραγική ιστορία (αλλά και πόσο ενδεικτική για την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής) μέσα σε ένα ζοφερό περιβάλλον.

Η επιστολή Πλουμπίδη, με την ανάληψη της ευθύνης, για να σωθεί ο Μπελογιάννης. Διακρίνεται και το δακτυλικό του αποτύπωμα.

 

Η απάντηση:

Ακόμα και οι πιο σκληρόκαρδοι εξουσιοφρενείς έχουν τις ανθρώπινες στιγμές τους – Ο Στάλιν κάνει … μουτσούνες

Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε και τόσα πολλά πράγματα για την φωτογραφία αυτή. Μόνο ότι αυτός που την τράβηξε (δηλαδή αυτός στον οποίο απευθύνεται η μουτσούνα) ήταν ο σωματοφύλακας του Ιωσήφ Στάλιν.

Στο πρόγραμμά μας (σαν ιστολόγιο) έχουμε υλικό για πάνω από 40 άρθρα, -και όλα πληρούν την βασική μας προϋπόθεση: Δημοσιεύουμε μόνον πρωτότυπο υλικό και, στις περισσότερες περιπτώσεις, ιστορίες που δεν βρίσκονται εύκολα αλλού. Βρίσκονται όλα στο στάδιο της επεξεργασίας και της περαιτέρω έρευνας (ως συνήθως, εκτός Google) και έχουν πάρει τον δρόμο τους. Μας κατανοούν οι φίλοι επισκέπτες: Από τη μια, δεν θέλουμε να χάνουμε την επαφή με τους φίλους του ιστολογίου, αλλά από την άλλη, δεν μας πολυαρέσει και εκείνο το ψυχαναγκαστικό/καταπιεστικό που επιβάλλει να ανεβάζουμε καινούργια ανάρτηση κάθε x ημέρες. Οχι, εμείς μιλάμε μόνον όταν έχουμε κάτι αξιόλογο και αξιοπρόσεκτο να πούμε. Ούτως ειπείν, και καθώς, ε, άνθρωποι είμεθα και τυγχάνει να βαριόμαστε μίας στις τόσες, είπαμε να ανεβάσουμε μια φωτογραφία, για την οποία σκεφτόμαστε ότι είναι κρίμα να μην υπάρχει στην παγκόσμια εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου.

Και όμως, είναι αυθεντική.

 

Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε και τόσα πολλά πράγματα για την φωτογραφία αυτή. Μόνο ότι αυτός που την τράβηξε (δηλαδή αυτός στον οποίο απευθύνεται η μουτσούνα) ήταν ο σωματοφύλακας του Ιωσήφ Στάλιν.

Κουίζ με δέκα άγνωστες σπάνιες φωτογραφίες – Δίνοντας εικόνα στα άγνωστα πρόσωπα γνωστών ιστορικών προσωπικοτήτων

Αφορμή για την ανάρτηση αυτή στάθηκε μία διαπίστωση. Ή μάλλον δύο. Πρώτα, είδαμε να μαζεύονται στο αρχείο του ιστολογίου, πολλές άγνωστες και σπάνιες φωτογραφίες, αρκετές από τις οποίες θα άξιζαν τη δική τους ξεχωριστή ανάλυση και ανάπτυξη των ιστοριών που τις συνοδεύουν -όλες από τη νεότερη Ιστορία του τόπου, μέσα στον 20ό αιώνα. Κατόπιν διαπιστώσαμε ότι για πολλά από τα πρόσωπα αυτά, παρότι τα ονόματά τους είναι πολύ γνωστά, δεν κυκλοφορούν οι φωτογραφίες τους, ούτε στις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου, ούτε καν -πολλές φορές- στα ιστορικά βιβλία. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, να τις δημοσιεύσουμε, έτσι ώστε οι μορφές τους να γίνουν γνωστές, να συνδυαστούν τα πρόσωπα με τα ονόματα, και -γιατί όχι;- να μείνουν για να χρησιμοποιηθούν στην παγκόσμια εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου.
Αφού, μάλιστα, θέλουμε να υπηρετούμε, εκτός από τη Γνώση, και κάποια μορφή infotainment, σκεφτήκαμε να τις παρουσιάσουμε υπό μορφή κουίζ, όπως έχει τύχει και κάποιες φορές ακόμη στο παρελθόν, κλικ εδώ.

Η αλήθεια είναι, πως το κουίζ βγήκε κάπως δύσκολο και απαιτητικό, για αυτό ας μην απογοητευτούν οι φίλοι επισκέπτες του ιστολογίου αν τυχόν το τελικό σκορ δεν είναι 10/10 (δέκα στα δέκα). Εμείς θα δώσουμε, ασφαλώς, και κάποια hint, αν και, φυσικά, αυτό που μετράει στο τέλος είναι η διάδοση της γνώσης.

_____________________________________________________________

Φωτογραφία 1η.
Αρχίζουμε με την πρώτη χρονολογικά [Σ.Σ.: Θα ακολουθήσουμε μια γραμμική χρονολογική διαδρομή, από την παλαιότερη προς την νεότερη].
Είναι μια πραγματικά δύσκολη ερώτηση αυτή: Ποιος είναι ο Μακεδονομάχος της φωτογραφίας;;;
Hint: Μια εικοσαετία περίπου μετά τη λήψη της φωτογραφίας αυτής, ο πρωταγωνιστής αυτός έφτασε σε μη προβλεπόμενη υψηλή θέση στην ηγεσία του κράτους. Και μια δεκαετία περίπου αργότερα, κατέλαβε μια ακόμη περισσότερο μη προβλεπόμενη και ακόμη περισσότερο υψηλή ηγετική θέση.

Φωτογραφία 1η

 

Γεώργιος Κονδύλης (το βρήκε ο Ιάσονας Χανδρινός στο σχόλιο #8)

_____________________________________________________________

Εγχειρίδιο του χαφιέ-πράκτορα που είχε διεισδύσει στο παράνομο ΚΚΕ (+ Εγχειρίδιο επαγρύπνησης του παράνομου κομμουνιστή)

«Στιγμές και όψεις της ελληνικής (και όχι μόνο) δημόσιας πραγματικότητας» γράφει στην προμετωπίδα του ιστολογίου μας, και σήμερα θα σας παρουσιάσουμε μια ψηφίδα ιστορίας, πολύ παράξενη και ασυνήθιστη, μια ψηφίδα που οι πιθανότητες να την συναντήσει κάποιος μπροστά του είναι πολύ λίγες, όχι μόνο τώρα, αλλά και τότε, στον ιστορικό της χρόνο.

Σοσιαλιστικό Κόμμα, ΕΤΣΕΔ Ελληνικό Τμήμα (ποιας;) Διεθνούς. Λογικά 1933.

 

Στο εξώφυλλο έγραφε ‘Τα θαύματα του Αγίου Ραφαήλ’. Ξεφυλλίζοντάς το, μέσα υπήρχε ένα 12σέλιδο που μόνο για τα θαύματα του Αγίου Ραφαήλ δεν έγραφε. Ηταν οδηγίες προς παράνομους κομμουνιστές. Ενα αυθεντικό εγχειρίδιο παρανομίας προς τους ‘μέσα’ του ΚΚΕ. Περιγράφονται μέσα όλα τα μέτρα προφύλαξης, συνθήματα, σύνδεσμοι, η στάση κατά τη σύλληψη, στη φυλακή, στην εξορία, η μυστικότητα, η αποφυγή φλυαρίας, η επαγρύπνηση κ.λπ. Μαζί, 28 συγκεκριμένες τέτοιες οδηγίες και μέτρα για αποφυγή παρακολούθησης, αποτροπή σύλληψης και αντιμετώπισης χαφιέδων.
Φοβερό ντοκουμέντο.
Χρονολογείται, λογικά, στα χρόνια παρανομίας του ΚΚΕ, δηλαδή 1947-1974. Αποκλείεται να είναι από την μεταξική περίοδο, διότι έχει αναφορές στο ΕΑΜ, στην ΕΠΟΝ κ.ά. [Σ.Σ.: Δείτε και το πρώτο υστερόγραφο]
Ποιος δεν θα ήθελε να του ρίξει μια ματιά, έστω και από περιέργεια;

[UPDATE 2012-10-17:
Σύμφωνα με νέες πληροφορίες, το αρχικό πρωτότυπο είναι ένα φυλλάδιο του 1932 με τίτλο «Τι πρέπει να ξέρει κάθε κομμουνιστής» με οδηγίες για τους κανόνες «επαγρύπνησης»].

Μαζί του, ένα δεύτερο, ακριβώς όμοιο με τον πρώτο. Και αυτό στο εξώφυλλο έγραφε «Συλλογή γραμματοσήμων«. Ανοίγουμε, και πράγματι οι παράγραφοι είναι όμοιες με το πρώτο, λέξη προς λέξη. Ομως, κάθε 2η-3η παράγραφο, υπάρχει μία παράγραφος μέσα σε παρένθεση. Εκεί οι κομμουνιστές αναφέρονται σε 3ο τρίτο («οι κομμουνισταί συνηθίζουν να κάνουν αυτό, όταν κάποιος συλλαμβάνεται […]» κ.λπ) και άλλες τέτοιες πληροφορίες, αλλά και οδηγίες σε δεύτερο πρόσωπο («πρέπει να προσέχεις […]«).
Παράξενο. Μας πήρε κάποιον χρόνο να κατανοήσουμε τι ακριβώς διαβάζαμε. Οι εμβόλιμες παράγραφοι απευθύνονται στον ΠΡΑΚΤΟΡΑ αστυνομικό (ή άλλον) που έχει διεισδύσει μέσα στις γραμμές του ΚΚΕ. Οι συγγραφείς του εγχειριδίου, προφανώς κάποιοι υψηλά ιστάμενοι σε κάποια Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας, με τις οδηγίες αυτές λένε στον χαφιέ πως να το παίζει κανονικός κουκουές, ενώ παράλληλα θα κατασκοπεύει τους συντρόφους του.
Απίστευτο.
Αλλά λογικότατο.
Ο χαφιές, αυτός που επρόκειτο να διεισδύσει στα άδυτα της παρανομίας του ΚΚΕ, έπρεπε πρώτα να εκπαιδευτεί σαν κανονικός κομμουνιστής, και κατόπιν να μάθει τι ακριβώς πρέπει να κάνει σαν πράκτορας.

[UPDATE 2012-10-17:
Σύμφωνα με νέες πληροφορίες, το κείμενο αυτό ξαναδημοσιεύτηκε στην ΚΟΜ. ΕΠ. (=Κομμουνιστική Επιθεώρηση) το 1947, και έτσι εξηγούνται οι προσθήκες-αναφορές για το ΕΑΜ, την ΕΠΟΝ κ.λπ.]

Μπορείτε να δείτε αυτό το αναπάντεχο εύρημα εδώ:
http://www.scribd.com/doc/109856252/

View this document on Scribd

ΥΓ1: Στην προσπάθειά μας να χρονολογήσουμε επακριβώς το έντυπο, θα εκτιμούσαμε πολύ εάν τυχόν κάποιος/α γνωρίζει ποια χρονική περίοδο η 1η Αυγούστου ήταν ημέρα αντιπολεμική και εορταζόταν π.χ. με διαδηλώσεις, πορείες κ.λπ., όπως αναφέρεται μέσα στο κείμενο. Προσπαθώντας να κάνουμε υποθέσεις, το μυαλό μας πηγαίνει πρώτα στις ανατολικές χώρες και ίσως και στις επετείους ρίψης της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι (αρχές Αυγούστου). Μια άλλη σκέψη είναι για την υπογραφή στις 5 Αυγούστου 1963 της συμφωνίας Limited Nuclear Test Ban Treaty μεταξύ ΗΠΑ, ΕΣΣΔ και μεγάλης Βρετανίας.

Νίκος Ζαχαριάδης – Η σοβιετική ταυτότητα-άδεια παραμονής, 1973 – Απατρις, μη κομματικός και χήρος

Μετά από το άρθρο του ιστολογίου μας με τίτλο ‘Νίκος Ζαχαριάδης – Το απόρρητο αυτοβιογραφικό του σημείωμα προς την ΚΕ του ΚΚΕ, 1946‘, παρουσιάζουμε ένα ακόμη σημαντικό ντοκουμέντο για τον Νίκο Ζαχαριάδη. Πρόκειται για την ταυτότητα-άδεια παραμονής του Ν.Ζ., μάλλον το πιο επίσημο κρατικό έγγραφο που έφερε ο πρώην ηγέτης του ΚΚΕ, και προφανώς ό,τι πλησιέστερο σε ‘ταυτότητα’.

Το έγγραφο αυτό, ασφαλώς στη ρωσική γλώσσα, έχει συμπληρωθεί μετά από το θάνατο του Ν.Ζ (Αύγουστος 1973) και -πιστεύουμε- δείχνει αρκετά σημαντικά πράγματα για την στάση του σοβιετικού κράτους απέναντι στον Ν.Ζ.

Την ρωσική δεν την κατέχουμε, αλλά ευτυχώς έχουμε φίλους που την μιλούν, όπως ο αγαπητός Βασίλης Μ, και με τη βοήθειά αυτή, μπορούμε να αναδείξουμε κάποια ενδιαφέροντα σημεία:

Νίκος Ζαχαριάδης – Η σοβιετική ταυτότητα-άδεια παραμονής, 1973 (Κλικ για μεγέθυνση)

 

Με μια πρώτη ματιά:

Ονομα: Νικολάι Νικολάγιεβιτς Νικολάγιεβ.

Είναι γεννημένος στην Προύσα της Τουρκίας το 1903.

Επάγγελμα: ‘Δασονόμος‘ και λίγο πιο κάτω ειδικότητα ‘Δασάρχης‘ (στα Ρώσικα: гл(авный) лесничий).

Πάμε τώρα στα πιο σημαντικά:

Νίκος Ζαχαριάδης – Το απόρρητο αυτοβιογραφικό του σημείωμα προς την ΚΕ του ΚΚΕ, 1946

Από τις εκδόσεις Καστανιώτη έχει προγραμματιστεί να κυκλοφορήσουν δύο βιβλία για το Νίκο Ζαχαριάδη, σε επιμέλεια του Γιώργου Πετρόπουλου, τα οποία θα περιέχουν το σύνολο των δημοσιευμένων κειμένων του Νίκου Ζαχαριάδη της περιόδου 1940-1947. Οπως διαβάζουμε:

«Πρόκειται για δυσεύρετα ντοκουμέντα και άγνωστα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, από τα οποία ελάχιστα έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα στην ιστορική έρευνα. Περιέχονται γράμματα, ομιλίες, εισηγήσεις και λόγοι σε κομματικά σώματα του ΚΚΕ, δηλώσεις, συνεντεύξεις, μπροσούρες, καταθέσεις σε δίκες και υπομνήματα του ιστορικού ηγέτη».

Το πρώτο βιβλίο με τίτλο «Ιστορικά διλήμματα, ιστορικές απαντήσεις, Άπαντα τα δημοσιευμένα (1940-1945)» έχει ήδη κυκλοφορήσει (05 Δεκεμβρίου 2011) …

Το εξώφυλλο του πρώτου βιβλίου με τίτλο ‘Νίκος Ζαχαριάδης – Ιστορικά διλήμματα, ιστορικές απαντήσεις’, εκδόσεις Καστανιώτης, 2011. Πρόκειται για σκίτσο από την επιθεώρηση «Λεύτερος Μωρηάς (Όργανο της Κομματικής Επιτροπής Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ)», αρ. 65, Πάτρα, Μάης 1945

 

… ενώ το δεύτερο βιβλίο, με τίτλο «Υπέρ βωμών και εστιών, Άπαντα τα δημοσιευμένα (1946-1947)», θα κυκλοφορήσει το Μάρτιο του 2012:

Το εξώφυλλο του δεύτερου βιβλίου με τίτλο ‘Νίκος Ζαχαριάδης – Υπέρ βωμών και εστιών, Άπαντα τα δημοσιευμένα (1946-1947)’, εκδόσεις Καστανιώτης, 2012

 

Ανάμεσα στα πολύ ενδιαφέροντα κείμενα, πολλά εκ των οποίων εκδίδονται για πρώτη φορά, υπάρχει και ένα κείμενο εξαιρετικής σημασίας. Πρόκειται για το αυτοβιογραφικό σημείωμα που ο ίδιος ο Νίκος Ζαχαριάδης έγραψε τον Αύγουστο του 1946 και παρέδωσε στην Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ. Οπως πληροφορούμαστε, ένα δακτυλογραφημένο αντίτυπο του σημειώματος αυτού (που φυλάσσεται στα κλειστά αρχεία του Περισσού) έδωσε η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ στον γιο του ΝΖ, τον Σήφη Ζαχαριάδη.
Το ιστολόγιό μας παραθέτει το κείμενο αυτό, μαζί με κάποιες άγνωστες (ή λιγότερο γνωστές) φωτογραφίες του ιστορικού ηγέτη του ΚΚΕ:

 

Νίκος Ζαχαριάδης – Αυτοβιογραφικό σημείωμα προς την ΚΕ του ΚΚΕ (15/08/1946)

Γεννήθηκα στις 27.4.1903 στην Αδριανούπολη. Ο πατέρας μου Παναγιώτης είταν από μικροαστική οικογένεια, τέλειωσε στην Πόλη τη Μεγ. του Γένους Σχολή, δούλεψε μερικά χρόνια καπνεργάτης, ειδικεύθηκε εξπέρ (πραγματογνώμων) στα καπνά και γίνηκε υπάλληλος στην Εταιρία Regie (Γαλλικό μονοπώλιο καπνών στην Τουρκία), όπου και δούλεψε σχεδόν όλη του τη ζωή ωσότου διαλύθηκε η Εταιρία αυτή το 1926 είτε 1927. Η καταγωγή του είταν απ’ τη Ρούμελη. Πέθανε στην κατοχή. Αντιδραστικός δε στάθηκε ποτέ, και ποτέ δε μούπε ούτε μια λέξη για το δρόμο που τράβηξα. Απτήν Πόλη ακόμα 1921-22 διάβαζε ευχάριστα τον τύπο μας, κυρίως του άρεσε η «Κομέπ». Μα ποτέ δε μπόρεσε να ξεφύγει απτήν υπαλληλική μικροα­στική ψυχολογία, απτό φόβο μη χάσει τη θέση του, μην πάθει τίποτε. Στην Ελλά­δα ήρθε το 1927 ή 1928 και δούλεψε ώσπου πέθανε σαν αποθηκάριος σε εταιρίες καπνού, και στα τελευταία του χρόνια στη Δράμα, στην αποθήκη του γαμπρού μου καπνέμπορα Μιχάλη Δρόσου. Ο πατέρας μου περιουσία δεν απόχτησε ποτέ, και όλη του τη ζωή την πέρασε σε μεταθέσεις, σαν υπάλληλος της Ρεζί, απ’ τη μιαν άκρη της Τουρκίας στην άλλη. Εμένα προσωπικά ο πατέρας μου μου στάθηκε ξένος από μικρό παιδί γιατί με χτυπούσε πολύ, εμένα εξαιρετικά, γιατί, όπως έλεγε, τούκανα αταξίες και τον έκθετα στον κόσμο. Στο σπίτι ποτέ δεν είχαμε πολυτέλεια, και ποτέ όσο έμενα στο σπίτι δε γνώρισα πείνα, αν και από μικρό παιδί θυμάμαι γκρίνια στο σπίτι γύρω απ’ τα οικονομικά. Ο πατέρας δεν έπινε ποτέ, ούτε και έπαιζε. Στα 1899, όντας, σαν υπάλληλος της Ρεζί, στα Άδανα της Κιλικίας (Μικρασία), γνώρισε και πήρε τη μάννα μου Ερατώ Πρωτόπαπα. Η μητέρα είνε και αυτή από μικροαστική οικογένεια. Η μητέρα της (γιαγιά μου) είταν απ’ τη Χίο. Ο πατέρας της (παππούς) είχε φύγει απ’ την πατρίδα του, το Καστρί της Κυνουρίας, νέος με τον αδελφό του Δημήτρη ζητώντας τύχη. Ο Δημήτρης τράβηξε για την Αλάσκα. Ο παππούς μου έφτιασε μπακάλικο, και μετά έκανε και ξενοδοχείο στα Άδανα. Τη μητέρα μου την προίκισε με μετρητά που οι γονιοί μου τ’ απόσυραν απ’ τον παππού μου λίγα λίγα όταν τα χρειαζόντουσαν. Στα 1900 γεννήθηκαν στα Άδανα οι δυο αδελφές μου Ιφιγένεια και Αλεξάνδρα (Φώφη και Σάσα), δίδυμες. Απ’ τα Άδανα μετατέθηκε στην Αδριανούπολη, όπου το 1903 γεννήθηκα εγώ. Το 1915, ξανά στα Άδανα, γεννήθηκε ο αδελφός μου Δημήτριος (Μίμης). Στα 1905 ο πατέρας μου μετατέθηκε στα Σκόπια της Μακεδονίας, πάντα σαν εξπέρ της Ρεζί. Στα Σκόπια πρωτοπήγα στο σχολείο της Ελληνικής κοινότητας. Στα 1908 πήγαμε τα παιδιά με τη μητέρα μας στα Άδανα για να δει τους γονιούς της. Εκεί έζησα την τουρκική συνταγματική μεταπολίτευση και τη σφαγή των Αρμενίων. Ξαναγυρίσαμε στα Σκόπια, όπου μείναμε ως τους Βαλκανικούς πολέμους. Απ’ τα χρόνια που μείναμε στα Σκόπια έμειναν μέσα μου πολύ ζωηρές και έντονες οι παιδικές εντυπώσεις και αναμνήσεις απτόν ένοπλο και εξοντωτικό αγώνα που έκαναν τα χρόνια εκείνα οι μακεδόνες, Έλληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι και Αλβανοί ενάντια στους Τούρκους και συναμεταξύ τους. Στα 1912 ήμουνα στη Θεσσαλονίκη όταν μπήκαν οι Έλληνες. Επειδή η Σερβία και η Ελλάδα δεν αναγνώριζαν τη Ρεζί, τον πατέρα μου τον μετέθεσαν στη Νικομήδεια στα 1913. Εκεί τελείωσα το δημοτικό εφτατάξιο σχολείο, και στα 1916-17 για 1 χρόνο πήγα στο γυμνάσιο στην Αδριανούπολη, όπου στο μεταξύ είχε μετατεθεί και βρισκότανε μόνος του ο πατέρας μας. Η μητέρα μου με τα άλλα τα παιδιά μείναν στη Νικομήδεια. Στην Αδριανούπολη στο γυμνάσιο μια παρέα από μαθητές (ανάμεσά τους και ο Τάσος ο Χαϊνόγλου [Χαΐνογλου]) πρωτομιλήσαμε για οικονομική δικαιοσύνη και σοσιαλισμό. Στα 1917 έβγαλα την 1η Γυμνασίου, και εδώ τελειώνει η σχολική μου εκπαίδευση. Γύρισα στη Νικομήδεια, όπου και έπιασα δουλειά και γω στη Ρεζί.

Η κομματική ταυτότητα του Νίκου Ζαχαριάδη

 

Τέλη 1918 με αρχές 1919 στη Νικομήδεια ένας κύπριος διερμηνέας στον αγγλικό στρατό, ο Ευριπίδης Αναστασιάδης, μου πρωτομίλησε συστηματικά για το σοσιαλισμό, τη ρούσικη επανάσταση, το Λένιν και τους μπολσεβίκους. Τότε είμουνα και αρχηγός της ομάδας προσκόπων. Παραιτήθηκα από αρχηγός γιατί δε συμφωνούσα με το θρησκευτικό προσανατολισμό του προσκοπισμού. Στα 1919 έφυγα κρυφά απτό σπίτι για να πάω εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό. Με πήρε χαμπάρι η μητέρα μου και με επέμβασή της στο στρατολογικό γραφείο ματαίωσε τη στρατολογία μου. Έτσι έμεινα στην Πόλη, όπου έπιασα δουλειά σαν υπάλληλος στον εξάδερφό μου καρβουνέμπορα Ανέστη Σεφεριάδη. Η δουλειά είταν επίβλεψη στις φορτώσεις και εκφορτώσεις στο λιμάνι, με συμμετοχή στη φυσική δουλειά. Εκεί γνώρισα τις πρώτες πείνες, γιατί η επιχείρηση ουσιαστικά χρεωκόπησε και ένα χρό­νο σχεδόν δεν πληρώθηκα.

Αιμιλία Ροφούζου – Σοσιαλιστικές εκτιμήσεις για την καπιταλιστική Ελλάδα Ο θεσμός των Reisekader της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας [Περιοδικό Αρχειοτάξιο ΤΧ#08 2006]

Η Αιμιλία Ροφούζου, φοιτήτρια του Χάγκεν Φλάισερ (κλικ εδώ), γράφει ένα άρθρο για τον θεσμό των Reisekader στην Ανατολική Γερμανία (ΓΛΔ, Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία), στο περιοδικό ‘Αρχειοτάξιο’, τεύχος #08, που κυκλοφόρησε το 2006.
Το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα της διδακτορικής της διατριβής (2005) με θέμα ‘Οι επιστημονικές και πολιτιστικές σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τη ΓΛΔ στην περίοδο 1949-1989’.

30 χρόνια DDR

Είναι εντυπωσιακό αυτό που διαβάζουμε στις ευχαριστίες της Αιμιλίας Ροφούζου, σχετικά με τα έγγραφα του Υπουργείου Εξωτερικών της ΓΛΔ που κατάφερε να εντοπίσει.Παρότι υπόκεινταν στην τριακονταετία, ο Χάγκεν Φλάισερ κατόρθωσε να τα αποκτήσει κατά τις τελευταίες εβδομάδες ύπαρξης της ΓΛΔ (καλοκαίρι του 1990).

Μπορείτε να διαβάσετε ή/και να κατεβάσετε το άρθρο εδώ:

Ενα βιβλίο για τον Κώστα Καραγιώργη (Γυφτοδήμο) – Ο άνθρωπος, ο κομμουνιστής, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής, το εξιλαστήριο θύμα

Ενα βιβλίο, που μάλλον πέρασε απαρατήρητο, καθώς δεν του έτυχε να εκδοθεί από κάποιο μεγάλο και εμπορικό εκδοτικό οίκο. Πρόκειται για μια ιδιωτική έκδοση (‘αυτοέκδοση’) της συζύγου του Μαρίας Καραγιώργη, μαζί με την Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου, με τίτλο ‘Κώστας Καραγιώργης (1905-1955), ο άνθρωπος, ο κομμουνιστής, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής, το εξιλαστήριο θύμα‘, η οποία κυκλοφόρησε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, τον Ιανουάριο του 2011. Είναι χαρακτηριστικό, ότι ακόμη και η χρονολογία θανάτου του Κώστα Καραγιώργη τελεί υπό αμφισβήτηση -ίσως ήταν το 1954, ίσως ήταν το 1955, ίσως ήταν το 1956, ίσως και το 1953.

Μαρία Καραγιώργη & Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου – Κώστας Καραγιώργης (1905-1955) Ο άνθρωπος, ο κομμουνιστής, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής, το εξιλαστήριο θύμα, Αυτοέκδοση, 2011.

 

[Σ.Σ.: Στο τέλος του άρθρου υπάρχουν οι σύνδεσμοι για να διαβάσετε ή/και να κατεβάσετε την πλήρη έκδοση του βιβλίου σε μορφή pdf, εντελώς δωρεάν και ελεύθερα].

Ας δώσουμε το λόγο στον καλό δημοσιογράφο της εφημερίδας ‘Ελευθεροτυπία’, Νϊκο Κιάο, σε ένα άρθρο του-παρουσίαση του βιβλίου, της Τρίτης 29 Μαρτίου 2011, με τίτλο ‘Αυτός ήταν ο Καραγιώργης, Μαρτυρία για «επτασφράγιστα μυστικά» της Ιστορίας‘.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ «ΕΠΤΑΣΦΡΑΓΙΣΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ» ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Αυτός ήταν ο Καραγιώργης

Παρουσίαση του ΝΙΚΟΥ ΚΙΑΟΥ

Κι όμως. Εχουν περάσει 56 (ή 58;) χρόνια και δεν ξέρουμε -ούτε η σύζυγός του ξέρει ακριβώς- πότε πέθανε ο Κώστας Καραγιώργης, πού πέθανε, πώς πέθανε, υπό ποίες συνθήκες.

Ο Κώστας Καραγιώργης, φωτογραφία από το εξώφυλλο του βιβλίου της Μαρίας Καραγιώργη και της Κατερίνας Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου.

 

Το βιβλίο της Μαρίας Καραγιώργη και της Κατερίνας Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου.

Το βέβαιο είναι ότι ήταν κρατούμενος στη Ρουμανία, τον βασάνιζαν, ναι ακριβώς τον βασάνιζαν άγρια, οι σύντροφοί του με εντολή τής τότε ηγεσίας του ΚΚΕ και οι Ρουμάνοι ασφαλίτες. Τα βασανιστήρια κράτησαν χρόνια και πέθανε στα βασανιστήρια.

Πού πήγαν τα οστά του, πού βρίσκονται (αν βρίσκονται ακόμα), πού είναι ο τάφος του (αν τον έθαψαν ποτέ);;; Πού είναι τα γραπτά που άφησε ο Καραγιώργης;;;

Η Μαρία Καραγιώργη, μαζί με την Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου, γράφει γι’ αυτό που την πονά και την καίει σ’ όλη τη ζωή της, για τη ζωή και το θάνατο του συντρόφου και συζύγου της Κώστα Καραγιώργη, για την προσωπικότητά του και για τη μεταχείριση που του επιφύλαξαν οι σύντροφοί του- και πρώτος ο ηγέτης του ΚΚΕ τότε, ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο στενός του φίλος από νεαρή ηλικία.

Στο βιβλίο που έγραψαν, «Κώστας Καραγιώργης (1905-1955), ο άνθρωπος, ο κομμουνιστής, ο δημοσιογράφος, ο αγωνιστής, το εξιλαστήριο θύμα», δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα, αλλά με έκδηλο φόβο, απορία, πίκρα και οργή δεν βρίσκει απαντήσεις σε πολλά άλλα και αφήνει τον πόνο της να μιλήσει:

«Ο πιο άξιος, ικανός, πολιτισμένος, ανιδιοτελής κομμουνιστής ρίχτηκε βορά στα χέρια των λυκανθρώπων. Γιατί όλος ο συρφετός των βασανιστών του κυριολεκτικά «μετάλαβε» από το αίμα του».

«Ποιος άραγε θα θελήσει να ψάξει στα ξεχασμένα και σκονισμένα αρχεία και να φέρει στο φως κάποια ψήγματα της αλήθειας; Αλλωστε, παρά πολλά γραπτά έχουν χαθεί, όπως π.χ. τα γραπτά του Κώστα Καραγιώργη, ή, αν δεν έχουν χαθεί, ίσως να βρίσκονται καταχωνιασμένα στα υπόγεια της ρουμανικής αστυνομίας ή κρυμμένα σαν επτασφράγιστο μυστικό στα υπόγεια του Περισσού…».

Το βιβλίο της βουλευτίνας της προδικτατορικής ΕΔΑ και της κόρης του αγαπημένου φίλου του Καραγιώργη, του Γιώργου Ζωιτόπουλου (που «η ζωή του είχε μοναχικό και μελαγχολικό τέλος στο Παρίσι το 1967»), κυκλοφόρησε τον Γενάρη.

«Αφιέρωμα στον Κώστα Καραγιώργη, σε αυτοέκδοση και σε λίγα αντίτυπα, χαρίζεται σε φίλους και γνωστούς και σε όσους θέλουν να μάθουν για τη ζωή και το τέλος του…», το χαρακτηρίζουν.

Σε 180 σελίδες διηγείται, εξιστορεί και καταγράφει την πορεία της ζωής του νέου από τη Λίμνη της Εύβοιας ώς τη Ρουμανία, όπου «χάθηκαν» τα ίχνη του. Δεν είναι καθαρό πότε πέθανε. Η Μαρία Καραγιώργη εκτιμά από μαρτυρίες συναγωνιστών του, τις οποίες παραθέτει, ότι «άρα, ώς το 1955, που ετοιμαζόταν η 6η Ολομέλεια (σ.σ. της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ με την καθαίρεση του Ζαχαριάδη), ο Καραγιώργης ζούσε, έστω και σ’ αυτή την κατάσταση» (κρατούμενος, βασανιστήρια). Αλλη μαρτυρία αφήνει να βγει το συμπέρασμα ότι μπορεί να πέθανε και το 1953.

Γιατρός, με δύο ειδικότητες, καθοδηγητικό στέλεχος του ΚΚΕ και της ΟΚΝΕ νωρίτερα, δημοσιογράφος, διευθυντής και αρθρογράφος καθημερινός του «Ριζοσπάστη» από τον Νοέμβριο του 1944 ώς τον Νοέμβριο του 1947, οπότε η εφημερίδα έκλεισε με τα έκτακτα μέτρα, με κυκλοφορία πάνω από 100.000 φύλλα και την πρωτοποριακή Σχολή Δημοσιογραφίας, που ουσιαστικά δημιούργησε, διευθυντής του «Ρίζου της Δευτέρας», ηγετική φυσιογνωμία στο λαϊκό κίνημα, στην οργάνωση του κόμματος, στον ΕΛ.ΑΣ. και το Δημοκρατικό Στρατό, δεν έγινε, δεν τον έκαναν ποτέ, μέλος του Πολιτικού Γραφείου. Στο βιβλίο αναφέρονται οι διαφωνίες του κατά καιρούς με την ηγεσία του ΚΚΕ, οι διαφορετικές απόψεις του, που του στοίχισαν πολλές φορές τη διαγραφή.

Το αφιέρωμα έχει 10 κεφάλαια, τα οποία χωρίζονται σε μικρά κείμενα με δικούς τους τίτλους και καταγράφουν, μέσα από την πορεία της ζωής τού πρωταγωνιστή, την πορεία ουσιαστικά του ΚΚΕ όλα αυτά τα χρόνια. Τα κεφάλαια και τα κείμενα δένουν μεταξύ τους και το βιβλίο γίνεται συναρπαστικό.

Ο Κώστας Καραγιώργης στα χρόνια του μεγάλου σηκωμού (Σ.Σ.: Η φωτογραφία από τα ΑΣΚΙ)

 

Διαβάζουμε για τις σπουδές του, για την ένταξή του στη νεολαία και το κόμμα, για τη Γερμανία, τη Σοβιετική Ενωση και το Παρίσι, όπου πήγε, για τις διώξεις με φυλακές και εξορίες στην Ελλάδα, για τις αποδράσεις, για την Εθνική Αντίσταση, την ελεύθερη Ελλάδα, τον Εμφύλιο, τον αδελφοκτόνο πόλεμο, την ήττα, την καταστροφή, τις ανακρίσεις και τη φυλάκιση, το θάνατο, την ««κουτσή» αποκατάσταση, το 1958, στην 9η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ, που είναι απλώς αποκατάσταση της μνήμης των συντρόφων Γιώργη Σιάντου, Νίκου Πλουμπίδη (Μπάρμπα) και Κώστα Γυφτοδήμου (Καραγιώργη)» και όχι αποκατάσταση στο κόμμα και την Κεντρική Επιτροπή.

Μαθαίνουμε γιατί αρνήθηκε να πάει στη Σχολή ΚΟΥΤΒ της Μόσχας, γιατί τον έλεγαν ειρωνικά, περιπαιχτικά, «κοσμοπολίτη», αναδεικνύοντας αρετές του.

Το επίθετό του ήταν Γυφτοδήμος και το ψευδώνυμο Καραγιώργης, το οποίο καθιερώθηκε.

Στο βιβλίο γίνονται αναφορές σε πολλά στελέχη του ΚΚΕ και περιλαμβάνονται μαρτυρίες συναγωνιστών τού Καραγιώργη.

Απόρρητο ντοκουμέντο «Επιβουλή κατά της Μακεδονίας» – Οι ανθέλληνες Ελληνες – Οι φάκελοι που δεν καίγονται (άρθρο στο περιοδικό «Σχολιαστής», Σεπτέμβριος 1989)

Το περιοδικό ‘Σχολιαστής’, που εκδιδόταν από το 1983 έως το 1990 ήταν ένα περιοδικό-τομή στο χώρο του ελληνικού τύπου. Μέσω των ρεπορτάζ του περιοδικού και των πολλών υπογραφών από δημοσιογράφους που αρργότερα έγιναν πολύ γνωστοί, οι αναγνώστες του ήρθαν, ίσως για πρώτη φορά, σε επαφή με πολλά καυτά θέματα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της Ελλάδας, και όχι μόνο. Θέματα, πολλές φορές αγνοημένα, αν όχι θέματα-ταμπού. Ενα από αυτά ήταν και η ύπαρξη της μακεδονικής μειονότητας στη Βόρεια Ελλάδα, ένα θέμα, που επί 40 χρόνια, από τη λήξη του Εμφυλίου και μετά, κανείς δεν το άγγιζε. Εκεί στα τέλη της δεκαετίας του 1980, υπό τη διεύθυνση της ομάδας των δημοσιογράφων που αργότερα, μετά το τέλος του ‘Σχολιαστή’, έγιναν γνωστοί ως οι ‘φορείς του Ιού‘ στην εφημερίδα ‘Ελευθεροτυπία’, μια σειρά άρθρων του περιοδικού ανέδειξαν τους «ανύπαρκτους» συμπατριώτες μας. Ενα δημοσίευμα, μάλιστα, παρομοίαζε την περίπτωσή τους με την περίπτωση των Παλαιστινίων, αλλά ενώ για τους τελευταίους γνωρίζαμε σε όλη τη Μεταπολίτευση σχεδόν τα πάντα, για τους πρώτους, που ήταν και εντός συνόρων, κανείς ‘δεν ήξερε’ τίποτε.

Σχολιαστής, τχ #79, Σεπτέμβριος 1989, Δημήτρης Ψαρράς, Οι ανθέλληνες Ελληνες, Οι φάκελοι που δεν καίγονται, Απόρρητο ντοκουμέντο, Επιβουλή κατά της Μακεδονίας

 

Μία μεγάλη δημοσιογραφική επιτυχία του περιοδικού, στο τεύχος #79, του Σεπτεμβρίου του 1989, ήταν η δημοσίευση μιας ‘απόρρητης έκθεσης’ της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης, με τίτλο ‘Επιβουλή κατά της Μακεδονίας‘, και ημερομηνία 16 Φεβρουαρίου 1982.
Αυτό το δημοσίευμα του περιοδικού ‘Σχολιαστής’, με την υπογραφή του Δ.Ψ. (=Δημήτρης Ψαρράς) και με τίτλο ‘Απόρρητο ντοκουμέντο – Οι ανθέλληνες Ελληνες – Οι φάκελοι που δεν καίγονται‘, και με (τον μάλλον ειρωνικό) υπότιτλο ‘Επιβουλές‘, παρουσιάζουμε σήμερα, σε πιστή ανατύπωση από το τεύχος #79, Σεπτέμβριος 1989.