Ντοκιμαντέρ – Η άγνωστη εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Αουσβιτς τον Οκτώβριο του 1944

Η δύναμη του Σοντερκομμάντο στις 07/10/1944. «Of the 663 who serviced the five crematoria, at least one-third were Greek Jews. A number of them are known by name, and in fact eleven of them survived not only the revolt but even Auschwitz itself».

 

Πρόκειται για μια σχεδόν άγνωστη ιστορία, που με σεβασμό στη μνήμη των θυμάτων παρουσιάζουμε εδώ στο ιστολόγιό μας. Το ντοκιμαντέρ αυτό, παραγωγής 2009, για την άγνωστη εξέγερση των Εβραίων κρατουμένων, μεταξύ των οποίων και Ελλήνων, σε ένα από τα στρατόπεδα-κολαστήρια της ναζιστικής θηριωδίας.τον Οκτώβριο του 1944, θα πρέπει ο θεατής να το δει με κριτικό μάτι, διότι αν και σε γενικές γραμμές, η εξέγερση ήταν και έργο Ελλήνων Εβραίων, δεν ήταν αποκλειστικά έργο Ελλήνων Εβραίων.

«Στις 7 Οκτωβρίου του 1944, ημέρα Σάββατο, οι Γερμανοί επιχείρησαν να απομακρύνουν επιπλέον 200 άνδρες (Έλληνες και Ούγγρους) που είχαν ήδη επιλεγεί για εξόντωση. Ήταν περίπου 14.30 το μεσημέρι, όταν μια ομάδα των Ες-Ες έφτασε με ονομαστικούς καταλόγους για τη δεύτερη διαλογή […] Όταν άρχισαν να εκφωνούν τα ονόματα των Ελλήνων, κανείς δεν απάντησε. Σε κάποια στιγμή μια φωνή (πιθανόν του Ιωσήφ Βαρούχ) στα ελληνικά: ‘θα γίνει ή όχι το ντου που λέγαμε;’ Αμέσως όρμησαν στους Γερμανούς φρουρούς, τους αφόπλισαν και οχυρώθηκαν μέσα στο κρεματόριο ΙΙΙ με τα λίγα όπλα που διέθεταν, αναμένοντας από τους συντρόφους τους να κινηθούν. Δυστυχώς, αν και μυημένοι στο σχέδιο της εξέγερσης, οι άνδρες στα άλλα κρεματόρια δεν κινήθηκαν [..]. Μέσα σε ελάχιστη ώρα, ισχυρές δυνάμεις της φρουράς με πολυβόλα και σκυλιά περικύκλωσαν την περιοχή και ξεκίνησε μια ηρωική αλλά απελπιστικά άνιση μάχη. […]

Από τους 300 Έλληνες Εβραίους που πήραν μέρος στην εξέγερση, επέζησαν μόνο οι 26. Οι περισσότεροι έπεσαν ηρωικά κάτω από τη βροχή σφαιρών, ενώ οι υπόλοιποι που παραδόθηκαν εκτελέστηκαν επί τόπου, όπως ο Μωύς Ααρών, ο Ιακώβ (Βίκο) Μπρούδο, ο Ισαάκ Βαρούχ (ανήκαν στο κρεματόριο IV) και ο Σαμ Καράσσο..

Όσοι Έλληνες Εβραίοι από τα άλλα κρεματόρια και το γειτονικό Kanada παρακολουθούσαν τα γεγονότα, ανήμποροι να αντιδράσουν, θυμούνται πως μέσα στους κρότους και τα ουρλιαχτά ακούγονταν ο ελληνικός Εθνικός Ύμνος.

Μπορεί η εξέγερση εκείνη να απέτυχε- αν και ποτέ δεν διαλευκάνθηκε από ποιον προδόθηκε- αλλά, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει μαρτυρία του διασωθέντα Μαρσέλ Νατζαρή: ‘Eστω και διά ολίγα λεπτά ευρέθησαν ελεύθεροι’».
[Απόσπασμα από το βιβλίο της Φωτεινής Τομαή, προϊσταμένης της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών, «Ελληνες στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου», εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2009 (κλικ εδώ).

 

Μάλλον όχι πολλές πληροφορίες και στοιχεία υπάρχουν στα ελληνικά, για όποιον όποιον ψάξει την άγνωστη αυτή ιστορία. Εκτός από το βιβλίο της Φωτεινής Τομαή, το οποίο όμως ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό για τις ανακρίβειες και τις υπερβολές του, ο Σπύρος Κουζινόπουλος έχει αφιερώσει ένα ολιγοσέλιδο υποκεφάλαιο στο βιβλίο του Υπόθεση Αλόις Μπρούνερ΄’, εκδόσεις Ιανός, Θεσσαλονίκη, 2005 (κλικ εδώ) και ορισμένα στοιχεία για τους Εβραίους κρατούμενους Sonderkommando υπάρχουν στο βιβλίο του Σλόμο Βενέτσια με τίτλο ‘Sonderkommando’, εκδόσεις Πατάκη, 2008 (κλικ εδώ).

Τα ονόματα 60 περίπου συμμετεχόντων:

Maurice Aron
Baruch Baruch (born in Arta in 1915)
Isaac Barouch
Iosif Barouch (born in Corfu)
Aaron Barzilai
Daniel Bennahmias
Matys Bitali (born in Arta in 1913)
Jacob Broudo
Henri Nehama Capon
Lean Cohen
Raoul Djahon (born in Thessaloniki in 1919)
Alberta Moissi Errera (born in Larissa)
Dario Gabai
Albert Gani (born in Preveza in 1916)
Joseph Gani (born in Preveza in 1926)
Moise Gani (born in Preveza in 1913)
Pepo Gani (born in Preveza)
Albert Jachon
Haim Cohen
Joseph Levy
Samuel Levi (born in Ioannina in 1906)
Sabetay Levis (born in Constantinople in 1910)
Mois Levy (born in Constantinople in 1914)
Michael Matsas (born in Corfu in 1909)
Elia Mazza (born in Ioannina in 1902)
Menasche (born in Xanthi in 1908)
Mechoulam Eliezer (born in Xanthi in 1908)
Abroum Meli (born in Kavala in 1902)
Haim Misan (born in Arta in 1922)
Moissis Misan (born in Arta in 1924)
Albertos Misrachi (born in Chios in 1910)
Mois Misrahis (born in Chios in 1911)
Moissis Negrin (born in Ioannina in 1909)
Dani Marc Nachmias
Yossif Namer (born in Athens in 1924)
Marcel Nadjary (born in Thessaloniki in 1917)
Eugen Nakamoulis (born in Constantinople in 1904)
David Persiadis
Salomone Pinhas (born in Thessaloniki in 1924)
Isaac Samuel Rousso
Erikos Sevillias
Selomo brothers
Moissis Serris (born in Ioannina in 1919)
Samuel Sidis (born in Trikala in 1904)
Isaac Soussis (born in Arta in 1902)
Jacques Soussis (born in Athens in 1909)
Moissis Sabbetai (born in Arta in 1909)
Giosepos Sabas (born in Arta in 1912)
Pesos Sabas (born in Arta in 1912)
Savas Sabetai (born in Trikala in 1911)
Albert Salvado
Alberto Tzachon
Joseph Varouh (born in Corfu in 1910)
Hugo Barouh Venezia
Isaak Venezia
Mois Venezia (born in Thessaloniki in 1921)
Salomone (Shlomo) Venezia (born in Thessaloniki in 1923)
Menahem Zakar (born in Patras in 1918)
Yozef Zakar (born in Arta in 1924)

 

Θεωρούμε απαραίτητο το να θυμόμαστε αυτές της πτυχές της Ιστορίας, ειδικά τώρα που οι εχθροί της ελευθερίας, και οι υμνητές του Χίτλερ και του ναζισμού πρωταγωνιστούν στην δημόσια ζωή.
Να μην ξεχνάμε: ‘Eστω και διά ολίγα λεπτά ευρέθησαν ελεύθεροι‘.

Κριτική:

# Αννα Μαρία Δρουμπούκη – Η θεσμική μνήμη του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα (Αρθρο στο περιοδικό Books’ Journal 2012-11-ΝΟΕ ΤΧ#025)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/11/03/anna-maria-droumpouki-mnimi-olokaftoma-books-journal/

# Ζαν Κοέν – Η εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Άουσβιτς (ο πατέρας του Ζαν Κοέν ήταν ένας από τους επιζώντες)
http://cohen.gr/new/index.php?option=com_content&view=article&id=2278:-2&catid=35:jewdaism&Itemid=59

 

---

 

Ας δούμε λίγο προσεκτικά τους αριθμούς:

«The Eleventh Sonderkommando functioned from late spring through October 1944. Of the 663 who serviced the five crematoria, at least one-third were Greek Jews. A number of them are known by name, and in fact eleven of them survived not only the revolt but even Auschwitz itself.»
(Steven Bowman, The agony of Greek Jews 1940-1945, Stanford University Press 2009, σελίδα 96)

Πόσοι είναι το «τουλάχιστον ένα τρίτο» των 663;;;
Τουλάχιστον 221.
Δείτε αυτό το έγγραφο:

Η δύναμη του Σοντερκομμάντο στις 07/10/1944. «Of the 663 who serviced the five crematoria, at least one-third were Greek Jews. A number of them are known by name, and in fact eleven of them survived not only the revolt but even Auschwitz itself».

 

– Αναφορά μεταξύ 7 και 10 Οκτωβρίου 1944

Male labour force reports between 7th and 10th October 1944

7 Οκτωβρίου 1944

57-B. Κρεματόριο I. Ημέρα 84
57-B. Κρεματόριο I. Νύχτα 85
58-B. Κρεματόριο II. Νύχτα 85
58-B. Κρεματόριο II. Ημέρα 84
59-B. Κρεματόριο III. Ημέρα 84
59-B. Κρεματόριο III. Νύχτα 85
60-B. Κρεματόριο IV. Νύχτα 84
60-B. Κρεματόριο IV. Ημέρα 72
ΣΥΝΟΛΟ = 663

9 Οκτωβρίου 1944

57-B. Κρεματόριο I. Ημέρα 27
57-B. Κρεματόριο I. Νύχτα 26
58-B. Κρεματόριο II. Νύχτα 27
58-B. Κρεματόριο II. Ημέρα 26
59-B. Κρεματόριο III. Ημέρα 27
59-B. Κρεματόριο III. Νύχτα 26
60-B. Κρεματόριο IV. Νύχτα 27
60-B. Κρεματόριο IV. Ημέρα 26
ΣΥΝΟΛΟ = 212

10 Οκτωβρίου 1944

57-B. Κρεματόριο I. Ημέρα 33
57-B. Κρεματόριο I. Νύχτα 33
58-B. Κρεματόριο II. Νύχτα 33
58-B. Κρεματόριο II. Ημέρα 33
60-B. Κρεματόριο IV. Νύχτα 33
60-B. Κρεματόριο IV. Ημέρα 33
ΣΥΝΟΛΟ = 198

(Danuta Czech, Auschwitz Chronicle, σ. 898-903)

– Γνωρίζουμε ότι σκοτώθηκαν 451. Κτγμ, το σωστό θα ήταν «τουλάχιστον 451» διότι την επόμενη ημέρα βλέπουμε να έχει μειωθεί και η δύναμη κατά 14 ακόμη.

Προσέξτε επίσης ότι στις 10/10/1944 λείπει εντελώς από την καταμέτρηση το Κρεματόριο ΙΙΙ, που είναι στην πραγματικότητα το Κρεματόριο 4, διότι η αρίθμηση διαφέρει (τα 1, 2, 3 αναφέρονται αντίστοιχα σαν 2,3,4). Στο κρεματόριο αυτό ξέρουμε από πολλές μαρτυρίες ότι υπήρχαν πολλοί Ελληνες.
Στην αναφορά βλέπουμε στις 10/10/1944 μηδέν δύναμη ανδρών -είχε καταστραφεί βέβαια κιόλας. Αρα, σίγουρα κάποιοι νεκροί Ελληνες θα υπήρχαν κι εδώ.

– Εδώ αναφέρονται 3 νεκροί Ελληνες, «Sweeping functions also had the murdered Greek prisoners Sam Carasso, Jacko Soel and Michel Ardetti»
http://www.wider-des-vergessens.org/index.php?option=com_content&view=article&id=62%3Ader-auschwitz-er-lass&catid=7&Itemid=36&limitstart=5

– Απλή ερώτηση λογικής.
Είναι πιθανό ΟΛΟΙ οι νεκροί, 451 (ή 465) να είναι ΟΛΟΙ μη Ελληνες,
και όλοι οι επιζώντες, 212 (ή 198), να είναι ΟΛΟΙ Ελληνες;

Ακόμη κι έτσι να είναι (εντελώς απίθανο στατιστικά), από τους «τουλάχιστον 221» αφαιρούμε τους 3, μένουν 218.
Μέχρι τους 212 (ή τους 198), πρέπει να υπήρξαν άλλοι 6 (ή 20 νεκροί) Ελληνες.

Αυτό λένε οι αριθμοί.
Κτγμ, είναι εντελώς αδύνατο οι επιζώντες να ήταν ΟΛΟΙ και ΜΟΝΟ Ελληνες.
Αλλωστε το κρεματόριο 4 αποδεκατίστηκε μέχρι ενός.
Αρα, πρέπει να είναι πολλοί παραπάνω από 9 (ή 23).

Κάπως έτσι πιστεύω εγώ έπρεπε να ξεκινήσει η Τομαή. Και όχι να αχρηστέψει την ιστορία (το γεγονός) με τις υπερβολές της και τους ατεκμηρίωτους ισχυρισμούς της.
Κι έτσι να την καταστήσει αναξιόπιστη, τελικά ή έστω με ‘κακή φήμη’.

Παρακάτω, υπάρχουν και πολλές άλλες πηγές που μπορούν να αξιοποιηθούν για να αποδοθούν τα πραγματικά γεγονότα (είμαστε σε φάση που τις συγκεντρώνουμε τώρα για να τις επεξεργαστούμε αργότερα, όλες μαζί). Πάντως υπάρχουν γύρω στις 4-5 σχετικές μαρτυρίες τις οποίες δεν είδα να αναφέρονται πουθενά. Στην Ελλάδα έχει κοιτάξει, άραγε, κανείς τις μαρτυρίες των SS Erber, Baretzki, Broch, Broad και των κρατουμένων Sternol, Eisenschmidt, Buki, Chasan, Beranovsky, Muller, Cohen (σίγουρα ο Λεον, ο πατέρας του Ζαν Κοέν) και το χειρόγραφο ενός Lewenthal που υπάρχει σε βιβλίο, το έχω δει.

Δεν μπορεί κανείς να φανταστεί πόσο πολύ έχει βοηθήσει το φιλμ στο να κερδηθούν συνειδήσεις. Πόσοι πολλοί άνθρωποι άρχισαν να συνειδητοποιούν την έννοια ‘Ελληνες Εβραίοι’ μέσω αυτού του συγκεκριμένου φιλμ. Επειδή έχουμε πρόσβαση στα μηνύματα εντός του ΥΤ, μέσα σε 4 χρόνια, πάνω από 1.200 άνθρωποι εξεδήλωσαν ενδιαφέρον να μάθουν περισσότερα για την ιστορία αυτή και για την αντιστασιακή δράση των Εβραίων και γενικότερα μετά για τα εβραϊκά ζητήματα. Και άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι τελικά οι Εβραίοι μπορεί και να μην είναι ‘τόσο ξένο σώμα’ στην ελληνική κοινωνία, όσο τους είχαν μάθει.

Το γεγονός λοιπόν είναι ότι το φιλμ παρά τα λάθη του είναι πολύ χρήσιμο.
Η κριτική εναντίον του δεν ήταν και η καλύτερη δυνατή, ούτε επιστημονικά, ούτε πολιτικά, ούτε ιστορικά, ούτε καν με την απλή λογική.
[Σ.Σ.: Για την κριτική εναντίον του φιλμ λέμε εδώ, κι όχι για την κριτική γενικότερα στην Τομαή]

Οσοι νοιάζονται πραγματικά, θα πρέπει να προσβλέπουν στο να βελτιωθεί το φιλμ και να ανοίξει η έρευνα περισσότερο, κι όχι να πεταχτεί στα σκουπίδια επειδή νομίζουν ότι το φιλμ είναι εθνικιστικό, αντισημιτικό ή … ναζιστικό (το ακούσαμε κι αυτό).
Ο Ζαν Κοέν, λ.χ., έσκυψε επάνω του με ενδιαφέρον και είπε μερικά πράγματα για το πως θα μπορούσε να αποδοθεί ακριβέστερα η ιστορία.

 

Περαιτέρω:

# Ο μοναδικός επιζών 50 χρόνια μετά μιλάει στο CBC το 1994:
http://www.cbc.ca/player/Digital+Archives/War+and+Conflict/Second+World+War/Life+After+Auschwitz/ID/1771755102/

# Αρθρο στα ΝΕΑ, Ελληνες Εβραίοι πίσω από τη μοναδική εξέγερση στο Άουσβιτς, κλικ εδώ

# Απόσπασμα από το βιβλίο του Primo Levi ‘Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος’, κλικ εδώ

# Werner Renz – Vernichtung und Uberleben, Der Aufstand des Sonderkommandos in Auschwitz-Birkenau, 1944

Click to access dossier-01_renz.pdf

# Auschwitz-Birkenau: The Revolt at Auschwitz-Birkenau (October 7, 1944)
http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/aurevolt.html

# Auschwitz II Birkenau Sonderkommando Testimony Clips

# Αρχίζοντας από αυτήν την φωτογραφία και πηγαίνοντας προς τα δεξιά, όλη η ιστορία της εξέγερσης, στην έκθεση με τίτλο ‘Polish military resistance movement at Auschwitz’ του Google Cultural Institute:
https://www.google.com/culturalinstitute/exhibit/gQgsxfhh?projectId=the-holocaust

---

 

Δείτε επίσης:

# Ολα τα άρθρα του ιστολογίου με θέμα το ‘Ολοκαύτωμα‘ και ‘Εβραίοι‘ και ‘Αντισημιτισμός‘

# «Το Ολοκαύτωμα δεν συνέβη ποτέ, αλλά ήταν φοβερό και οι Εβραίοι το άξιζαν!»: Οι αρνητές του Ολοκαυτώματος και η ταινία ‘Denial’ (2016)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2017/01/27/holocaust-denial/

# Οι δωσίλογοι δημοσιογράφοι της Θεσσαλονίκης – 1942: «Αρκετά εβραϊκά όντα έμειναν στον τόπο» – 1943: «Αι ελληνικαί γεννεαί θα εορτάσουν όταν αποκαθαρθή η γάγγραινα με τους κίτρινους αστέρας» (Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, το ‘Μαύρο Σάββατο’ της 11ης Ιουλίου 1942)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/01/13/mavro-sabbato/

# Δύο μαζικές εκτελέσεις Ελλήνων Εβραίων στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη, πριν ή παράλληλα με το Ολοκαύτωμα
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/12/29/dyo-mazikes-ekteleseis-katexomeni-thessaloniki/

# Ιστορίες επιβίωσης από το Ολοκαύτωμα: Τρεις Εβραίοι αντιστασιακοί στο αεροδρόμιο Τατοΐου: Κάρολος Μορντόχ, Νικ Μενασέ, Σαμ Πεσάχ
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/08/08/mordoch-menase-pessach-three-jews-in-the-resistance/

# «Είμαστε όλοι Εβραίοι»: Ο Αμερικανός επιλοχίας που έσωσε όλους τους στρατιώτες του, Εβραίους και μη Εβραίους, με μία φράση
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/01/27/roddie-edmonds-we-are-all-jews/

# Ο ‘φυλετικός σκουπιδοτενεκές’, το ανεκπλήρωτο όνειρο του Heinrich Himmler για τα παιδιά των Πολωνών και τα γκέτο για τον ‘εβραϊκό βάκιλο’
https://xyzcontagion.wordpress.com/2017/04/29/himmler-poles-jewish-ghetto-lodz-henryk-ross/

# Γνωρίζει η Εκκλησία της Ελλάδας ότι η Αποστολική Διακονία συνεργάζεται εμπορικά με την αποκρυφιστική, συνωμοσιολογική και αντισημιτική ‘Ελεύθερη Ωρα’;;;
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/12/27/apostoliki-diakonia-eleftheri-ora/

# Η έκθεση του State Department για τις θρησκευτικές ελευθερίες 2015: Πολλά περιστατικά αντισημιτισμού, ισλαμοφοβίας, ρητορικής μίσους και διακρίσεων λόγω θρησκείας: Δύο γεγονότα που είχε αναδείξει το XYZ Contagion
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/08/13/state-department-religious-freedom-report-2015-two-xyzcontagion-incidents/

# Η ναζιστική τρομοκρατική οργάνωση Combat 18 Hellas διαφημίζει ανενόχλητη τα εγκλήματά της, όπως εμπρησμούς και βεβηλώσεις νεκροταφείων, συχνά σε συνεργασία με τους ΑΜΕ (Ανένταχτοι Μαιάνδριοι Εθνικιστές)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/10/22/combat-18-anentaxtoi-mpogiatzides/

# Δικογραφία για τη ναζιστική τρομοκρατική οργάνωση Combat 18 Hellas και τους ΑΜΕ (Ανένταχτοι Μαιάνδριοι Εθνικιστές) μετά από δημοσίευμα του XYZ Contagion και καταγγελία του ΕΠΣΕ – Η ερώτηση στη Βουλή και οι απαντήσεις δύο υπουργείων
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/11/22/dikografia-combat18-ame/

# Ελληνες ευρωβουλευτές καταγγέλλουν Μέρκελ και Ολάντ σαν συνωμότες και ενεργούμενα του σχεδίου από τα ‘Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών’ μέσα από την Ευρωβουλή στο Στρασβούργο
https://xyzcontagion.wordpress.com/2015/10/10/xa-protokolla-sofon-sion-synadinos/

# Χρυσαυγίτες εγκωμιάζουν γενοκτονίες και ρατσιστικές σφαγές και υπόσχονται «Noz, zica, Srebrenica» («Μαχαίρι, Σύρμα, Σρεμπρένιτσα»)’: Ποιοι είναι οι Σέρβοι νεοναζί επισκέπτες της οργάνωσης;;;
https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/03/25/golden-dawn-hymn-noz-zica-srebrenica/

# Ναζιστική Οργάνωσις Αθηνών (ΝΟΑ), μια αντισημιτική οργάνωση, παράρτημα της Κου Κλουξ Κλαν στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1960, που έκανε επιθέσεις σε εβραϊκούς στόχους και ‘προειδοποιούσε’ για «ιουδαϊκά σχέδια».
https://xyzcontagion.wordpress.com/2017/02/27/nazistiki-organosi-athinon-noa/

# Σκηνή Δεύτερη #02: Ιούλιος 1964, ΕΚΟΦ, Εβραϊκή Συναγωγή, Παγκράτι (Από τις Εννιά συν μία άγνωστες ακτινογραφίες του ναζιστικού ζόμπι)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/10/02/skini-02/

# Από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας, Ιωάννινα, 25 Μαρτίου 1944, όλη η σειρά των 19 φωτογραφιών
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/05/25/ioannina-ebraioi/

# ‘Καλή αντάμωσιν, Φιλιά εις τα παιδιά’, το τελευταίο σημείωμα του πατέρα, 02/04/1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2013/03/07/filia-eis-ta-paidia-simeioma-patera/

# Πλαστές ταυτότητες που έσωσαν ζωές, στην κατεχόμενη Αθήνα (Συνεργασία του ιστολογίου μας με τα ‘Ενθέματα’ της κυριακάτικης ‘Αυγής’, 2012-01-29)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/01/29/synergasia-me-enthemata-ebraioi-athinas/

# Ελληνική ποιητική ανθολογία για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ελλάδας (έκδοση του περιοδικού του ΚΙΣ ‘Χρονικά’, 2006)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/05/27/anthologia-poiimata-olokaytoma/

# Yad Vashem – Οι Ελληνες Δίκαιοι των Εθνών: 328 ονόματα Greek Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem [έως την 01 Ιανουαρίου 2016]
http://wp.me/p1k8qz-5j

# Μωυσής Μιχαήλ Μπουρλάς (1918-2011) – ‘Ελληνας, Εβραίος και αριστερός’, ο ‘Βύρων’ του ΕΛΑΣ
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/03/19/moysis-mpourlas-1918-2011/

# Αννα Μαρία Δρουμπούκη – Η θεσμική μνήμη του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα (Αρθρο στο περιοδικό Books’ Journal 2012-11-ΝΟΕ ΤΧ#025)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/11/03/anna-maria-droumpouki-mnimi-olokaftoma-books-journal/

# Ντοκιμαντέρ – Η άγνωστη εξέγερση των Ελλήνων Εβραίων στο Αουσβιτς τον Οκτώβριο του 1944
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/05/12/ntokimanter-agnosti-eksegersi-ellines-ebraioi/

# Δημήτρης Ψαρράς – Η εξίσωση του μίσους (άρθρο στην ‘Ελευθεροτυπία’ 2011-06-23)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/06/23/dimitris-psarras-exisosi-tou-misous/

# ‘Το ολοκαύτωμα στα Βαλκάνια’, ένας νέος αξιόλογος συλλογικός τόμος
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/05/06/olokaytoma-sta-balkania-syllogikos-tomos/

# Χάγκεν Φλάισερ – Εφτασε η ώρα της πνευματικής αντεπίθεσης (συνέντευξη στην ΑΥΓΗ 2012-05-27)
https://xyzcontagion.wordpress.com/2012/05/27/hagen-fleischer-synentefxi-avgi/

# Στατιστική του περιοδικού Τύπου (εφημερίδων) στην πολυγλωσσική Θεσσαλονίκη του 19ου και αρχών του 20ου αιώνα
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/04/04/statistiki-typou-thessaloniki/

# Μίκης Θεοδωράκης: Να διευκρινίσω ένα πράγμα, ότι είμαι αντισημίτης
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/02/08/mikis-theodorakis-eimai-antisimitis/

# Δημήτρης Ψαρράς – Σπίθα, Τιμή, Χρυσή Αυγή;
http://x2t.com/spitha-timi-xa

# Ενα εγχειρίδιο αντίδοτο στην ακροδεξιά προπαγάνδα: Η νέα έκδοση ‘Ας μιλήσουμε καθαρά για την ακροδεξιά’ του Κωστή Παπαϊωάννου
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/11/27/papaioannou-as-milisoume-gia-akrodexia/

# Η εισαγωγή-προοίμιο: Εκατό χρόνια φασιστικές οργανώσεις: Μικρή συμβολή στην περιοδολόγηση + Κάποιες σκέψεις για τις αιτίες της εκτίναξης της Χρυσής Αυγής
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/05/16/fasistikes-orgs-100-xronia/

# Το καινούριο βιβλίο του Umberto Eco – Το κοιμητήριο της Πράγας
https://xyzcontagion.wordpress.com/2011/04/14/umberto-eco-to-koimitirio-tis-pragas/

# Η Χρυσή Αυγή, το φασιστικό κρατικοπαρακράτος και οι κρυφές χρηματοδοτήσεις: Νέα στοιχεία – Εννιά συν μία άγνωστες σκηνές από την ιστορία της ελληνικής ακροδεξιάς που ρίχνουν φως στην άγνωστη Χρυσή Αυγή – Μια ακτινογραφία της μεταμφίεσης του ναζιστικού ζόμπι [Σειρά άρθρων: Χρυσή αυγή: Οσα θέλει να κρατήσει κρυφά #04]
https://xyzcontagion.wordpress.com/2014/10/11/kryfa-04-parakratos-nazistiko-zombi/

 

# Πλατεία Ελευθερίας, Θεσσαλονίκη, Ιούλιος 1942:

Αυτές οι πινακίδες εμφανίστηκαν σε εβραϊκά καταστήματα ήδη από τις 21 Απριλίου του 1941, μόλις 12 ημέρες μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης απ’ τους Γερμανούς.

Θεσσαλονίκη, 11 Ιουλίου 1942, το «Μαύρο Σάββατο», Πλατεία Ελευθερίας. Εβραίοι άνδρες από την περιοχή του λιμανιού συγκεντρώνονται και προορίζονται να σταλθούν για καταναγκαστική εργασία.

Ο Ανδρέας Ασσαέλ, συλλέκτης φωτογραφιών πολέμου και απόγονος επιζώντων, ανακάλυψε σε ένα παζάρι παλαιών ειδών το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Γερμανού στρατιώτη Βέρνερ Ράνγκε

Ο Ανδρέας Ασσαέλ, συλλέκτης φωτογραφιών πολέμου και απόγονος επιζώντων, ανακάλυψε σε ένα παζάρι παλαιών ειδών το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Γερμανού στρατιώτη Βέρνερ Ράνγκε

Πλατεία Αριστοτέλους, λίγες μέρες μετά. Εβραίοι με τα μπογαλάκια τους έτοιμοι προς αποστολή σε καταναγκαστικά έργα. Ο Ανδρέας Ασσαέλ, συλλέκτης φωτογραφιών πολέμου και απόγονος επιζώντων, ανακάλυψε σε ένα παζάρι παλαιών ειδών το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Γερμανού στρατιώτη Βέρνερ Ράνγκε

Ο Ανδρέας Ασσαέλ, συλλέκτης φωτογραφιών πολέμου και απόγονος επιζώντων, ανακάλυψε σε ένα παζάρι παλαιών ειδών το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Γερμανού στρατιώτη Βέρνερ Ράνγκε

Ο Ανδρέας Ασσαέλ, συλλέκτης φωτογραφιών πολέμου και απόγονος επιζώντων, ανακάλυψε σε ένα παζάρι παλαιών ειδών το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Γερμανού στρατιώτη Βέρνερ Ράνγκε

Ο Ανδρέας Ασσαέλ, συλλέκτης φωτογραφιών πολέμου και απόγονος επιζώντων, ανακάλυψε σε ένα παζάρι παλαιών ειδών το σπάνιο φωτογραφικό αρχείο του Γερμανού στρατιώτη Βέρνερ Ράνγκε

Από γερμανική προπαγανδιστική έκδοση: Πλατεία Ελευθερίας, 11/07/1942, Εβραίοι σε σκληρά και απάνθρωπα γυμνάσια.

Από γερμανική προπαγανδιστική έκδοση: Πλατεία Ελευθερίας, 11/07/1942, Εβραίοι σε σκληρά και απάνθρωπα γυμνάσια.

 

---

 

# Ιωάννινα, 25 Μαρτίου 1944:

 

• Εθνική Αντίσταση
• Εις μνήμην
• Ιστορία
• Κατοχή
• Κινηματογράφος
• Μειονότητες
• Ντοκουμέντα
• Τέχνες και πολιτισμός