Ο κόσμος σε 360 μοίρες. Το μοναδικό '0% Lies & Errors Free' website. Στιγμές και όψεις της ελληνικής (και όχι μόνο) δημόσιας πραγματικότητας από ένα ιστολόγιο που αγαπάει την έρευνα. Επειδή η αλήθεια είναι μεταδοτική.
Ντοκουμέντο #05: Επίσημες καταθέσεις στη Χάγη και νέα τεκμήρια για το έγκλημα της καταστροφής του μιναρέ από μικτά τμήματα του 10ου Αποσπάσματος Σαμποτάζ και μελών της ΕΕΦ (Από τη σειρά ‘Νέα αποκλειστικά στοιχεία: Τι άλλο έκαναν οι Ελληνες εθελοντές στη Σρεμπρένιτσα’)
Οσοι τυχόν θέλουν να ενημερωθούν για τις εξελίξεις ή έχουν χάσει επεισόδια από τις δημοσιεύσεις μας μετά τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 2015, στην εισαγωγή από το πρώτο δημοσίευμα αυτής της σειράς (‘Η μαρτυρία του αστυνομικού που είδε στα χέρια των εθελοντών τις φωτογραφίες με τους σφαγμένους μουσουλμάνους’) θα μάθουν όσα χρειάζονται. Το προηγούμενο και το επόμενο δημοσίευμα-ντοκουμέντο βρίσκεται (ή θα βρίσκεται) αντίστοιχα αριστερά και δεξιά επάνω από τον τίτλο της ανάρτησης.
Για γρήγορη πρόσβαση, ολόκληρη η νέα αυτή σειρά σε αντίστροφη χρονολογική ταξινόμηση (πρώτα τα νεότερα), κάτω από την κατηγορία ‘Τι άλλο έκαναν οι Ελληνες εθελοντές στη Σρεμπρένιτσα‘. Στο τέλος του κειμένου, υπάρχουν links για όλες τις σχετικές μας έρευνες, νέες και παλαιότερες, και όλα τα κείμενα σχετικά με την σφαγή στη Σρεμπρένιτσα, τα γεγονότα στη Γιουγκοσλαβία και, φυσικά, την ελληνική εμπλοκή.
Το σημερινό report έχει τίτλο:
Ντοκουμέντο #05: Επίσημες καταθέσεις στη Χάγη και νέα τεκμήρια για το έγκλημα της καταστροφής του μιναρέ από μικτά τμήματα του 10ου Αποσπάσματος Σαμποτάζ και μελών της ΕΕΦ
Η καταστροφή της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς και των σχετικών μνημείων (‘Destruction of the cultural and religious heritage’) αποτελεί έγκλημα πολέμου. Οπως είχαμε υπογραμμίσει στο υποκεφάλαιο ‘Μια υποσημείωση νομικού χαρακτήρα’ στο Β’ Μέρος, «η επίθεση εναντίον ιστορικών μνημείων και πολιτιστικών ή θρησκευτικών κτιρίων, όπως για παράδειγμα η καταστροφή του μιναρέ και του τζαμιού είναι έγκλημα πολέμου», σύμφωνα με την 4η σύμβαση της Χάγης του 1907, τις συμβάσεις της Γενεύης του 1949, το πρώτο Συμπληρωματικό Πρωτόκολλο του 1977 και το άρθρο 8 του Καταστατικού του ΔΠΔ, που επικύρωσε η Ελλάδα με το νόμο 3003/2002, ΦΕΚ Α’ 75/8-4-2002.
[Σ.Σ.: Δείτε σχετικά:
– Ο ορισμός σχετικά με το ποια εγκλήματα αποτελούν γενοκτονία, (‘The international legal definition of the crime of genocide, Articles II and III of the 1948 Convention on the Prevention and Punishment of Genocide’), εδώ,
– Η συγκεκριμενοποίηση των χαρακτηριστικών στοιχείων για να ονομαστεί ένα γεγονός ‘γενοκτονία’ (‘Elements of the Crime of Genocide From the Report of the Preparatory Commission for the International Criminal Court‘, 06/07/2000), εδώ,
– Και ειδικά για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ‘The Bonn Declaration’, International Congress for the Documentation of Genocide in Bosnia, 04/09/1995, εδώ].
Είναι γεγονός πως στις αρχές του Δεκεμβρίου του 1992, με το ψήφισμα A/RES/47/121, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών είχε κατηγορηματικά χαρακτηρίσει την εθνοκάθαρση στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη με τη λέξη ‘γενοκτονία‘ («in pursuit of the abhorrent policy of ‘ethnic cleansing’, which is a form of genocide») http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r121.htm
Επίσης, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ο Ειδικός Εισηγητής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Tadeusz Mazowiecki, όπως και η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, στις εκθέσεις τους προσδιόρισαν με ακρίβεια, ως θεμελιώδες στοιχείο της εθνοκάθαρσης, την σκόπιμη και μεθοδική στοχοποίηση των ιστορικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών δομών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Οι εσκεμμένες και προμελετημένες επιθέσεις και η εκ προθέσεως καταστροφή της πολιτιστικής και θρησκευτικής παρουσίας είχαν χαρακτηριστεί και ταξινομηθεί τότε από μεγάλο αριθμό διεθνών οργανισμών ως «εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας». Μάλιστα, αυτή η καταγραφή των καταστροφών ήταν, -ανάμεσα σε άλλες σοβαρές παραβιάσεις των Συνθηκών της Γενεύης και των άλλων νόμων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου- και ένας από τους θεμελιώδεις λόγους για τους οποίους αποφασίστηκε η δημιουργία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία από τα Ηνωμένα Εθνη το 1993. Εδώ μια πολύ καλή ανάλυση για τα εγκλήματα πολέμου με στόχο την πολιτιστική κληρονομιά, ‘Cultural Property and Historical Monuments’ από την ιστοσελίδα Crimes of War. http://www.crimesofwar.org/a-z-guide/cultural-property-and-historical-monuments/
Πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2016, διαβάσαμε στην επίσημη ιστοσελίδα των Ηνωμένων Εθνών ότι η UNESCO και ολόκληρος ο οργανισμός ενώνουν τις δυνάμεις τους με εκείνες του Διεθνούς Δικαστηρίου ICC με σκοπό την τιμωρία των δραστών τέτοιων εγκλημάτων και τον καταλογισμό τους σαν εγκλήματα πολέμου («The United Nations cultural agency and International Criminal Court (ICC) are working together in the fight against impunity for deliberate destruction of cultural heritage, which could constitute a war crime»). Αφορμή ήταν η πρώτη τέτοια δίκη, για μια υπόθεση καταστροφής πολιτιστικών μνημείων στο Μάλι της Αφρικής, η είδηση εδώ.
Μάλιστα, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τα εγκλήματα στην πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) αφιέρωσε ένα από τα ετήσια ντοκιμαντέρ του σε αυτό ακριβώς το θέμα, ‘Crimes against Cultural Heritage‘, Απρίλιος 2016:
Στην περίπτωση του γιουγκοσλαβικού πολέμου σε τέσσερις φάσεις (κατά της Σλοβενίας, της Κροατίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και του Κοσόβου), που οργάνωσε η σερβική εθνικιστική κλίκα του φασιστικού καθεστώτος Μιλόσεβιτς-Κάρατζιτς-Μλάντιτς-Σέσελι-συζύγου Μιλόσεβιτς, είδαμε την πτώση και την ντροπή σε μία ακόμη ουμανιστική κληρονομιά που πρωτοξεκίνησε το 1863 στον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Αυτή η πανανθρώπινη σύμβαση έλεγε ότι σε καμία περίπτωση δεν στοχοποιούνται αρχαιολογικοί χώροι, εκκλησίες και τόποι λατρείας, μουσεία, βιβλιοθήκες, χειρόγραφα, αρχιτεκτονικοί θησαυροί, επιστημονικές συλλογές και συλλογές τέχνης -ούτε καν μπορούν τα κτίρια αυτά να χρησιμοποιηθούν σαν λ.χ. κέντρα διοίκησης. Αυτές οι πανανθρώπινες συμβάσεις δεν αξιολογήθηκαν τελικά σαν κάτι σημαντικό από τους εμπολέμους· προείχε η καταστροφή αυτών των κτιρίων, και όχι μόνο για συμβολικούς λόγους: Σου καταστρέφω το τζαμί ή την εκκλησία, πολύ συχνά και το νεκροταφείο, έτσι ώστε να μην έχεις κανέναν απολύτως λόγο για να επιστρέψεις κάποτε.
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα που έμεινε στην Ιστορία και ορισμένοι το θυμήθηκαν πρόσφατα με τις καταστροφές στην Παλμύρα, ήταν η καταστροφή της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Σαράγεβο, της Vijecnica, ή αλλιώς του Δημαρχείου του Σαράγεβο, κτίσμα του 19ου αιώνα, δηλαδή της εποχής της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Καταστράφηκε με εμπρηστικά βλήματα τη νύχτα της 25ης προς 26η Αυγούστου του 1992 από το σερβικό πυροβολικό που πολιορκούσε το Σαράγεβο από τους γύρω λόφους. Η φωτιά μαινόταν επί τρεις ημέρες. Φιλοξενούσε σπάνια χειρόγραφα και παλαίτυπα και μια μοναδική συλλογή με εκδόσεις, ορισμένες από τα μέσα του 19ου αιώνα, μεταξύ των οποίων και 1,5 εκατομμύριο τόμους και πάνω από 155.000 σπάνια βιβλία και χειρόγραφα. Το μνημείο κάηκε ολοσχερώς και μαζί και ό,τι φιλοξενούσε στα ράφια του. Οταν ορισμένοι πολίτες και βιβλιοθηκονόμοι προσπάθησαν να σώσουν κάποια βιβλία, ενώ βάλλονταν από πυρά ελεύθερων σκοπευτών, τουλάχιστον ένα άτομο έχασε τη ζωή του στην προσπάθεια.
Το χειρότερο, ίσως, παράδειγμα ήταν η γέφυρα των 540 ετών του Μόσταρ, η Stari Most (Η Παλιά Γέφυρα). Είχε πληγεί το 1992 από το σερβικό πυροβολικό. Καταστράφηκε πλήρως το Νοέμβριο του 1993 από Κροάτες της Βοσνίας, η ηγεσία των οποίων καταδικάστηκε σε πολύχρονες ποινές για το έγκλημα αυτό, όπως ο στρατηγός του HVO και αργότερα υφυπουργός Αμυνας της Κροατίας Slobodan Praljak που είχε δηλώσει «αυτές οι πέτρες δεν έχουν καμία αξία». Μέχρι το 1993, η Παλιά Γέφυρα ένωνε τους λαούς. Οταν ξαναφτιάχτηκε το 2004, η πόλη ήταν πλέον χωρισμένη σε κροατικό και μουσουλμανικό τομέα, και οι κάτοικοι της μιας πλευράς ποτέ δεν πήγαιναν στην άλλη.
Ετσι, σε όλες τις σημαντικές δίκες στο ΔΠΔΧΓ, το δικαστήριο αφιερώνει κάποιες συνεδριάσεις σε αυτήν την πτυχή, και σε κάθε υπόθεση καλούνται να καταθέσουν ειδικοί. Ενας συγκεκριμένος εξειδικευμένος εμπειρογνώμονας, ο καθηγητής Andras Riedlmayer, συνεργάτης του Harvard και του MIT, και ειδικός στα οθωμανικά μνημεία και στα κτίσματα των μεσαιωνικών χρόνων της βαλκανικής χερσονήσου, σε κάθε δίκη καταθέτει την αναφορά και τα πορίσματα από την κάθε φορά επικαιροποιημένη version της έρευνάς του με τίτλο ‘Destruction of Cultural Heritage in BiH, A post-war survey of destruction of non-Serb cultural heritage during the 1992-1995 war‘. Πρόκειται για τιτάνιο έργο: Ο καθηγητής αυτός περιηγείται εδώ και δεκαετίες σε όλόκληρη την πρώην Γιουγκοσλαβία, και ειδικότερα στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη, και καταγράφει λεπτομερώς όλα τα μνημεία, ενώ παράλληλα κάνει δουλειά ντετέκτιβ για να βρει στοιχεία σχετικά με την καταστροφή τους. Συλλέγει μαρτυρίες, ανοίγει στρατιωτικά αρχεία, βρίσκει δημοσιογράφους που έχουν φωτογραφήσει τα μνημεία και εξετάζει το οπτικό υλικό τους, και φυσικά, κάνει επιτόπου αυτοψίες. Με αυτόν τον τεράστιο όγκο αφοσιωμένης δουλειάς, έχει δημιουργηθεί πλέον μια τεράστια Βάση Δεδομένων που περιέχει άπειρες πληροφορίες. Σε μια πολύ σημαντική κατάθεσή του το 2006 ενώπιον του ανώτερου Διεθνούς Δικαστηρίου International Court of Justice (ICJ), στην υπόθεση ‘Βοσνία-Ερζεγοβίνη εναντίον Σερβίας-Μαυροβουνίου’ για την τεκμηρίωση του εγκλήματος της γενοκτονίας, δήλωσε πως, σύμφωνα με τις αυτοψίες του, στις σερβοκρατούμενες περιοχές της Β-Ε δεν υπήρχε ούτε ένα ισλαμικό κτίσμα λατρείας που να μην είχε υποστεί καταστροφές, και ότι σε 26 δήμους, τους οποίους εξέτασε, καταμέτρησε γύρω στα 1.000 γκρεμισμένα τζαμιά και μιναρέδες και γύρω στις 300 κατεστραμμένες καθολικές εκκλησίες και μοναστήρια. Οι αριθμοί στα τέλη του 2015 έχουν αυξηθεί σε 1.200 τζαμιά και 380 εκκλησίες και μοναστήρια. Ιδιαίτερη σημασία έχει η στατιστική καταγραφή των μιναρέδων στο 70% της Β-Ε το οποίο βρισκόταν υπό σερβικό έλεγχο την περίοδο 1991-1995, μέχρι την υπογραφή της συμφωνίας του Dayton, δηλαδή (η οποία μάλιστα στο παράρτημα 8 μεριμνούσε για την ανακατασκευή των κατεστραμμένων μνημείων): Σε αυτό το 70% της χώρας, καταστράφηκαν όλοι οι μιναρέδες, με την εξαίρεση μόνο ενός, στο χωριό Baljvine, στην περιοχή Mirkonjic Grad, όπου οι Σερβοβόσνιοι χωρικοί προστάτευσαν ενεργά τους μουσουλμάνους γείτονές τους και το τζαμί τους. Δείτε το υποδειγματικό ελπιδοφόρο ντοκιμαντέρ του BIRN BiH TV Justice με τίτλο ‘Baljvine – The village where there was never been a war’, εδώ.
Επίσης, 100 ορθόδοξες εκκλησίες έχουν υποστεί ζημιές, κυρίως στο Κόσοβο, κι ο μικρός αυτός αριθμός είναι λογικός διότι οι Σέρβοι δεν αντιμετώπισαν εισβολείς στο δικό τους έδαφος, συνεπώς οι θρησκευτικοί τους χώροι δεν υπέστησαν μεγάλες ζημιές. Ολα τα κατεδαφισμένα τζαμιά μετατράπηκαν σε χώρους στάθμευσης, πάρκα, γήπεδα, χλοοτάπητες ή σε χώρους υγειονομικής ταφής και χωματερές.
Την τελευταία φορά που ο Riedlmayer πήγε στη Χάγη ήταν τον Απρίλιο του 2013 για να καταθέσει στη δίκη Μλάντιτς, σχετικά και με την τύχη των πολιτιστικών μνημείων της Σρεμπρένιτσα. https://iwpr.net/global-voices/mladic-trial-witness-wartime-desecrations-bosnia
«Riedlmayer identified the remnants of a mosque in the town of Srebrenica from two photographs, the first taken by Amnesty International researchers in March 1995 and the second by the witness himself in July 2002.
In the first photo, he noted, ‘you can see the blasted minaret… and you can see the building is simply gone. It used to be several stories high. The roof has landed on top of the foundation.‘
In the second photo, from 2002, ‘the site is empty. There is a ritual deposit of garbage at the site.‘
‘Why do you call that a ritual deposit of garbage?‘ the prosecutor asked.
‘Because we are in the centre of Srebrenica in the main market square and the garbage is at the site of the mosque. It doesn’t strike me as [the] logical place for a town dump,‘ Riedlmayer said.
He said rubbish was often found in locations where mosques had been damaged or destroyed, including at the Kukavica mosque in the eastern town of Foca. Riedlmayer said he had analysed photographs showing heaps of trash at the Foca site, including what he identified as a pig’s skull».
«Στις 11 Ιουλίου 1995, και τα πέντε τζαμιά στη Σρεμπρένιτσα ήταν όρθια. Με την επιδρομή των Σέρβων, στις 17 του μηνός δεν υπήρχε ούτε ένα όρθιο, όλα είχαν κατεδαφιστεί».
Ασφαλώς, (πρέπει να) μας ενδιαφέρει η κατάθεσή του ειδικού, ειδικά αφού λόγω των 7+1 αδιαμφισβήτητων στοιχείων που είχαμε παραθέσει στο υποκεφάλαιο ‘Ερωτήματα (όχι μόνο για τη συνείδησή μας)’ στο Β’ Μέρος, είχαμε αποδείξει την ευθύνη των Ελλήνων της ΕΕΦ στην καταστροφή του μιναρέ του τζαμιού που ονομάζεται ‘Bijela dzamija‘ (‘Λευκό Τζαμί’) και είναι γνωστό και ως ‘Hadzi Skender-begova dzamija’.
Από αυτήν την κατάθεση-αναφορά, απομονώνουμε τα σημεία με ελληνικό ενδιαφέρον, δηλαδή τα σημεία 49, 95 και 96, τα οποία βρίσκονται στις σελίδες 25 και 39 στην αγγλική έκδοση (ή 62 και 76 στην σερβική έκδοση).
Η κατάθεση του ειδικού Andras Riedlmayer στη δίκη Μλάντιτς, ‘Expert testimony in Mladic trial’, Απρίλιος 2013. Οι γουρουνοκεφαλές δεν είναι τυχαίο γεγονός. Οπως και στην Ελλάδα του 2016, που λόγω της προσφυγικής κρίσης έχουν πολλαπλασιαστεί τα σχετικά περιστατικά, έτσι και στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη και στο Κόσοβο της δεκαετίας του 1990, η προσβολή και η εχθρική πράξη με τις γουρουνοκεφαλές είχε συγκεκριμένο αποδέκτη και συγκεκριμένο αυτουργό. Δεν ήταν καθόλου τυχαίο το γεγονός πως μέχρι το 1991 τα τζαμιά, οι συναγωγές και οι καθολικές και ορθόδοξες εκκλησίες χτίζονταν πολύ κοντά η μία στην άλλη. Η αρχιτεκτονική διαρρύθμιση ήταν εσκεμμένη και αποτελούσε πολιτική πράξη. Σύμφωνα με τον καθηγητή Riedlmayer «οι άνθρωποι που δεν αντέχουν ο ένας τον άλλο, δεν θα χτίσουν τα σπίτια τους και τα πιο σημαντικά θρησκευτικά και κοσμικά μνημεία τους στη σκιά των σπιτιών και των μνημείων των άλλων. Η μακρά παράδοση των κοινοτήτων της Β-Ε να χτίζουν τα θρησκευτικά τους μνημεία πολύ κοντά το ένα στο άλλο ήταν αποτέλεσμα της κουλτούρας συμβίωσης και ανοχής στο διαφορετικό της πολυεθνικής Β-Ε. Η σκόπιμη και βίαια διακοπή της παράδοσης αυτής το 1991 και σε όλη τη διάρκεια του πολέμου 1992-1995 και η εσκεμμένη, συστηματική και εκτεταμένη καταστροφή ήταν αποτέλεσμα της στοχοποίησης αυτής ακριβώς της συμβίωσης με σκοπό να εξαφανίσει την πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά των στοχευμένων κοινοτήτων».
Από τα δύο τελευταία μαθαίνουμε ότι στα αρχεία με τα τεκμήρια από τις δίκες της Χάγης και στην σχετική Βάση Δεδομένων που αναφέραμε προηγουμένως υπάρχει οπτικό υλικό από τις ημέρες της καταστροφής του μιναρέ της Σρεμπρένιτσα, ακριβώς όταν η ΕΕΦ και το 10ο Απόσπασμα Σαμποτάζ επιδίδονταν στο θεάρεστο ορθόδοξο έργο του γκρεμίσματος του. Συγκεκριμένα, ο καθηγητής Riedlmayer λέει ότι βρήκε τον Σέρβο φωτορεπόρτερ Dordo Vukoje του περιοδικού ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, το οποίο στο τεύχος #129, της 31/07/1995 είχε δημοσιεύσει (σε μεγάλη αντίθεση με το κλίμα που κυριαρχούσε τότε στα σερβικά ΜΜΕ) φωτογραφίες και δύο άρθρα δικά του και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric με θέμα την έρημη πόλη Σρεμπρένιτσα, την οποία είχαν επισκεφτεί στις 19/07/1995, και τον καταστραμμένο μιναρέ. Τα άρθρα είχαν τους εξής τίτλους [Cover title]: Na licu mesta: Grad duhova [On the spot: A ghost town]; [Title]: Eksklusivno: Srebrenica: ‘Povratak Nemanjicima’ [Exclusive: Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’]’ και μπορείτε να τα δείτε παρακάτω. Ο φωτορεπόρτερ έδωσε κατάθεση στον καθηγητή, και όλα μαζί αυτά τα στοιχεία υπάρχουν στη Βάση Δεδομένων με κωδικούς ERN 0706-6013, ERN 0706-6047, ERN 0706-6048, ERN 0706-6051, ERN 0684-0916 και ERN 0684-0919 ή ‘item 28807’ στην Βάση Δεδομένων των τεκμηρίων του ICTY.
«[p. 10] […] We approach a half-destroyed mosque (see photo). The minaret is broken
in half and turned into chunks of concrete. We find out that the mosque was blown up
a few hours earlier, which is why there is so much shattered glass, rebar and bricks on
the street. The soldiers warn us and tell us to move away because they are in the midst
of placing the explosives to finish up the destruction. The photo reporter of ‘Srpska
Rec’ [Dordo Vukoje] manages to stealthily take a photo of the mosque from the car,
just before [the mosque] is blown up. While returning to Belgrade, we listen in the car
to the news on the Serb radio [broadcast] from Pale. The announcer, in an ecstatic
voice, promises that «Serb Srebrenica will once again shine as in the era of the
Nemanjids [medieval rulers of Serbia]». This may be! However, Srebrenica and all of
Bosnia have without any doubt already been brought back to the Middle Ages».
– Πηγή: Περιοδικό Srpska Rec (Belgrade), no. #129, 31/07/1995: [Cover title]: Na licu mesta:
Grad duhova [On the spot: A ghost town]; [Title]: Eksklusivno: Srebrenica: ‘Povratak
Nemanjicima’ [Exclusive: Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’], p. 10. Author: Aleksandar Cotric; photographer: Dordo Vukoje (ERN 0706-6048 to 0706-6051).
Statement by Dordo Vukoje, 13/09/2012 ERN 0684-0916 to 0684-0919.
On the spot: A ghost town, Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’, Περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric.
On the spot: A ghost town, Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’, Περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric.
On the spot: A ghost town, Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’, Περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric.
On the spot: A ghost town, Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’, Περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric.
On the spot: A ghost town, Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’, Περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric.
On the spot: A ghost town, Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’, Περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric.
ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ: On the spot: A ghost town, Srebrenica: ‘Return to the Nemanjids’, Περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric.
Ο δεύτερος δημοσιογράφος τον οποίο αναζήτησε ο Riedlmayer ήταν ο Zoran Petrovic, ο οποίος είχε κάνει λήψεις με κάμερα στον πεσμένο μιναρέ. Το βίντεο και η κατάθεση του Σέρβου δημοσιογράφου βρίσκονται στα τεκμήρια με τους κωδικούς ERN 0706-5968 έως ERN 0706-6007 και ERN 0706-6054 έως ERN 0706-6058. Κατορθώσαμε, με πολύ κόπο, είν’ η αλήθεια, και βρήκαμε όλα αυτά τα τεκμήρια, και τα παραθέτουμε στη συνέχεια.
Από το σημείο 49 της έκθεσης Riedlmayer μαθαίνουμε κάτι επίσης ενδιαφέρον που ίσως και να εξηγεί κι εκείνη την φωτογραφία με τα μέλη της ΕΕΦ να κάνουν αηδιαστικά αστεία με μια γουρουνοκεφαλή.
Λέει ότι πολύ συχνά στις αυτοψίες του στα γκρεμισμένα μνημεία βλέπει να εναποθέτουν σκουπίδια, μπάζα και άλλα άχρηστα πράγματα στα κτίσματα που κάποτε ήταν τζαμιά και ισλαμικοί χώροι λατρείας, και μεταξύ των σκουπιδιών, συχνά βλέπει και γουρουνοκεφαλές. Ολα αυτά, αφού βέβαια τα τζαμιά έχουν ληστευθεί και λεηλατηθεί.
Σρεμπρένιτσα, Βοσνία, αμέσως μετά την πτώση της πόλης. Μέλη της ΕΕΦ διασκεδάζουν κάνοντας πλάκα με ένα κεφάλι γουρουνιού (ύψιστη προσβολή για κάποιον πιστό της ισλαμικής θρησκείας), σε μια πόλη άδεια με τους Μουσουλμάνους κατοίκους της δολοφονημένους ή διωγμένους.
Μάλιστα, πρόσφατα (Αύγουστος 2015) διαβάσαμε ότι στη δίκη Μλάντιτς κατέθεσε επί διήμερο ένας πρώην επιτελής του, ο διοικητής Πυροβολικού του Πρώτου Σώματος Στρατού της Κράινα (First Krajina Corps), ο Dragan Gojkovic. Στην σχετική ερώτηση του εισαγγελέα για την καταστροφή των 94 μιναρέδων στη διάρκεια του πολέμου 1992-1995 [Σ.Σ.: Καταστράφηκαν επίσης άλλα 1.600 κτίσματα ισλαμικής θρησκείας και παράδοσης και άλλα 600 της καθολικής θρησκείας], ο Gojkovic επιβεβαίωσε ότι πράγματι τα μνημεία αυτά καταστρέφονταν με «εγκληματικό τρόπο, χωρίς κάποιο σύστημα ή κάποια σειρά», ότι «κακώς χρησιμοποιούνταν εκρηκτικά, αφού θα μπορούσαν να γκρεμιστούν και με μηχανικά μέσα», και ότι στις περισσότερες περιπτώσεις «η χρήση εκρηκτικών είχε σαν αποτέλεσμα να ισοπεδώνονται ολόκληρα κτίρια» χωρίς αυτό να ήταν απαραίτητο. Τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν τα πατριωτάκια μας, τα Ελληνόπουλα της ΕΕΦ;
– Πηγή: Radosa Milutinovic, BIRN BiH, The Hague, Mladic Witness: Bosnian Serb Army ‘Didn’t Destroy Mosques’, 11/08/2015 http://www.justice-report.com/en/articles/mladic-witness-bosnian-serb-army-didn-t-destroy-mosques
Παρουσιάζουμε όλα τα τεκμήρια που αναφέρθηκαν:
Ο μιναρές από το ‘Λευκό Τζαμί’ (Bijela dzamija) της Σρεμπρένιτσα, γνωστό και ως το ‘Τζαμί του Χατζή-Σκεντέρ Μπέη’ (‘Hadzi Skender-begova dzamija’) όπως ήταν τη δεκαετία του 1950.
Ημερομηνία 14 Ιουλίου 1995, ώρα περίπου 14.00. Screen shot από το φιλμ του Zoran Petrovic. Σέρβοι στρατιώτες ποζάρουν μπροστά από το τζαμί Carsijska Mosque, το οποίο ακόμη είναι άθικτο.
Ημερομηνία 14 Ιουλίου 1995, ώρα περίπου 14.00. Screen shot από το φιλμ του Zoran Petrovic. Σέρβοι στρατιώτες ποζάρουν μπροστά από το τζαμί Carsijska Mosque, το οποίο ακόμη είναι άθικτο.
Ημερομηνία 14 Ιουλίου 1995, ώρα περίπου 14.00. Screen shot από το φιλμ του Zoran Petrovic. Σέρβοι στρατιώτες ποζάρουν μπροστά από το τζαμί Carsijska Mosque, το οποίο ακόμη είναι άθικτο.
Ημερομηνία 14 Ιουλίου 1995, ώρα περίπου 14.00. Screen shot από το φιλμ του Zoran Petrovic. Σέρβοι στρατιώτες ποζάρουν μπροστά από το τζαμί Carsijska Mosque, το οποίο ακόμη είναι άθικτο.
Ημερομηνία 14 Ιουλίου 1995, ώρα περίπου 14.00. Screen shot από το φιλμ του Zoran Petrovic. Σέρβοι στρατιώτες ποζάρουν μπροστά από το τζαμί Carsijska Mosque, το οποίο ακόμη είναι άθικτο.
Η φωτογραφία αυτή είναι παρμένη στις 19/07/1995, λίγο μετά την καταστροφή του μιναρέ και μισή ώρα πριν την ολοκληρωτική κατεδάφιση ολόκληρου του τζαμιού. Δημοσιεύτηκε στις 31/07/1995 στο περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, σε άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric. Επειδή απαγορευόταν η λήψη φωτογραφιών, τραβήχτηκε κρυφά μέσα από το αυτοκίνητο. Είναι το τεκμήριο με κωδικό ERN 0706-6024 στη δίκη Μλάντιτς. Ο καθηγητής Riedlmayer σημειώνει σχετικά: «The Carsijska mosque, viewed from WSW. In this photo, the main prayer hall of the mosque is still standing, but its minaret has been destroyed by a blast. Part of the shaft of the toppled minaret can be seen at left, leaning against the wall of the mosque. Chunks of rubble can be seen scattered across the market square. This photo was published in the bi-weekly Srpska rec, no. 129 (31/07/1995), p. 9, with the caption: ‘Poslednji snimak srebrenicke dzamije. Pola sata kasnije pretvorena je u prah i pepeo’. (‘Last photo of the mosque in Srebrenica. Half an hour later it was reduced to rubble’).
Μάρτιος 1996. Ο μιναρές στο τζαμί εντελώς κατεστραμμένος.
Μάιος 1997. Η λήψη από το Νότο κοιτάζοντας προς το Βορρά. Το ‘Λευκό Τζαμί’ (Bijela dzamija) της Σρεμπρένιτσα, γνωστό και ως το ‘Τζαμί του Χατζή-Σκεντέρ Μπέη’ (‘Hadzi Skender-begova dzamija’) ισοπεδωμένο. Στο βάθος η ορθόδοξη εκκλησία, η οποία δεν έχει πάθει καμία ζημιά. Σε αυτό το σημείο υψώθηκαν από την ΕΕΦ οι γνωστές τέσσερις σημαίες, ελληνική, σερβική, του Βυζαντίου και της Βεργίνας.
Φωτογραφία από το Δεκέμβριο του 1999: Το ‘Λευκό Τζαμί’ (Bijela dzamija) της Σρεμπρένιτσα, γνωστό και ως το ‘Τζαμί του Χατζή-Σκεντέρ Μπέη’ (‘Hadzi Skender-begova dzamija’). Μόνο οι τοίχοι έχουν μείνει.
Ιούλιος 2002. Ο μιναρές στο τζαμί της Σρεμπρένιτσα στέκει με τις σκαλωσιές, περιμένοντας να αποκατασταθεί, μετά την καταστροφή του από Σέρβους και Ελληνες παραστρατιωτικούς τον Ιούλιο του 1995. Αυτά είναι τα αποτελέσματα από το φυλετικό και το θρησκευτικό μίσος. Οι ίδιοι κόμπαζαν στις εφημερίδες για αυτό το θεάρεστο έργο τους.
Δήμος Σρεμπρένιτσα, Ιούλιος 2002. Η πινακίδα για το έργο αποκατάστασης του κατεστραμμένου μιναρέ και του τζαμιού.
Φωτογραφία του 2013. Από αριστερά προς τα δεξιά: Το ανακαινισμένο, ή καλύτερα, ξαναχτισμένο, White Mosque (Bijela dzamija), το ξαναχτισμένο Carsijska Mosque και η Σερβική Ορθόδοξη εκκλησία. Ολα χτισμένα στο κέντρο της πόλης, και σε πολύ μικρή ακτίνα απόστασης το ένα με το άλλο, δείγμα πως η ανοχή στη διαφορετικότητα και η συμβίωση επανέρχονται σιγά-σιγά.
ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ: Οψεις του μιναρέ που κατάστρεψαν οι Ελληνες της ΕΕΦ. Η πρώτη φωτογραφία είναι από τη δεκαετία του 1950 και δείχνει πως ήταν ο μιναρές όταν λειτουργούσε. Οι επόμενες πέντε έχουν ημερομηνία 14/07/1995, ώρα 2.00 το μεσημέρι. Το τζαμί είναι άθικτο ακόμα. Η έβδομη φωτογραφία είναι παρμένη στις 19/07/1995, λίγο μετά την καταστροφή του μιναρέ και μισή ώρα πριν την ολοκληρωτική κατεδάφιση ολόκληρου του τζαμιού. Δημοσιεύτηκε στις 31/07/1995 στο περιοδικό ‘Srpska rec’ του Βελιγραδίου, τχ #129, σε άρθρο του φωτογράφου Dordo Vukoje και του δημοσιογράφου Aleksandar Cotric. Επειδή απαγορευόταν η λήψη φωτογραφιών, τραβήχτηκε κρυφά μέσα από το αυτοκίνητο. Οι επόμενες τρεις είναι από τις χρονιές 1996-1999, και το τζαμί είναι εντελώς κατεστραμμένο, μόνο υπολείμματα τοίχων. Σε εκείνη του 1997, φαίνεται στο βάθος και η ορθόδοξη εκκλησία. Οι επόμενες δύο είναι από το 2002 και δείχνουν τις εργασίες αποκατάστασης του μνημείου. Η τελευταία είναι από το 2013, με το ανακαινισμένο, ή καλύτερα, ξαναχτισμένο, White Mosque (Bijela dzamija), το ξαναχτισμένο Carsijska Mosque και την Σερβική Ορθόδοξη εκκλησία. Ολα χτισμένα στο κέντρο της πόλης, και σε πολύ μικρή ακτίνα απόστασης το ένα με το άλλο, δείγμα πως η ανοχή στη διαφορετικότητα και η συμβίωση επανέρχονται σιγά-σιγά.
Στο ίδιο θέμα, είναι απαραίτητο να σημειώσουμε πως σύμφωνα με κάποιον εθελοντή της ΕΕΦ, ο οποίος έγραψε με ψευδώνυμο ένα κείμενο σε ένα περιοδικό ‘Απαγορευμένη Ιστορία’, υπάρχει βίντεο με τους εθελοντές να παίζουν μια σκηνή (υποθέτουμε) πολέμου γύρω από τον μιναρέ. Το βίντεο είχε ληφθεί αρκετές μέρες μετά την πτώση της πόλης και είχε προβληθεί αμέσως μετά από τοπικό τηλεοπτικό κανάλι της Θεσσαλονίκης -και ‘κατόπιν το εξαφάνισαν’, αναφέρεται χαρακτηριστικά. Περισσότερα από το κείμενο αυτό, όπως και την επιβεβαίωση πως οι εθελοντές της ΕΕΦ ήταν απολύτως άκαπνοι πριν την Σρεμπρένιτσα, εδώ:
Τέλος, να σημειώσουμε ότι τα σήματα και οι πηγές για την υποκλαπείσα συνομιλία μεταξύ του στρατηγού Milan Gvero και του Κάρατζιτς, όταν ο πρώτος έδινε αναφορά για τις εξελίξεις και ενημέρωνε ότι ο μιναρές του τζαμιού έχει καταστραφεί είναι τα εξής:
– ABiH Tuzla. Komanda 2. Korpusa, 11/07/95, Str. Pov. Br. 02/8-10-1223.
– ABiH Tuzla. Komanda 2. Korpusa, 11/07/95, Str.pov.br. 02/8-01-1224.
– Συνέντευξη με τον Semsudin Murinovic, 17/05/1999.
Σελίδα 2787 της αγγλικής έκδοσης της έκθεσης του NIOD: Η υποκλαπείσα συνομιλία μεταξύ του στρατηγού Milan Gvero και του Κάρατζιτς, όταν ο πρώτος έδινε αναφορά για τις εξελίξεις και ενημέρωνε ότι ο μιναρές του τζαμιού έχει καταστραφεί. Η εντολή, κατόπιν, ήταν να υψωθεί και η ελληνική σημαία των Ελλήνων μισθοφόρων (‘mercenaries’, σύμφωνα με την έκθεση) δίπλα στη σερβική, και το γεγονός να καταγραφεί σε βίντεο για προπαγανδιστικούς λόγους.
«The ABiH also intercepted a message from the VRS, which stated that the Serbian flag had been run up on the destroyed orthodox church.
Another message suggested that the Greek mercenaries should also run up their flag, and that ‘because of the marketing’ this should be recorded on video».
– Πηγή: Netherlands Institute for War Documentation NIOD (J.C.H. Blom, P. Romijn, N. Bajalica, G. Duijzings, T. Frankfort, B.G.J. de Graaff, A.E. Kersten, P.C.M. Koedijk, D.C.Ι. Schoonoord, R. van Uye, C. Wiebes), Srebrenica, A ‘safe’ area, Reconstruction, background, consequences and analyses of the fall of a ‘Safe’ Area (στα αγγλικά), Amsterdam, 2002, σ. 1732 και 2787.
[UPDATE Απρίλιος 2016]
Ο καθηγητής Andras Riedlmayer μας εμπιστεύτηκε όλες τις εκθέσεις τις οποίες έχει καταθέσει στη δίκη Μλάντιτς, για όλα τα τζαμιά μέσα και γύρω από τη Σρεμπρένιτσα. Τις εκθέσεις αυτές υποστήριξε και από τη θέση του ‘μάρτυρα-εξπέρ’ στη δίκη Μλάντιτς, όπως και τις παλαιότερες versions σε προγενέστερες δίκες. Ξεχωρίσαμε δύο από τις εκθέσεις αυτές, εκείνες που αναφέρονται στα δύο τζαμιά εντός της πόλης, και σε κοντινή απόσταση από την Ορθόδοξη εκκλησία, και με την άδειά του, τις παρουσιάζουμε εδώ. Συμπεριλαμβάνονται και όλες οι φωτογραφίες και τα τεκμήρια που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Ο καθηγητής Riedlmayer μας έγραψε σχετικά:
«On the eve of the war in 1991, there were two dozen mosques in Srebrenica – 5 mosques in the town of Srebrenica, the others in villages in Srebrenica municipality. All of them were destroyed. The 5 mosques in town, the mosque in Gornji Potocari, and the mosques in Suceska and Slapovici were still standing when the ‘UN-protected’ enclave was overrun by Serb forces in July 1995; all were destroyed in the days that followed. The mosques in Srebrenica municipality located outside the final UN enclave had already been destroyed earlier in the 1992-1995 war.
As far as I am aware, the destruction of the mosques in the town was carried out by Bosnian Serb Army sappers (see the entry for the Carsijska mosque, which includes screen shots from the Zoran Petrovic Pirocanac footage, showing the mosque still intact, with Serb officers posing in front of it, and the photo by Djordjo Vukoje showing the demolition of the mosque)».
Οι δέκα πρώτες σελίδες αφορούν το τζαμί Carsijska Mosque και οι επόμενες πέντε το Bijela dzamija (White Mosque).
[Σ.Σ.: Το κείμενο συνεχίζεται μετά τις εικόνες. Για τις περιγραφές, κλικ σε κάθε εικόνα για μεγέθυνση].
ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ: Οι δέκα πρώτες εικόνες από την έκθεση με τίτλο ‘Report S1 on Carsijska Mosque in Srebrenica’ (Οκτώβριος 2012) και οι επόμενες πέντε από την έκθεση ‘Report S3 on White Mosque Bijela dzamija (Hadzi Skender-begova dzamija Mosque of Hadzi Skender Beg) in Srebrenica’ (επίσης, Οκτώβριος 2012) του καθηγητή Andras Riedlmayer.
# Συνεχίζουμε αύριο, με το επόμενο ντοκουμέντο, με τίτλο: ‘Ντοκουμέντο #06: Νέα βίντεο από ειδησεογραφικά πρακτορεία με τους εθελοντές της ΕΕΦ τις ημέρες των επιχειρήσεων, να φυλάνε σκοπιά και να μεταφέρουν εξοπλισμό‘ https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/07/06/srebrenica-more-evid-06/
# Σημειώνουμε για άλλη μια φορά, όλα αυτά τα κείμενα έχουν γραφτεί μόνο για όσους ενδιαφέρονται πραγματικά να μάθουν τι συνέβη στη Γιουγκοσλαβία της δεκαετίας του 1990. Δεν μπορούμε να χάνουμε το χρόνο μας με ατέρμονες συζητήσεις εξηγώντας τα αυτονόητα, και μάλιστα, συνήθως, σε ανθρώπους που ούτε καν τα γεγονότα φρόντισαν να μάθουν, συνεπώς δογματικοί και (όσοι θέλουν να μείνουν) αστοιχείωτοι, ας καταλάβουν ότι δεν κάνουν όλες οι σελίδες για όλους τους ανθρώπους, και καλύτερα ας μείνουν μακριά.
# Δείτε επίσης:
# Η αρχική έρευνα (‘Η ανθρωποσφαγή στη Σρεμπρένιτσα, η Ελληνική Εθελοντική Φρουρά και η εμπλοκή της Χρυσής Αυγής – Νέα στοιχεία και αποκαλύψεις, για πρώτη φορά στην Ελλάδα’), https://xyzcontagion.wordpress.com/srebrenica/
Ρίχνοντας την ευθύνη στα θύματα: Συγκάλυψη και άρνηση, το όγδοο και τελικό στάδιο της ίδιας της γενοκτονίας: 8.372 έρευνες ανθρωποκτονίας και οκτώ συν μία αποδείξεις https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/04/10/yugo-10/
Οι ιδεολόγοι της αθλιότητας και η αθλιότητα της ιδεολογίας τους: Μια σημείωση για τους αρνητές, υπερασπιστές και απολογητές των εγκληματιών πολέμου, δεξιούς κι αριστερούς + Προτεινόμενη βιβλιογραφία https://xyzcontagion.wordpress.com/2016/04/11/yugo-11/
# Ολα τα σχετικά λινκ με τη Γιουγκοσλαβία, στα σχόλια εδώ, πολύ αναλυτικά.
Βαθμολογία:
Αν σας άρεσε ή/και το βρήκατε χρήσιμο, μπορείτε να το μοιραστείτε, περαιτέρω:
22 σκέψεις σχετικά με το “Ντοκουμέντο #05: Επίσημες καταθέσεις στη Χάγη και νέα τεκμήρια για το έγκλημα της καταστροφής του μιναρέ από μικτά τμήματα του 10ου Αποσπάσματος Σαμποτάζ και μελών της ΕΕΦ (Από τη σειρά ‘Νέα αποκλειστικά στοιχεία: Τι άλλο έκαναν οι Ελληνες εθελοντές στη Σρεμπρένιτσα’)”
![[XYZ Contagion] - Logo in Twitter with 9+1 plus Together Against Antisemitism Λογότυπο Twitter XYZ Contagion [27 Ιαν 2019] + Facebook+Site [20 Απρ 2023]](https://xyzcontagion.files.wordpress.com/2023/04/xyz-contagion-logo-in-twitter-with-91-plus-together-against-antisemitism-ce9bcebfceb3cf8ccf84cf85cf80cebf-facebook-ce9acebbceadcf89cebd-ce99cf89ceb1cebdcebdceafceb4ceb7cf82-twitter-xyz-c.jpg?w=270){kind=logo}
XYZ Contagion 
22 σκέψεις σχετικά με το “Ντοκουμέντο #05: Επίσημες καταθέσεις στη Χάγη και νέα τεκμήρια για το έγκλημα της καταστροφής του μιναρέ από μικτά τμήματα του 10ου Αποσπάσματος Σαμποτάζ και μελών της ΕΕΦ (Από τη σειρά ‘Νέα αποκλειστικά στοιχεία: Τι άλλο έκαναν οι Ελληνες εθελοντές στη Σρεμπρένιτσα’)”