Τα τρία ‘τελευταία σημειώματα’ του Ναπολέοντα Σουκατζίδη: Δείτε τα αυθεντικά ιστορικά τεκμήρια

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

Για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Το τελευταίο σημείωμα» που έχει θέμα της την εκτέλεση των διακοσίων κομμουνιστών στην Καισαριανή την Πρωτομαγιά του 1944, και ειδικότερα την ηρωική μορφή του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, διαβάζουμε στην HuffPost:

«Ο Σουκατζίδης όμως δεν άφησε μόνο ένα σημείωμα πριν την εκτέλεσή του. Η ταινία αναφέρεται σε ένα ακόμα αποχαιρετιστήριο σημείωμα, προς τον πατέρα του, αλλά υπήρξε κι ένα τρίτο που δεν αναφέρεται στην ταινία: ο Ναπολέων το απηύθυνε στην αδερφή της αρραβωνιαστικιάς του, την πολύ αγαπητή του Μαρία Λιουδάκι, ένα είδος μέντορά του, σπουδαία μάρτυρα κι αυτή της εθνικής αντίστασης».

Εχουμε τη χαρά να παρουσιάσουμε τα δύο από τα τρία αυθεντικά σημειώματα του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, γραμμένα λίγες ώρες πριν την εκτέλεσή του, μαζί με τους 200 κομμουνιστές στη Καισαριανή, την Πρωτομαγιά του 1944:

Στην αρραβωνιαστικιά του:

«Δίδα Χαρά Λιουδάκη, καθηγήτρια Αναμορφωτικής Σχολής Θηλέων, Δρομοκαΐτιον, Αθήναι.
Η τελευταία μου σκέψη μαζί σου. Θάθελα να σε κάνω ευτυχισμένη. Να βρεις σύντροφο της ζωής σου άξιό σου άξιό μου.
Κάτι ενθύμια θα σου δώσει ο Ζήσης».

Ναπολέων Σουκατζίδης: Σημείωμα προς την αρραβωνιαστικιά του Χαρά Λιουδάκι, Πρωτομαγιά 1944.

 

Στην κουνιάδα του:

«Δίδα Μαρία Λιουδάκη. Ιεράπετρα Κρήτης.
Αδελφούλα μου, πάω για εκτέλεση. Σε λάτρευα πολύ, όσο λάτρευα και τη γυναίκα μου. Δεν μπόρεσα να σάς κάνω ευτυχισμένες. Λίγη αγάπη στον μπαμπά όσο να ζει. Γειά σου, γειά σου λατρευτή μου αδελφούλα.
Ναπολέων 1-5-44».

Ναπολέων Σουκατζίδης: Σημείωμα προς την αδερφή της αρραβωνιαστικιάς του, Μαρία Λιουδάκι, Πρωτομαγιά 1944.

 

Για το τρίτο σημείωμα, προς τον πατέρα του, βρίσκουμε το κείμενο σε ένα βιβλίο που γράφτηκε επί χούντας, αλλά μπόρεσε να κυκλοφορήσει μόνο μετά την πτώση της, φυσικά, στα τέλη του 1974:

Δύο μαζικές εκτελέσεις Ελλήνων Εβραίων στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη, πριν ή παράλληλα με το Ολοκαύτωμα

«Θέλω να μου προσκομίσετε τα ονόματα των Καθολικών ή των Εβραίων που έπεσαν στο έπος της Αλβανίας. Είναι θέμα αίματος και θυσίας. Εμείς θα σκοτωνόμαστε και οι άλλοι θα απολαμβάνουν τις ελευθερίες; Να πάνε εκεί που είναι η πατρίδα τους» είχε δηλώσει ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης (τότε Αλεξανδρουπόλεως) Ανθιμος Ρούσσας, σύμφωνα με την εφημερίδα Αυγή, 27/08/2000.

Αργότερα, μίλησε για ‘αδιάψευστα αρχεία‘, σε σχέση με το θέμα της διαρπαγής των εβραϊκών περιουσιών από την χριστιανική πλειοψηφία της πόλης («Ούτε ποτέ επί τόσα χρόνια, από την περίοδο του πολέμου και μετά, διετυπώθη ποτέ κατηγορία για την αρπαγή περιουσιών από Ελληνες χριστιανούς εις βάρος Ελλήνων Εβραίων. Η απηκριβωμένη ιστορική αλήθεια είναι αυτή για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης και επ’ αυτού τα αρχεία στην Ιερά Μητρόπολή μας είναι αδιάψευστα»), βλ. Καθημερινή, 26/08/2008.

Δεν γνωρίζουμε αν ο σεβασμιότατος άλλαξε απόψεις, βλέποντας λ.χ. τα πραγματικά ‘αδιάψευστα στοιχεία‘, όπως ‘Τα Συντάγματα Κοέν, Η ελληνοεβραϊκή συμμετοχή στον Β’ΠΠ‘, μάλλον όχι, αν κρίνουμε από την συνεχιζόμενη άρνησή του και μια ροπή σε θεωρίες συνωμοσίες, στις οποίες συνδέει μεταξύ τους άσχετα γεγονότα όπως τη φήμη για ‘μαζικές αγορές μακεδονικής γης ή την παραλιακή λεωφόρο Νίκης από Εβραίους’ με ένα … ιστορικό συνέδριο, και μάλιστα σε πανεθνικό τηλεοπτικό δίκτυο και από τον άμβωνα της Μητρόπολης..

Θα έφτανε ίσως να έριχνε μια ματιά στους καταλόγους Ελλήνων Εβραίων στρατιωτών και στις θυσίες τους (220 νεκροί και 3.743 τραυματίες, μεταξύ τους 186 ανάπηροι πολέμου) που υπάρχουν -αν και ημιτελείς- από πολύ παλιά, λ.χ. εδώ από περιοδικό Χρονικά του 1993.

Εβραίοι αξιωματικοί και οπλίτες που φονεύθησαν ή εξαφανίστηκαν κατά τπν ελληνοϊταλικό και ελληνογερμανικό πόλεμο 1940-1941, Περιοδικό ‘Χρονικά’, τχ #128, Νοέμβριος 1993, σσ 9-13.

ΕΠΟΝίτες και Αετόπουλα στην Πλατεία Αριστοτέλους, άνδρες του ΕΛΑΝ και Εφεδροελασίτες στη Λεωφόρο Νίκης και Ινδοί Σιχ στο λιμάνι: Οι άγνωστες φωτογραφίες του Jean Lieberg από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, 30 Οκτωβρίου 1944

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου -ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

Οι άγνωστες φωτογραφίες του Jean Lieberg από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, 30 Οκτωβρίου 1944:
ΕΠΟΝίτες και Αετόπουλα στην Πλατεία Αριστοτέλους, άνδρες του ΕΛΑΝ και Εφεδροελασίτες στη Λεωφόρο Νίκης και Ινδοί Σιχ στο λιμάνι

Στις 30 Οκτωβρίου του 1944 απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τους Ναζί κατακτητές. Η προσπάθεια φορέων της Θεσσαλονίκης να γιορτάζουμε πλέον την απελευθέρωση της πόλης, –δηλαδή το τέλος του πολέμου κι όχι την αρχή– έχει αποδώσει, (βλ. λ.χ. ‘Ετοιμη να γιορτάσει για πρώτη φορά η Θεσσαλονίκη την απελευθέρωση της από τους ναζί‘, ThessNews, 09/09/2016), συνεπώς μια μικρή συνεισφορά με μια σειρά μάλλον άγνωστων -τουλάχιστον διαδικτυακά- φωτογραφικών ντοκουμέντων θα είναι, υποθέτουμε, ευπρόσδεκτη.

Πρόκειται για τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του Jean Lieberg (καθηγητής και τελωνειακός επιθεωρητής, 1897-1985), του Σουηδού εκπροσώπου της ‘Ελληνικής Επιτροπής’ του Ερυθρού Σταυρού και διευθυντή των γραφείων του στην κατοχική Θεσσαλονίκη, από τον Μάιο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1944. Προέρχονται από το βιβλίο ‘Θεσσαλονίκη 1944, Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του Jean Lieberg’ (Φωτογράφιση: Jean Lieberg, Επιμέλεια: Mats Lieberg & Ευάγγελος Χεκίμογλου), εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1999, 139 σελ., ISBN 960-12-0758-9

Το εξώφυλλο της έκδοσης: Θεσσαλονίκη 1944, Τα φωτογραφικά ντοκουμέντα του Jean Lieberg (Φωτογράφιση: Jean Lieberg, Επιμέλεια: Mats Lieberg & Ευάγγελος Χεκίμογλου), εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1999, 139 σελ., ISBN 960-12-0758-9.

 

Σπάνιο φωτογραφικό υλικό του Jean Lieberg, εκπροσώπου του σουηδικού Ερυθρού Σταυρού στη Θεσσαλονίκη του 1944, παρουσιασμένο και σχολιασμένο από το γιο του και τον Ευάγγελο Χεκίμογλου. Το υλικό του συνοδεύουν τρία γραπτά ντοκουμέντα: μία αναφορά στον Ερυθρό Σταυρό, αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Lieberg και ένα κείμενο από την επίσκεψή του στο Αγιο Όρος.

Η ‘Ελληνική Επιτροπή’ του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού ήταν μια σουηδική πρωτοβουλία για το ‘σπάσιμο’ του αποκλεισμού που είχε επιβληθεί απ’ τους συμμάχους την πρώτη περίοδο της Κατοχής. Οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία ζήτησαν από την Σουηδία εχέγγυα ώστε η αποστολή τροφίμων και ανθρωπιστικής βοήθειας να μην ευνοήσει τις κατοχικές δυνάμεις. Οι Γερμανοί δεν είχαν κάποια αντίρρηση, όμως οι Ιταλοί δεν ήθελαν να αναλάβουν το έργο αποκλειστικά μόνοι τους οι άνθρωποι της σουηδικής κυβέρνησης. Οι Σουηδοί πρότειναν να συμπεριληφθούν στη διοίκηση της ‘Ελληνικής Επιτροπής’ και κυβερνητικοί αξιωματούχοι της Ελβετίας, συμφώνησαν όλοι σε αυτό, κι έτσι η κοινή σουηδο-ελβετική οργάνωση ήταν γεγονός, με έδρα τη Γενεύη, με 30 Σουηδούς και Ελβετούς αντιπροσώπους στο ελληνικό έδαφος, και με πάνω από 5.000 Ελληνες εργαζόμενους, συνολικά, μέχρι τη λήξη του πολέμου, η προσφορά της στην αντιμετώπιση της πείνας και στη σωτηρία χιλιάδων ζωών ήταν πολύ σημαντική.

Μπλόκο της Κοκκινιάς: Οι γερμανοτσολιάδες που μάτωσαν την πλατεία της Οσίας Ξένης, τα πτώματα στη μάντρα των εκτελέσεων και άλλες ιστορίες δωσιλογικής εθνικοφροσύνης: Φωτογραφίες

17 Αυγούστου 1944. Το μπλόκο της Κοκκινιάς. Από τις τέσσερις οργανώσεις του ΕΑΜ στον Πειραιά, το ΕΑΜ Κοκκινιάς ήταν η πιο δυνατή και η πιο μαζική. Εξι μήνες προσπαθούσαν Γερμανοί και ταγμασφαλήτες να πατήσουν πόδι, από το πρώτο μπλόκο, τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, το προσπαθούσαν, όμως ο οργανωμένος λαός με τα φρουραρχεία του ΕΛΑΣ τους απωθούσαν συνεχώς. Ετσι, χρειάστηκε μεγάλη προετοιμασία από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους, και συγκέντρωση μεγάλης δύναμης πυρός εκείνη τη μέρα του Αυγούστου για να καταφέρουν οι υποτακτικοί του Walter Schimana (Βάλτερ Σιμάνα) να πατήσουν πόδι στην Κοκκινιά.

Κάποιες σκηνές είχαμε περιγράψει στο άρθρο μας ‘Μιχάλης Νικολινάκος – Ο σεμνός ζεν πρεμιέ και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, από το μπλόκο της Κοκκινιάς στη μεγάλη οθόνη‘, και κάποιους πρωταγωνιστές στο άρθρο ‘Το δελτίο προγραφών και καταγγελιών με τους στοχοποιημένους από την ΟΠΛΑ προδότες – Η ‘κόκκινη βία’ [*] της εφημερίδας ‘Κατηγορώ’, έκδοση της ΚΟΑ του ΚΚΕ, Αθήνα, 1944‘

Ας δούμε μερικές ιστορίες από εκείνες τις μέρες.

# Αυτή η φωτογραφία δείχνει μια μονάδα των Ταγμάτων Ασφαλείας Αθηνών με τους διοικητές τους Ιωάννη Πλυτζανόπουλο και Γ. Σγούρο:

1944: Γερμανοτσολιάδες, Ιωάννης Πλυτζανόπουλος, Γ. Σγούρος και πιθανόν Θ. Σγούρος (Μπέμπης) πιθανόν πριν το μπλόκο στην Κοκκινιά.

 

Διόλου απίθανο να εικονίζονται οι συγκεκριμένοι άνδρες του Βάλτερ Σιμάνα που αιμοτοκύλισαν τη συνοικία εκείνη τη μέρα του Αυγούστου του 1944. Αντιμετώπισαν αντίσταση, όμως.

# Ενα από τα φρουραρχεία του ΕΛΑΣ στις 17 Αυγούστου 1944. Μια ταράτσα στην οδό Κυδωνιών (σημερινή Πέτρου Ράλλη). ΕΛΑΣίτες που αμύνονται στήνουν μυδράλλιο.

Φωτογραφία ντοκουμέντο: Μια ταράτσα στην οδό Κυδωνιών (σημερινή Πέτρου Ράλλη). ΕΛΑΣίτες στήνουν μυδράλλιο έτοιμοι να αμυνθούν.

Ιστορίες επιβίωσης από το Ολοκαύτωμα: Τρεις Εβραίοι αντιστασιακοί στο αεροδρόμιο Τατοΐου: Κάρολος Μορντόχ, Νικ Μενασέ, Σαμ Πεσάχ

Καταθέτουμε την υπόθεση αυτή, με όσο στοιχεία μπορέσαμε να βρούμε, και με την προοπτική κάποιος άλλος να γνωρίζει ή να θελήσει να ψάξει για περισσότερα:

Στα μέσα του 1942, συνελήφθησαν για κάποιο σαμποτάζ είκοσι Πειραιώτες. Ανάμεσά τους και ο δικηγόρος Κώστας Αθανασιάδης, προπολεμικά ειδικευμένος στα εργατικά ζητήματα και στέλεχος της Αντίστασης. Η Ασφάλεια παρέδωσε τους αγωνιστές στους Γερμανούς, οι οποίοι τους έκλεισαν στις Φυλακές Αβέρωφ. Από εκεί, μαζί με άλλους 37 τους έστειλαν στις Φυλακές Αίγινας το 1943. Από εκεί είναι και η φωτογραφία, στην οποία όλα τα ονόματα όλων των εικονιζόμενων είναι γνωστά και έχουν δημοσιευθεί στο βιβλίο του Σίμου Μιχαηλίδη ‘Το ΕΑΜ Πειραιά’, αυτοέκδοση, Πειραιάς, 1987.

Στη φωτογραφία των 57 κρατουμένων αντιστασιακών από τις φυλακές Αίγινας του 1943, διακρίνονται και τρεις Εβραίοι: Ο Κάρολος Μορντόχ (32 χρονών τότε), 6ος από αριστερά στην επάνω σειρά, Νικ Μενασέ (35 χρονών τότε), 2ος από δεξιά στην επάνω σειρά, και Σαμ Πεσάχ (40 χρονών τότε), 3ος από αριστερά στην δεύτερη καθιστή σειρά, με τον μπερέ

 

Ο Κώστας Τσινάρης, στέλεχος επίσης του ΕΑΜ Πειραιά, ανέφερε την περίπτωση των τριών αυτών Εβραίων που ήταν οργανωμένα μέλη της Αντίστασης στον συγγραφέα του βιβλίου: Κάρολος Μορντόχ, Νικ Μενασέ και Σαμ (Σάμης) Πεσάχ.

Κατόπιν τους μετέφεραν ξανά στις φυλακές Αβέρωφ. Ο συγγραφέας θυμάται πως μια μέρα ξαφνικά, τους κλείσανε στο κελί μελλοθανάτων για να τους εκτελέσουν (;) όπως συνήθως τα ξημερώματα,

«Ολη τη νύχτα μείναμε άγρυπνοι, περιμένοντας την εκτέλεσή τους. Κάποτε ξημέρωσε, για καλά, σημάδι πως δεν θα τους εκτελέσουν, τουλάχιστον για κείνην την μέρα. Οταν ειδωθήκανε με τους άλλους, όλοι διαπίστωσαν πως τα μαλλιά τους είχαν ασπρίσει απότομα».

Τελικά δεν τους εκτέλεσαν και τους έστειλαν στο στρατόπεδο Τατοΐου (Δεκελείας). Εμειναν εκεί γύρω στα δύο χρόνια και φαίνεται ότι απολύθηκαν όταν οι Γερμανοί διέλυσαν το στρατόπεδο στις 16 Σεπτέμβρη 1944.

Ο τρόπος με τον οποίο γλίτωσαν την αποστολή στην Πολωνία και το Ολοκαύτωμα δεν είναι πλήρως διευκρινισμένος. Φαίνεται ότι σημαντικό ρόλο έπαιξε η μεταφορά τους (προτού αρχίσουν οι διώξεις των Εβραίων στην Αθήνα) στο στρατόπεδο Τατοΐου και κατόπιν, μια σειρά ευνοϊκών συμπτώσεων. Το στρατόπεδο Τατοΐου φτιάχτηκε πριν από το Χαϊδάρι. Χρησιμοποιήθηκε λιγότερο ως χώρος ανάκρισης και μεμονωμένων εκτελέσεων από τους Γερμανούς κατακτητές και περισσότερο για να στεγάζει τους κρατούμενους-εργάτες του διπλανού αεροδρομίου Τατοΐου, που ήταν χωρισμένοι σε συνεργεία.

Στο αεροδρόμιο υπήρχαν και γερμανικές και ιταλικές μονάδες αεροπορίας. Οι έγκλειστοι χρησιμοποιούνταν σε διάφορες σκληρές εργασίες και φαίνεται πως οι Γερμανοί υπολόγιζαν στην πείρα τους κι έτσι οι συνθήκες δεν ήταν τόσο απάνθρωπες όσο σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι διοικητές ήταν σχετικά ελαστικοί. Οι περίπου 300 κρατούμενοι-εργάτες έμεναν ανά σαράντα σε οχτώ παράγκες. Πολλοί, όπως και ο αφηγητής Κώστας Τσινάρης, έμειναν πάνω από δύο χρόνια εκεί. Τον τελευταίο χρόνο της Κατοχής, η διοίκηση αποτελούνταν από αξιωματικούς-απομεινάρια του ανατολικού μετώπου, και ο τελευταίος διοικητής (όταν είχαν αρχίσει οι διώξεις των Εβραίων και στην Αθήνα) ήταν ένας αδιάφορος Αυστριακός, που τους φέρθηκε αρκετά ανθρώπινα. Αφού λοιπόν, σε μια αεροπορική μονάδα υπάρχει ένα μόνο δόγμα, το δόγμα ‘κάνω οτιδήποτε γιια να πετάνε τα αεροπλάνα’, φαίνεται ότι η διοίκηση του στρατοπέδου χρειάζονταν τους συγκεκριμένους κρατούμενους-εργάτες και την πείρα τους στις σχετικές εργασίες, συνεπώς δεν τους πείραζαν -αλλά και δεν τους άλλαζαν, με αποτέλεσμα οι τρεις Εβραίοι αντιστασιακοί να ‘ξεχαστούν’, ίσως, και να επιβιώσουν.

Ηχογράφηση του 1966 το υποτιθέμενο τελευταίο δραματικό ανακοινωθέν από το ραδιόφωνο, όταν οι Γερμανοί εισέρχονταν «εις την έρημον πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια»

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την «Πολιτική Αναδημοσιεύσεων«, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

 

 

Ρίγησε, σήμερα, ο κ. Δένδιας, και το είπε στο twitter. Είναι 27η Απριλίου, και όλο και κάπου θα διαβάσουμε κάτι σαν αυτό:

Επιχειρώντας να δώσει κουράγιο στους θλιμμένους Αθηναίους, ο εκφωνητής του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος μετέδιδε με τη χαρακτηριστική ένρινη φωνή του τις τελευταίες ελεύθερες φράσεις που μπορούσαν να ακουσθούν:

Εδώ ελεύθεραι ακόμα Αθήναι…

Έλληνες! Οι Γερμανοί εισβολείς ευρίσκονται εις τα πρόθυρα των Αθηνών.

Αδέλφια! Κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου.

Ο εισβολεύς εισέρχεται με όλας τας προφυλάξεις εις την έρημον πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια.

Έλληνες! Ψηλά τις καρδιές!

Κι εμείς όλοι, πόσες φορές έχουμε ακούσει την τελευταία δραματική εκφώνηση του Κώστα Σταυρόπουλου, λίγο πριν εισέλθουν οι Γερμανοί στην Αθήνα, όπως και την άλλη, με το ‘πρώτο πολεμικό ανακοινωθέν’ της 28ης Οκτωβρίου, που, παραδόξως, ηχητικά μοιάζει πολύ με το προηγούμενο: Ιδιος εκφωνητής, ίδιος φτιαχτός ‘θόρυβος’ σαν από παλιό δίσκο από πίσω, ίδιο συναίσθημα. Διότι φτιάχτηκαν μαζί.

Το χειρόγραφο του Κώστα Σταυρόπουλου με το ‘Πολεμικό Ανακοινωθέν 28ης Οκτωβρίου 1940’, «όπως το θυμόταν», όμως το 1966.

 

Το χειρόγραφο του Κώστα Σταυρόπουλου με την ‘τελευταία εκφώνηση’ πριν την είσοδο των Γερμανών στις 27 Απριλίου 1941, κι αυτό «όπως το θυμόταν», όμως το 1966.

 

Την αλήθεια, λοιπόν, αποκαλύπτει ο παλαίμαχος δημοσιογράφος, εκφωνητής και παραγωγός Γιώργος Κάρτερ στο βιβλίο του Έλληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση, Ιστορία κι ιστορίες’, εκδόσεις Καστανιώτη, 2004. Οταν το 1966 ετοίμαζε το ηχητικό ντοκιμαντέρ ‘Ο Μεγάλος Πόλεμος’, που κυκλοφόρησε σε δίσκο LP, δεν είχε τις ηχογραφήσεις αυτές, αφού πριν τον πόλεμο δεν υπήρχαν φωνογραφικά μηχανήματα, κι έτσι ζήτησε από τον Σταυρόπουλο να ηχογραφήσουν ξανά μαζί τα ανακοινωθέντα εκείνων των ημερών του 1940 και 1941. Ο Σταυρόπουλος έγραψε στο χαρτί ‘ό,τι θυμόταν‘, κι έτσι σήμερα πιστεύουμε όλοι ότι ακούμε τις αυθεντικές ηχογραφήσεις, κάθε 28η Οκτωβρίου και κάθε 27η Απριλίου.

Το αυθεντικό ‘Χαιδάρι’ του Μάρκου Βαμβακάρη από χαμένη ηχογράφηση του 1966

 

Να δεις του Χάρου το σπαθί
μανούλα πως τα φέρνει
αχ και την ζωή του καθενός
μάνα πώς θα την παίρνει.

 

Το εξώφυλλο της αυτοβιογραφίας του, από την Αγγελική Βέλλου-Κάιλ, εκδόσεις Παπαζήσης, 1978. Oσον αφορά τις πολιτικές πεποιθήσεις του Μάρκου Βαμβακάρη, κατά καιρούς σημειωνόταν μια μετακίνηση: κατά τη διάρκεια Εθνικού Διχασμού σε βασιλικούς και βενιζελικούς (1915-1936), ο συνθέτης ήταν φιλοβασιλικός. Στη διάρκεια της Κατοχής, ενθουσιασμένος από την Εθνική Αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, φαίνεται ότι μετακινήθηκε αριστερότερα. Τότε συνέθεσε, σύμφωνα με προσωπική του μαρτυρία, τα τραγούδια ‘Στην Κοκκινιά την κόκκινη’ (που ακόμα δεν βρέθηκε) και το ‘Χαϊδάρι’. Τα τραγούδια αυτά δεν δισκογραφήθηκαν, αλλά οι στίχοι του δευτέρου τραγουδιού δημοσιεύτηκαν σε περιοδικό το 1947.

 

Επί 35 χρόνια ακούγαμε για την χαμένη μελωδία του Μάρκου Βαμβακάρη στο τραγούδι ‘Χαιδάρι‘. Για τους λάτρεις του ρεμπέτικου και του αντιστασιακού τραγουδιού, το ‘Χαϊδάρι’ μαζί με ορισμένα ακόμα τραγούδια, π.χ. του Μπαγαντέρα, του Τούντα, του Παγιουμτζή, του Μαρινάκη, ήταν κάτι σαν το ‘Αγιο Δισκοπότηρο’, πραγματικός θρύλος. Ευτυχώς, οι στίχοι από όλα αυτά τα τραγούδια έχουν σωθεί από τον Σάκη Πάπιστα στο βιβλίο του (Μια γεύση από την πρώτη μορφή της εργασίας του, με όλα τα αγραμμοφώνητα -και με ορισμένα ίσως και αμελοποίητα τραγούδια-, μπορείτε να πάρετε εδώ).

Το τραγούδι το γνωρίζουμε όπως το είχε δισκογραφήσει ο Γιώργος Νταλάρας το 1980, στον δίσκο με τα ‘Ρεμπέτικα της Κατοχής‘.

Επιτέλους, η ηχογράφηση με τη δική του πρωτότυπη μουσική από την συναυλία του Μάρκου στο ‘Κεντρικόν’ το Δεκέμβριο του 1966 βρέθηκε, χάρη σ’ ένα χρήστη του Youtube. Κι έτσι μπορούμε σήμερα να ακούσουμε την αυθεντική μορφή του τραγουδιού, έτσι όπως το άκουγαν μόνο όσοι είχαν την τύχη να ακούν τον Μάρκο όταν το έπαιζε ζωντανά στην Κοκκινιά.

«Με πιάσανε τα ΕΣ-ΕΣ αλλά εγώ τους γράφω στ’ αρχίδια μου» – Ή μια απάντηση στα ακροδεξιά μυθεύματα πως δήθεν «οι γερμανικές απώλειες από την Εθνική Αντίσταση ήταν μόνο 376 Γερμανοί νεκροί»

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες].

«Με πιάσανε τα ΕΣ-ΕΣ αλλά εγώ τους γράφω στ’ αρχίδια μου» – Ητοι μια απάντηση στα ακροδεξιά μυθεύματα πως δήθεν «οι γερμανικές απώλειες από την Εθνική Αντίσταση ήταν μόνο 376 Γερμανοί νεκροί»

 

[Σ.Σ.: Το σημείωμα αυτό δεν διεκδικεί δάφνες ακρίβειας, επιστημονικής, ιστορικής ή άλλου τύπου. Απλά, επιχειρεί να δώσει μια εικόνα, μια τάξη μεγέθους].

Υπάρχει ένα διαδικτυακό μύθευμα, που συνήθως διακινείται από ακροδεξιούς και χρυσαβγίτες, σύμφωνα με το οποίο, όποτε κάποιος κάνει την ερώτηση ‘Πόσες ήταν οι απώλειες των Γερμανών λόγω της δράσης της Εθνικής Αντίστασης στην Ελλάδα την περίοδο 1941-1944‘, όλο και κάποιος θα βρεθεί να απαντήσει ‘376, το λένε τα γερμανικά αρχεία‘. Κατόπιν, ανά περίπτωση, ίσως να εμφανιστεί και μια γραμμή από ένα έγγραφο, που θα λέει ακριβώς αυτό:

«Σκοτώθηκαν σε μάχες με αντάρτες: 376».

Αγνωστο σπάνιο φιλμ από τις μέρες της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, Οκτώβριος 1944

Τα αμερικανικά Εθνικά Αρχεία (‘National Archives’), που βρίσκονται στο Μέριλαντ των ΗΠΑ, έδωσαν πρόσφατα στη δημοσιότητα ένα φιλμ του αμερικανικού στρατού, από το 1944, διάρκειας 9.54′, με ημερομηνία 29/11/1944 και περιγραφή ‘Athens Greece / Surrender of 50,000 German Soldiers, Beaugency, France (Nov. 29, 1944)’, τμήμα της συλλογής ‘WWII Archive’, και με κωδικό ‘National Archives Identifier: 17222‘.

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

 

Το δεύτερο τμήμα του τίτλου (‘Surrender of 50,000 German Soldiers, Beaugency, France, Nov. 29, 1944’) είναι βέβαια λάθος, αφού πρόκειται για ένα εντελώς διαφορετικό φιλμ με σκηνές από τη Γαλλία.

Στο ελληνικού ενδιαφέροντος φιλμ, υπάρχουν σκηνές διάρκειας περίπου 4.30′, των οποίων η λήψη είχε γίνει στην Ελλάδα, κατά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Πρόκειται, σε μεγάλο βαθμό, για σκηνές άγνωστες μέχρι τώρα.

Το φιλμ:

https://archive.org/details/ADC-3419a

 

Και με μια πρόχειρη ταυτοποίηση (κάθε προσθήκη και κάθε διόρθωση ευπρόσδεκτες) μπορούμε να κάνουμε μια σύντομη περιγραφή του τι ακριβώς βλέπουμε.

Η ιστορία του αρχιφύλακα Γεώργιου Μιχαλολιάκου: Πρόδωσε το ΕΑΜ για να πάει στα Τάγματα Ασφαλείας, μένοντας πιστός στον όρκο του προς τον Χίτλερ μέχρι το τέλος

[Πρωθυστερόγραφο: Υπενθυμίζουμε την ‘Πολιτική Αναδημοσιεύσεων‘, την οποία, παρακαλούμε διαβάστε την, σε περίπτωση αντιγραφής του άρθρου –ευχαριστούμε. Φυσικά, αναδημοσιεύσεις και reblog, με αναφορά στην πηγή, είναι πάντα ευπρόσδεκτες. Οι σύνδεσμοι προς τις ιστοσελίδες των νεοναζί οδηγούν σε αντίγραφα αυτών· δεν τους χαρίζουμε κλικ και επισκεψιμότητα.].

 

Αρχιφύλακας Γεώργιος Μιχαλολιάκος:
Πρόδωσε την πατρίδα, πρόδωσε το ΕΑΜ, αλλά δεν πρόδωσε τους Γερμανούς και τον όρκο του προς τον Χίτλερ

Να το ξεκαθαρίσουμε, μια και καλή. Δεν υπάρχει οικογενειακή/συλλογική ευθύνη. Κανένα παιδί δεν μπορεί να είναι υπεύθυνο για τις πράξεις των γονιών του. Η αλήθεια είναι, όμως, ότι ανάμεσα στα διάφορα περίεργα φαινόμενα που μας προέκυψαν το τελευταίο διάστημα, όταν το ναζιστικό τέρας σήκωσε το άσχημο κεφάλι του, με αποτέλεσμα να μαθαίνουμε, σχεδόν σε καθημερινή βάση, γεγονότα και καταστάσεις που άλλοτε θα μας φαίνονταν απίθανα και ακατανόητα, υπάρχει και ένα πολύ αξιοπρόσεκτο φαινόμενο, το οποίο -αν μη τι άλλο- θα άξιζε να μελετηθεί από ειδικούς επιστήμονες, έστω για να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα την επίδραση του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί επάνω στην περαιτέρω πορεία του.

Οσοι ασχολούνται, λοιπόν, με την Ιστορία αποκλείεται να μην έχουν παρατηρήσει το εξής: Σε κάθε σκοτεινή περίοδο της Ιστορίας της νεότερης Ελλάδας, από το 1936 και μετά, πάρα πολύ συχνά, συναντάμε ανθρώπους των οποίων το επώνυμο είναι ίδιο με το επώνυμο κάποιου στελέχους της ναζιστικής συμμορίας. Από την 4η Αυγούστου, την Κατοχή και τον Εμφύλιο, τη Χούντα, την ακροδεξιά τρομοκρατία της Μεταπολίτευσης, πάντα υπάρχει σε κάθε περίοδο ανωμαλίας, κι από ένας συγγενής σύγχρονου χρυσαβγίτη.

Λογικά και μαθηματικά, κάνοντας χρήση των θεωριών των πιθανοτήτων, είναι βέβαιο πως δεν είναι όλοι συγγνείς. Κάποιοι μπορεί να είναι απλή συνωνυμία. Κάποιοι, όμως, σίγουρα θα προέρχονται από τις ευρύτερες οικογένειες τους. Και κάποιοι θα είναι στενοί συγγενείς.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα, έτσι, σαν προσφορά για όποιον ιστοριοδίφη θελήσει να το ψάξει περισσότερο:

# Την ιστορία του Νίκου Γόδα, του ΕΛΑΣίτη ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού που εκτελέστηκε με την φανέλα με τον έφηβο το 1948, λογικά την γνωρίζουν οι αναγνώστες του ιστολογίου. Αν όχι, υπάρχει εδώ κι εδώ

Ποια ήταν τα ονόματα των δύο ψευδομαρτύρων, με τις καταθέσεις των οποίων καταδικάστηκε;;;
Λουκάς και Δημήτρης Κασιδιάρης.

«O Λουκάς και ο Δημήτρης Κασιδιάρης λοιπόν, που μένανε στα Μανιάτικα του Πειραιά, ήταν δύο αδέρφια που δεν ήταν αστυνομικοί, αλλά ανήκαν στην Ειδική Ασφάλεια, που συνεργαζόταν με τους Γερμανούς επί Κατοχής για να κυνηγάει κομμουνιστές. Ο ένας ήταν πρεσσαδόρος και ο άλλος οδηγός στο επάγγελμα. Ο Βεντίκος, που έκανε τις ανακρίσεις στο Άσυλο, είχε προηγούμενα με το Λουκά Κασιδιάρη, επειδή αυτός κατά την Κατοχή ως στέλεχος της Ειδικής Ασφάλειας συνέλαβε τον αδερφό του. Έτσι, για αντίποινα ο Βεντίκος συνέλαβε τη νύφη του Λουκά Κασιδιάρη, Βασιλική Κασιδιάρη, κατά τα Δεκεμβριανά και την εκτέλεσε στο Άσυλο. Η Βασιλική ήταν σύζυγος του Δημήτρη Κασιδιάρη, ο οποίος κατέθεσε ότι ο αδερφός του Γιάννης έκρυβε το Βεντίκο στο σπίτι του κατά την Κατοχή για να μην τον πιάσουν οι Γερμανοί».
Πηγή: Ιστολόγιο Reds Against The Machine, Η δίκη του Νίκου Γόδα, 21/01/2015

Δείτε τα σχετικά δημοσιεύματα, όπου αναφέρονται τα ονόματα των αδύο αδερφών από τα Μανιάτικα του Πειραιά, και κατανομάζονται επαίσχυντες πράξεις τους επί Κατοχής, πέρα από το ίδιο το γεγονός της ψευδορκίας (κλικ για μεγέθυνση):

 

Ριζοσπάστης, 23/06/1945, Με μάρτυρες ταγματασφαλίτες και προδότες των ΕΣ-ΕΣ, Δικάζουν σήμερα λαϊκούς αγωνιστές, Οπως οι Κασιδιάρηδες που δολοφόνησαν 15 πατριώτες αγωνιστές

 

Ριζοσπάστης, 27/06/1945, Πράκτορες των ΕΣ-ΕΣ χρησιμοποιούνται για μάρτυρες στη δίκη των Πειραιωτών, Ο Σαραντάρης και οι Κασιδιαραίοι στο μπλόκο της Κοκκινιάς

 

Ριζοσπάστης, 30/06/1945, Η επαίσχυντη σκηνοθεσία της δίκης των δικαζομένων πατριωτών της Κοκκινιάς, Κατηγορούμενοι Ξηροτάγαρος και Νίκος Γόδας, Ψευδομάρτυρες οι αδελφοί Κασιδιάρη.

 

# Το πιο τρομακτικό σημείο της πόλης στην Αθήνα, κατά την περίοδο της Κατοχής ήταν, όπως όλοι γνωρίζουν η κομμαντατούρα στην οδό Μέρλιν/Σέκερη (έβλεπε και στους δύο δρόμους) στο Κολωνάκι.
Τόσο απειλητικό, ώστε ο Γιώργος Ζαμπέτας να του αφιερώσει ολόκληρο τραγούδι, σε στίχους Ξενοφώντα Φιλέρη, μαζί με εκείνο στην στοά της οδού Κοραή.

«Οποιος περνούσε τη στοά // τον ήλιο χαιρετούσε // στο φρουραρχείο έμπαινε // το χάρο συναντούσε. // Τη σκάλα που κατέβαινε // είκοσι μέτρα βάθος // σκαλί σκαλί μαρμάρινο // και ανοιγμένος τάφος. // Στη Μέρλιν και στη Κοραή // χτυπάνε με ζωνάρια // και πάνω στη Καισαριανή // σκοτώνουν παλληκάρια».

 

 

Πως λεγόταν ένας βασικός βασανιστής της Ειδικής Ασφάλειας, κοντόχοντρος, φαλακρός, με μούσι και με πολλές τρίχες στο στήθος [Σ.Σ.: Δείτε κάτι συμπτώσεις τώρα], κάτω από τις διαταγές του διαβόητου Παπαγιαννόπουλου και του λοχαγού Γιαννακά, στα χέρια του οποίου μαρτυρούσαν οι Ελληνες πατριώτες αντιστασιακοί;;;

Σύμφωνα με το βιβλίο του Μιχαήλ Α. Βασιλείου με τίτλο ‘Αποστολή στο Μπίμπλις, Το οδοιπορικό της τελευταίας αποστολής Ελλήνων αντιστασιακών από την Ελλάδα στη χιτλερική Γερμανία τον Αύγουστο του 1944’, εκδόσεις Το Ποντίκι, Αθήνα, 1998, σσ. 48-50, το όνομά του (επώνυμο) ήταν … Παναγιώταρος.